amérikada yüz bériwatqan weqeler heqqide qisqiche melumat
türkiye awazi radiyosi xewiri: amérika seyshenbe küni minnésota ishtatida saqchi zorawanliqi sewebidin qaza qilghan jorj floyid üchün qozghaldi. weqening jawapkari bolghan saqchi qolgha élinghan bolsimu xelqning ghezipi bésiqmaywatmaqta.
qara tenlik amérikiliqlarni pat pat hujum nishan qilidighan we köpinchisi ölümni keltürüp chiqiridighan saqchilarning zorawanliqigha qarshi namayish künséri kücheymekte.
kem dégende 8 ishtatta, dölet mudapie armiyesining yardemge chaqirilghanliqi, 16 ishtattiki 25 sheherde kéchisi kochigha chiqish cheklesh yolyoruqi élan qilinghanliqi bildürüldi.
nechche yüzligen namayishchi minnépolistiki bir saqchixanining aldida yighilip, towlighan shuarliri we kötürüshken lozinkiliri arqiliq jorj floyid üchün adalet telep qildi.
sheherde kochigha chiqish cheklimisi bashlinishi bilenla, saqchilar namayishchilargha qattiq mudaxile qilip, qizilmuch gazi pürküsh arqiliq tarqaqlashturdi. sheherde turushluq 500 neper dölet mudapie xadimining sani 10 minggha chiqirildi.
prézidént donald tramp bolsa «armiye weqelerni peseytishke teyyar» dégen sözi bilen téximu nariziliq qozghidi.
tramp kochilargha chiqqan namayishchilarning floyidning xatirisige hörmetsizlik qilghanliqini otturigha qoydi.
tramp: «bu teshkillik radikal solchil guruppilar floyidning xatirisini bulghimaqta. uning xatirisi üchün zorawanliq axirlishishi kérek. bu kishiler, ashqun guruppilar, bular radikal solchilar, nachar kishiler, ulargha bundaq shekilde heriket qilalmaydighanliqini ögitip qoyus kérek» dédi.
tramp: yene mundaq dédi:
«minnésota kochilirida jorj floyidning ölümi bir chong pajie idi, bu hergiz yüz bermesliki kérek idi. bu weqe barliq amérikiliqlarni qorqunch, ghezep we teziyege duchar qildi. amérika edaliti ezeldin ghezeplengen amma teripidin ishqa ashurulghan emes, ghezeplengen ammining bu döletke hökümranliq qilishigha yol qoymaymiz»
donald tramp aldinqi küni aqsarayning aldida yighilghan namayishchilar buni yene bir qétim qilip, bixeterlik karidoridin bösüp ötüshke urunidighan bolsa, «itlar bilen kütüwalinidighanliqi» ni éytqan idi.
buninggha wisent qilmighan namayishchilar tünügün kechte yene aqsarayning aldigha yighildi. saqchilarning qattiq arilishishi sewebidin yüzligen kishi qatnashqan namayish toqunushqa aylinip ketti.
donald tramp twittérdiki mestaniliridin aqsaray aldida özini qollash namayishi ötküzishini telep qilip, «minnépolistiki bulangchilarning %80 i ishtat sirtidin kelgen» dédi we bu kishilerning afriqiliq amérikiliqlargha tewe kichik karxanilargha, öylerge, ammiwi mal-mülüklerge we minnépolistiki tinchliq we barawerlikni xalaydighanlargha alahide ziyan séliwatqanliqini uqturghan idi.
amérika prézidénti pütün memlikettiki künséri küchiyiwatqan jiddiylikni peseytishning ornigha «lébral waliylar we sheher bashliqliri keskin tedbir qollinishi kérek, bolmisa fédératip hökümet bu ishqa arilishidu we tégishlik bolghanni qilidu. bu armiyemizning cheksiz küchidin paydilinip nurghun kishilerni qolgha élishnimu öz ichige alidu. rehmet!» dégen idi.
dölet mudapie ministirliqi bolsa, floyidning öltürülüshi bilen bashlanghan we zorawanliq weqelirige aylanghan namayishqa mudaxile qilish üchün minnésotadiki mesullargha yardem bérishke teyyar ikenlikini élan qildi.
46 yashliq jorj floyid seyshenbe küni aldamchiliq gumani bilen minnépolistiki saqchilar terepidin nazaretke élinish esnasida, bir saqchining tizi bilen uning boynigha bésip turishi sewebidin «nepes alalmaywatimen» déginiche nechche minutqiche yalwurghan idi.
floyidning doxturxanida wapat bolghanliqi uqturulghan we etrapidiki kishilerning yanfonliri arqiliq tartqan körünüshliri ijtimaiy taratqularda qattiq naraziliq yaratqan idi.
körünüshler dölette qara tenliklerge qaritilghan saqchi zorawanliqi munazirilirini qaytidin qozghitip, nurghun sheherlerde bolupmu minnépolista namayishni keltürüp chiqarghan idi.
minniapolistiki ismini ashkarilashni xalimaydighan bir ayal namayishchi, «esirlerdin buyan mewjut bolghan ghezep we azabqa shahit bolduq» dédi. yene bir namayishchi bolsa, «bu ghezep we achchiqlinishning yolluq asasi bar» dédi.
