Turk tashqiy siyosatiga qarsh 5-qism

Dasturimizning bugungi sonida “Ruandadan Turkiyaga davlat rahbari darajasidagi ilk rasmiy tashrif” haqida to‘xtalamiz.

2236008
Turk tashqiy siyosatiga qarsh 5-qism

 

Dasturimizning bugungi sonida “Ruandadan Turkiyaga davlat rahbari darajasidagi ilk rasmiy tashrif” haqida to‘xtalamiz.

Xalqaro aloqalar bo'yicha mutaxassis Dr. Jemil Do’gach Ipekning mavzuga bahosini taqdim etamiz.

Bir necha kun avval Ruandadan Turkiyaga davlat rahbarining birinchi rasmiy tashrifi bo‘lib o‘tdi. Prezident Rejep Tayyip Erdog'an va Ruanda Prezidenti Paul Kagame, yakkama-yakka va hay'atlararo uchrashuvlari va kelishuvlarni imzolash marosimidan so'ng mushtarak matbuot anjumani o'tkazdi va bayonot berdi. Ruanda Prezidenti Kagamening ziyorati Ruandadan Turkiyaga davlat rahbari darajasidagi ilk rasmiy ziyorat ekanligini ta’kidlagan Prezident Erdog’an: U Ruanda Prezidenti Kagameni qabul qilishdan mamnunligini bildirdi. Prezident Erdo’g’an va Ruanda Prezidenti Kagame ishtirokida ikki davlat o’rtasida 4 ta shartnoma imzolandi.Imzolangan kelishuvlar quyidagilardan iborat: “Ruanda radioeshittirish agentligi (RBA) va Turkiya radio va televideniye korporatsiyasi (TRT) oʻrtasida radio va televideniye sohasida oʻzaro anglashuv memorandumi”; “Fuqaroviy havo kemalaridagi avariyalar va jiddiy qurbonlarni tekshirishda hamkorlik qilish to‘g‘risidagi anglashuv memorandumi”; “Turkiya va Ruanda oʻrtasida OAV va kommunikatsiya sohasida oʻzaro anglashuv memorandumi”; “Mudofaa sanoati raisligi va Ruanda Mudofaa vazirligi oʻrtasida hamkorlik boʻyicha oʻzaro anglashuv memorandumi” Turkiya va Ruanda o'rtasidagi diplomatik aloqalar so'nggi yillarda sezilarli o'zgarishlar bilan mustahkamlandi va diversifikatsiya qilindi.Ikki davlat oʻrtasidagi rasmiy aloqalar oʻzaro elchixonalarning ochilishi bilan yanada jadallashdi. Ruanda 2013 yil avgust oyida Anqarada o'z elchixonasini ochdi.Turkiya ham 2014-yil dekabr oyida Kigali shahrida oʻz elchixonasini ochgan.Ikki tomonlama munosabatlarni chuqurlashtirish maqsadida oliy darajadagi tashriflar amalga oshirildi. Tashqi ishlar vaziri Mavlud Chavusho’g’li 2016-yil 30-31-may kunlari Ruandaga tashrif buyurdi.“Ta’lim sohasida hamkorlik to‘g‘risida bitim”, “Tashqi ishlar vazirliklari o‘rtasida hamkorlik to‘g‘risida anglashuv memorandumi” va “Diplomatik pasportlarni o‘zaro vizadan ozod qilish to‘g‘risida bitim” imzolandi.Turk firmalarining Ruandadagi sarmoyalari ham diqqatga sazovor. So'nggi besh yil ichida turk kompaniyalari Ruandaga umumiy qiymati 500 million AQSh dollaridan oshgan 20 dan ortiq sarmoya kiritdi. Ushbu investitsiyalar xuddi shu davrda Ruandaga kiritilgan to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalarning taxminan 13% ni tashkil qiladi.Ta’lim sohasida ham hamkorlik davom etmoqda. Turkiya stipendiyalari doirasida har yili Ruandalik talabalarga oliy taʼlim stipendiyalari ajratiladi. 2019-2020 o‘quv yilida bakalavriat,magistratura va doktorlik darajasidagi 35 Ruandalik talabalar ushbu stipendiyalardan foydalandilar. 1992 yildan beri Turkiyada jami 257 ruandalik talaba tahsil olgan.Turkiyaning Kigali elchisi Aslan Alper Yuksel, ikki o'lka o'rtasidagi aloqalarning "a'lo" darajada ekanligini va so'nggi o'n yillikda munosabatlarning har sohada sezilarli taraqqiyotga erishganini bildirdi. Elchi Yuksel, Ruandaning 1994-yildagi genotsiddan keyin tez tiklanish jarayonini boshdan kechirganini va Sharqiy Afrikada muvaffaqiyat hikoyasini yozganini ta'kidladi.Ruandaning Anqara elchisi Fidelis Ntampaka Mironko ham ikki davlat o'rtasidagi hamkorlikni oshirish istagini bildirdi.Elchi Mironko Turkiyaning uzoq tarixga ega ekanligini va Ruandaning Turkiya bilan aloqalarini har sohada rivojlantirishni xohlayotganini bildirdi.

Turkiya Afrika qit'asi bilan aloqalarini Afrika sheriklik siyosatiga asoslangan yaxlit, institutsional va tizimli asosda rivojlantirmoqda.Bu Afrika muammolariga Afrika yechimlarini topish tamoyili doirasida teng sheriklik va g'alaba qozonish asosida qit'aning barqarorligi va rivojlanishiga hissa qo'shadi. U Ruandaning Sharqiy Afrika va Buyuk ko'llar mintaqasida barqarorlik va xavfsizlikni o'rnatishga qo'shayotgan qimmatli hissasini minnatdorchilik bilan qayd etadi.Kongo Demokratik Respublikasi bilan ziddiyat tinch yo'l bilan hal qilinishiga umid qiladi va Angola vositachiligidagi to'g'ridan-to'g'ri muzokaralarni chin dildan qo'llab-quvvatlaydi.Natijada Turkiya va Ruanda o‘rtasidagi munosabatlar diplomatik, iqtisodiy va madaniy sohalarda izchil rivojlanmoqda.O‘zaro hurmat va hamkorlikka asoslangan bu munosabatlar kelgusida yanada mustahkamlanishi kutilmoqda.

Xalqaro aloqalar bo'yicha ekspert Dr. Jemil Do’ğach Ipekning bahosi.


Tanlangan kalimalar: #aloqalar , #Ruanda , #Turkiya

Aloqador xabarlar