musa jarullahning yoqalghan tarixi heqqide söhbet
türkiye awazi radiyosi xewiri: ataqliq islam mutepekkuri merhum musa jarullah bégiyiéw hindistangha kelgende, engliye hökümiti teripidin tuyuqsiz türmige élinghan we xéli uzunghiche éghir japalarni tartqan. emma, uning hindistanda qaysi türmide yatqanliqi we kimlerning uni türmidin chiqirish üchün heriket qilghanliqi heqqide tarixta héchqandaq melumat qeyt qilinmighan idi. shunglashqa ataqliq islam mutepekkuri merhum musa jarullah bégiyiéwning hindistandiki türme hayatini «yoqalghan tarixi» déyishke bolatti.
bu jeryanda hindistanda qurulghan we kéyin pakistandimu paaliyetlirini aktip bir shekilde dawamlashturghan «enjumeni türkistan» (türkistanliqlar birleshmisi) jemiyitining qurghuchisi we pan türkistazmchiliq bilen tonulghan ataqliq özbék yazghuchisi merhum ezam hashimi ependi türme ziyariti jeryanida, musa jarullah bégéyiwni uchritip qilip, uning türmidin chiqishi üchün yardem qilghan idi. nurghun qétim xet - alaqe qiliship, türkiye we bashqa dölet elchixanilirining wastisi arqiliq musa jarullahni türmidin qutquzup chiqishqa chong tirishchanliq körsetken idi.
bu barliq mektuplarning esli nusxisini merhum ezam hashimi ependining oghli oghuz bilal ependi saqlap kéliwatqan bolup, u bu xet - cheklerni we eyni chaghdiki élip bérilghan heriketlerni retlep «musa jarullahning hindistandiki yoqalghan tarixi» dégen témida ingilizche ilmiy maqale teyyarlap chiqti.
merhum ezam hashimi ependining oghli oghuz bilal ependi bu qétim 2016 – yili aprél éyida tataristanning pétérsborg shehiride chaqirilghan 3 – nöwetlik xelqara musa jarullah bégéyiw konféransigha alahide teklip bilen qatniship teyyarlighan ilmiy maqalisini oqup ötti.
oghuz bilal ependi pakistan döletlik radiyosining sabiq türkistanche anglitish bölimide zhurnalist, diktor bolup xizmet qilghan we türkistanche anglitish bölimi taqalghandin kéyin, hazir dariche (afghanistan parischisi) bölimide zhurnalist, diktor bolup wezipe ötewatqan ilghar ziyaliylardin birsi hésablinidu. u uyghurche, özbékche, tatarche, türkche, ingilizche, erebche, urduche, parische we dariche qatarliq tillarni yaxshi bilidu.
biz türkiyede ziyarette boluwatqan oghuz bilal ependini teklip qilip, «musa jarullahning hindistandiki yoqalghan tarixi» heqqide mexsus widéoluq söhbet élip barduq.
töwendiki ulinishtin widéoluq söhbitimizni köreleysiler.
