Bularni bilasizmi 30- qism

Dunyodagi birinchi geograf olimi Turkiyaning Amasya viloyatida tug'ilganini bilasizmi?

Amasya Turkiyaning ikkinchi yirik daryosi bo'lgan Yeshilirmak qirg'og'ida qurilgan soylari, olma bog'lari, tog'lari, tekisliklari va ko'llari bilan juda ko'p go'zalliklarga ega shahardir. Dunyoda geografiya deganda birinchi ism bo'lgan, geograflarning ajdodi sifatida qabul qilingan Strabon ham tug'ilib yashagan shahardir. Dunyodagi birinchi geograf, shuningdek faylasuf va tarixchi Strabon eramizdan avvalgi 64-asrda Amasiyada badavlat oilaning oʻgʻli boʻlib tugʻilgan. Bugun shahar markazida bu mashhur tarixchi va geograf haykali o‘rnatilgan.

Amasya Anadoludagi eng qadimgi aholi punktlaridan biridir. Xetlardan boshlab turli tsivilizatsiyalarning markaziga aylangan shaharning eng qadimgi nomi Amasiya bo'lib, aytilishicha, bugungi kungacha o'zgarmagan. Strabon o'zining mashhur geografiya kitobida Amasiyani "Amasseia" deb ham tilga oladi. Strabonning yozishicha, Amasiya nomi bu yerda yashagan Amazon malikasi Amasis nomidan kelib chiqqan.

 Amasya shahrining aniq tashkil etilgan sanasi ma'lum bo'lmasa-da, turar-joyning Xetlar davrigacha cho'zilganligi va bugungi kungacha 19 xil davlatning hukmronligi ostida bo'lganligi taxmin qilinmoqda. Miloddan avvalgi 281-yilda asos solingan Pontus qirolligining poytaxti boʻlib xizmat qilgan Amasiyada Pontus qirollarining qirol qoya qabrlari bugungi kungacha saqlanib qolgan. Bu qabrlar Amasiya qal'asi etaklarida tekis devor kabi vertikal ravishda cho'zilgan ohaktosh qoyalarga o'yilgan.  Yeshilirmak vodiysi boʻylab turli oʻlchamdagi 21 ta qabr borligi maʼlum boʻlsa-da, ulardan faqat bir nechtasi saqlanib qolgan.