Energiya kun tartibi-48

Turkiya energiya sohasida qisqa muddatli yo'l xaritasini belgilab oldi. Energetika va tabiiy resurslar vazirligining 2024-2028 yillarga mo‘ljallangan strategik rejasining tafsilotlari ham aniq bo‘ldi. Maqsad, dunyoda energiya sohasidagi o'zgarishlarni hisobga olgan holda Turkiyaning manbalari va ehtiyojlarini qondirish uchun qadam tashlashdir.

Anadolu agentligi ma’lumotiga ko'ra, strategik reja bilan ichki manbalardan ishlab chiqarilgan elektr energiyasi 2028 yilda yiliga 270 milliard kilovatt-soatga oshiriladi, elektr energiyasi ishlab chiqarishdagi ichki resurslarning ulushi 63 foizga yetadi, quyosh elektr stansiyalari oʻrnatilgan quvvat boʻyicha 33 ming 100 megavattga, shamol energetikasi stansiyalari esa 19 ming vattga yetkaziladi, kelgusida uni 300 megavattga yetkazish va 4800 megavatt atom energetikasi quvvatini ishga tushirish koʻzda tutilgan.

Shu nuqtai nazardan, kunlik mahalliy xom neft ishlab chiqarishni 210 ming barrelga, tabiiy gazni 42,5 million kub metrga, tabiiy gaz saqlash hajmini 12 milliard kub metrga va yillik mineral eksport qiymatini 10 milliard dollarga oshirish maqsad qilingan.

Rejada 7 ta maqsad belgilab olingan.

Shunga koʻra, energiya taʼminotining barqaror xavfsizligini taʼminlash, tashqi qaramlikni kamaytirish, uglerodga yoʻnaltirilgan sof nol energiya transformatsiyasini amalga oshirish, xavfsiz, barqaror va qoʻshilgan qiymatli togʻ-kon sanoati, energiya va togʻ-kon bozorining milliy va xalqaro samaradorligini oshirish, energetika va tabiiy resurslar sohasida mahalliy texnologiyalarni qoʻllab-quvvatlash, institutsional salohiyatni oshirish nomlari ostida 7 ta maqsad va 30 ta vazifa belgilab olindi.

Rejada barqaror energiya taʼminoti xavfsizligini taʼminlash maqsadida elektr energiyasi bilan oʻrnatilgan quvvatni oshirish, elektr energiyasini isteʼmol qilish va taqsimlash tarmogʻini mustahkamlash, qayta tiklanuvchi energiya manbalari quvvatini oshirish uchun tarmoqning moslashuvchanligini taʼminlash, neft va gaz infratuzilmasi mustahkamlanib, energetika sohasiga xalqaro sarmoya kiritish bo‘yicha hamkorlikni yanada rivojlantirish ta’kidlandi.

Chetga qaramlikni kamaytirish doirasida amalga oshiriladigan qadamlar ham rejaga kiritilgan masalalar qatoriga kiritildi. Shunga ko‘ra, ichki resurslar, neft-gaz, mahalliy ko‘mir hisobidan elektr energiyasi ishlab chiqarish, xorijda energiya va mineral resurslarni qidirish va qazib olish ko‘paytirilishi ta’kidlandi.

Turkiya yashil energiya maqsadlari doirasida tashlaydigan qadamlar ham rejaning muhim qismi hisoblanadi.

Sof nol uglerodga yo'naltirilgan transformatsiya doirasida elektr energiyasini ishlab chiqarishda toza energiya manbalarining ulushi, energiya samaradorligini o'rganish bo'yicha tadqiqotlar o'tkaziladi, energiyadagi uglerod intensivligi kamayadi, elektr transport vositalarining transformatsiyasini qo'llab-quvvatlovchi kuchli infratuzilma yaratiladi, yashil vodorod va qayta tiklanadigan gazning qiymat zanjirlari ishlab chiqiladi.

Xavfsiz, barqaror va qo'shimcha qiymatga ega bo'lgan qazib olish maqsadiga muvofiq, muhim va strategik minerallarga ustunlik berilgan Turkiyaning mineral salohiyati ochib, iqtisodiyotga jalb qilinadi.

Foydali qazilmalarning qo‘shilgan qiymati ularni Turkiyada qayta ishlash hisobiga oshiriladi. Tog'-kon qazib olishning xalqaro standartlarda xavfsiz va ekologik xavfsiz tarzda davom etishi ta'minlanadi. Mehnatni muhofaza qilish madaniyati takomillashtiriladi. Sohaga tegishli muassasa va tashkilotlar davlat xizmatining yanada samarali, shaffof va boshqaruvga yo‘naltirilgan tuzilmasiga o‘tkaziladi.

Energetika va tog'-kon sanoati bozorlarining xalqaro bozorlar bilan integratsiyalashuvini ta'minlash orqali tovar ayirboshlash hajmi oshiriladi va bu ikki sohada investitsiya muhitini yaxshilashga harakat qilinadi.

Bundan tashqari, energiya va tabiiy resurslar sohalarida texnologiya ishlab chiqish va AR-GE tadqiqotlari olib boriladi, texnologiya va uskunalar milliy resurslar bilan ishlab chiqariladi.

Bundan tashqari, vazirlikning institutsional infratuzilmasi mustahkamlanadi, unga qarashli va turdosh muassasalarning korporativ boshqaruv salohiyati takomillashtiriladi, raqamli transformatsiya va kiberxavfsizlik infratuzilmasi mustahkamlanadi, tabiiy ofatlar va favqulodda vaziyatlarda harakat qilish salohiyati kuchaytiriladi.