To‘qimachilikda suvdan foydalanish jadal tusda ortib bormoqda
“Qiziqarli ma’lumotlar” dasturining bugungi soni, Anadolu agentligi tomonidan tayyorlandi. Unda, to‘qimachilik sohasida suvdan foydalanish jadal tusda ortib borayotgani haqida so‘z qilinmoqda.
To‘qimachilikda suvdan foydalanish jadal tusda ortib bormoqda.
Bir yilda qariyb 79 milliard kub metr suv isteʼmol qilingan toʻqimachilik sohasidagi bu miqdorning, moda orqali 2030 – yili 120 milliard kub metrga chiqishi kutilmoqda.
Paxta futbolka ishlab chiqarish uchun taxminan 2 ming 700 litr suv sarflanishini bilarmidingiz?
***
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Savdo va taraqqiyot bo‘yicha konferentsiyasi (UNCTAD) bilan Yevropa parlamenti hisobotlariga ko‘ra, butun dunyodagi to‘qimachilik tarmog‘ida bir yilda taxminan 79 milliard kub metr suv ishlatiladi.
Yiliga 5 million insonning suvga boʻlgan ehtiyojini qondirishga yetadigan bu miqdor, 2030 –yilga borib 120 milliardga yetishi taxmin qilinmoqda.
Paxtadan tayyorlangan bir dona futbolka ishlab chiqarish uchun taxminan 2 ming 700 litr suv sarflanar ekan, bu ko‘rsatkich insonning 2,5 yillik ichimlik suviga to‘g‘ri keladi.
Bir dona jinsi shim ishlab chiqarish uchun sarflanadigan taxminan 7 ming 500 litr suv esa, insonning 7 yil davomida iste’mol qiladigan ichimlik suvi miqdoriga tengdir.
2000 - yildan 2015 - yilgacha kiyim - kechak ishlab chiqarish ikki barobarga ko‘payar ekan, undan, yani, kiyim - kechak mahsulotlaridan foydalanish esa moda ta’sirida kamaymoqda.
Dunyodagi chiqindi suvning 20 foiziga sabab bo‘lgan mazkur sanoatda, har soniyada bir mashina (yuk tashuvchi mashina) to‘qimachilik materiallari yoqib yuborilmoqda yoki tashlanmoqda.
Ishlatilgan kiyimlarning yarmidan kamrog‘i qayta foydalanish yoki qayta ishlash uchun yig‘ilar ekan, bu kiyimlarning atigi 1 foizi yangi kiyimlarga aylantirilmoqda.
Global uglerod chiqindilarining ham 10 foizini, energiyadan keyin atrof – muhitni eng ifloslantiruvchi ikkinchi sanoat hisoblangan moda tarmog‘i paydo qilmoqda. Bu ko‘rsatkich xalqaro qatnovlar va kema tarmog‘i yo‘l ochgan umumiy uglerod chiqindilaridan ham ko‘proqdir.
***
Xo‘sh, to‘qimachilikda qanday qilib tejamkorlikka erishish mumkin?
Mahsulotlarni to‘g‘ri haroratda yuvish, ularni to‘g‘ri daraja va usulda quritish hamda ba’zi mahsulotlarni ko‘rsatmalarga muvofiq tarzda tozalash juda muhimdir.
Bu orqali ham suvni ham da energiyani tejash mumkin.
Bundan tashqari, to‘qimachilik korxonalari qayta ishlab chiqarish usullariga sarmoya kiritishlari va chiqindi suvlardan foydalanishga e’tibor berishlari kerak.
Boshqa jihatdan, ishlatilgan suvning takror filtrlanishi va undan foydalanish lozim. Xususan, chiqindi suvning 70 foizini qayta ishlash variantini ham hisobga olish zarur.
