yawropa ittipaqi türkiyeni qollishi lazim

türkiye awazi radiyosi xewiri: türkiye bilen schéngén rayoni otturisidiki wizisiz sayahet mesilisi türkiyening milliy bixeterliki we siyasiy nishanlirini xewpke duchar qilishtinmu muhim mesile emes. yawropa ittipaqining türkiye bilen tüzidighan wizisiz sayahet kélishimi shertlirining arisigha döletning anti térror qanunigha özgertish kirgüzüshini qisturushini telep qilishidin kéyin, bu kélishim xewpke duchar bolghandek qilidu. addiy qilip éytqanda, bu türkiyening yawropa ittipaqigha ezaliq musapisini yéngilash we köchmenler kirizisini konitrol astigha élishta zadi kem bolsa bolmaydighan türkiye – yawropa ittipaqi yol xeritisining toghra yönilishini bashqa yaqqa buruwétish xewpini tughduridu.

uda birqanche ay dawamlashqan muzakirilerdin kéyin türkiye bilen yawropa ittipaqi türkiye puqralirigha wizisiz sayahet qilish pirogrammisini ishqa ashurush kélishimi tüzdi. bu köchmenler kirizisige inkas süpitide türkiye – yawropa ittipaqi yol xeritisige asasen éliniwatqan birqatar tedbirlerning bir qismi. 20 – marttin étibaren türkiye girétsiyege yaki bashqa yawropa ittipaqi döletlirige qanunsiz yollar arqiliq kétishke urunghan süriyelik musapirlarni qaytidin qobul qilishqa we birge – bir siyasitige asasen süriyelik musapirlarni qanuniy yollar arqiliq yene birining ornigha    yawropagha ewetishke bashlidi. qanunsiz yollar arqiliq türkiyege kirishke urunghan her bir kishining iltimasi aptomatik halda ret qilinmaqta.

türkiye we girétsiye sahillirida éliniwatqan bu we bashqa birqatar tedbirler qanunsiz köchmenlerning sanini közge körünerlik derijide azaytti. mesilen, öktebir éyigha nezer tashlighinimizda, her küni 5 mingdin artuq kishi qanunsiz yollar arqiliq girétsiye arallirigha kétishke urunatti. emdilikte bolsa bu reqem künige 100 dinmu azgha töwenlidi. démek, qaytidin qobul qilish kélishimi ijra qilinmaqta. süriyede urush dawamlishiwatqan we köchmenler kirizisi téximu murekkepliship ketken bir peytte, yawropa ittipaqi elliri yawropa sheherlirining kochilirida közge chéliqqusi köchmenler sanining bésimini emdi hés qilmaywatidu.

2013 – yili imzalanghan türkiye puqralirini wizisiz sayahet qilishtin behrimen qilish bu keng dairilik kélishimning bir qismi qilinghan bolup, kélishimning bu yil öktebirde ijra qilinishqa bashlishi shert idi. emma ijra qilinish waqti yaxshi niyetning namayendisi süpitide iyun éyi qilip békitildi. shundaqtimu buni türkiyening téximu köp  shertlerni ada qilishi üchün pilanlanghan yaxshi niyetlik éhsan dep qarisa,   yawropa ittipaqining bu heqte qaytidin oylinishigha toghra kélidu. türkiye puqralirini schéngén rayonida wizisiz sayahet qildurush pirogrammisidin xursen bolush bilen bir waqitta, hergizmu buni dep, özining bixeterlik menpeetliri we siyasiy pilanlirini bir chetke qayrip qoyalmaydu. türkiyening alliburunla schéngén wiza sistémisining bir qismi bolushi kérek idi. paris qoltuqidin latin amérikisighiche barliq döletler bu sistémigha daxil bolghan yerde, türkiyening daxil bolmasliqi yawropa ittipaqining xataliqidur. türkiye qayta qobul qilish muzakiriliri dawamlishiwatqan, yawropa ittipaqi bilen tamozhna kélishimi tüzgen we texminen 5 milyon puqrasi yawropada yashawatqan bir dölet bolushigha qarimay, téxiche schéngén sistémisining bir qismi emes. undaqta, buni qandaqmu adil we mentiqiliq sistéma dégili bolsun? biraq buningdinmu bekrek epsuslinarliq bolghini, türkiye memliketning herqaysi jaylirida térrorizmgha qarshi küresh qiliwatqan bolushigha qarimay, yawropaning türkiyedin anti térror qanunigha özgertish kirgüzüshini telep qilishidur. bu mesilini türkiyening ezaliq muzakirilirining we yawropa ittipaqining söhbet témilirining bir qismi süpitide talash - tartish qilish mumkin, emma buni aldinqi shert süpitide otturigha qoyush intayin xata halda chiqirilghan siyasiy hökümdur.