türkiye awazi radiyosi: türkiye qaradéngiz qatarliq öz déngiz tewelikidiki rayonlarda tebiiy gaz we néfit charlash paaliyetlirini üzlüksiz dawamlashturmaqta.
jumhuriyet tarixidiki eng chong bayqash qara déngizdiki sakariya tebiiy gazliqidiki bayqash boldi. enqere nöwette bu bayqashni quruqluqqa chiqirish üchün paraxot etritini kéngeytishke teyyarliq qilmaqta. bu etretke bu qétim leylime gaz meshghulat supisi paraxotimu qoshulidu. elwette, bu ne bashlanghuch, ne axirlishish emes ...
türkiye qibris arili etrapidiki hidro karbon kirizisidin kéyin tunji charlash paraxotini sétiwélishni qarar qildi. qibris rum terepning türkiye we shimaliy qibris türk jumhuriyiti hemde xelqara qanungha pisent qilmastin, 13 oxshimighan sahede néfit we tebiiy gaz charlaydighanliqini élan qilishi؛ arqidinla bir qisim xelqaraliq shirketlerning charlash we burghilash paraxotlirining rayongha kirishke urunushi, enqerede küchlük biaramliq peyda qildi.
türkiye qibris rum terepning bolupmu türkiye we shimaliy qibris türk jumhuriyiti tewelikidiki jaylarda charlash we burghilash paaliyetlirini bashlishishigha yol qoymidi.
barbaros hayrettin pasha paraxotining uzunluqi 84 métir, kengliki 17 métir, saetlik süriti 31.34 kilométir bolup, üstide bir tik uchar porti we bir tik uchar bar. bu paraxot aqdéngizda bayraq lepildetkendin kéyin, tunji charlash tetqiqatini qara déngizda ishqa ashurdi... qisqisi, qara déngizdiki yoshurun küch, aq déngiz we ege déngizida élip bérilidighan xizmetler nezerde tutulup, paraxot etritini tézdin kéngeytish qarar qilindi.
bayliq tekshürüsh we tetqiq qilish orgini oruch reis paraxoti yasash xizmetlirini 2012-yili tuzla kémisazliq zawutida bashlidi. paraxot 2015-yili déngizgha chüshürüldi. 2017-yili 4-ayda aqdéngizda néfit we tebiiy gaz charlash paaliyetlirini bashlidi.
bayliq tetqiq qilish we charlash idarisining qarmiqidiki oruch reis paraxotining uzunluqi 87 métir, kengliki 23 métir kélidighan bolup, déngizning 15 kilométir chongqurluqida néfit we tebiiy gaz izdiyeleydu؛ paraxotning saetlik süriti 31.34 kilométirgha yétidu.
elwette, charlash bilenla boldi qilinmay, burghilash paaliyetlirinimu bashlash qarar qilindi. jenubiy koréyede ishlepchiqirilghan fatih burghilash paraxoti norwégiyedin sétiwélindi. fatih yuqiri téxnikiliq paraxotlarda ishlitilidighan 6-ewlad seplimilerge ige bolup, öz türidiki 16 paraxot ichidiki eng yaxshi beshning biri hésablinidu. u dunyadiki eng chongqur rayon mariana oymanliqidinmu chongqur bolghan 12.120 métir chongqurluqtiki intayin yuqiri bésim astidimu burghilash élip baralaydu. derijidin tashqiri chongqurluqta burghilash iqtidarigha ige bu paraxotning uzunluqi 229 métir, kengliki 36 métir kélidu؛ paraxotning égizliki 64 métir kélidighan ikki munarining yük kötürüsh iqtidari 1750 tonna. fatihning aktip orun belgilesh sistémisining yardimide, 6 métir égizliktiki dolqunlardimu muqimliqni saqlap meshghulatlirini dawamlashturalaydu. fatih 2018-yili türkiye néfit chelik hessidarliq shirkiti teripidin ishlitilishke bashlandi. u tunji meshghulatini aq déngizda élip bardi, 2018-yili 29-öktebir alanya -1 meydanida chongqur déngizda burghilashni bashlidi.
fatih yene 2020-yili istanbulning fethi qilinghanliqining 567 -yilini xatirilesh paaliyetliri dairiside tunji qétim qara déngizda burghilash élip bardi. tuna 1 meydanidiki xizmetler awghustta netijige érishti. fatih burghilash paraxoti tuna 1 meydanining 2 ming 100 métir chongqurluqida 320 milyard kub métir tebiiy gaz bayqidi. u yene aridin 1 yil ötkendin kéyin, amasra 1 quduqida 135 milyard kub métir tebiiy gaz bayqidi.
türkiye bayqashlarning arqa-arqidin otturigha chiqishi hemde qaradéngiz bilen birlikte ege déngizi we aq déngizdiki yoshurun menbeni közde tutup, burghilash paraxotining sanini köpeytishni qarar qildi؛ 2018-yili yawuz burghilash paraxoti paraxot etritige qoshuldi. bu paraxot ispaniyening algékiras portidin yolgha chiqip, 2019-yili 22-féwral marmara déngizigha yétip keldi. rémont qilish we asrash xizmiti tamamlanghan yawuz burghilash paraxoti 2019-yili 6-ayning 20-küni sherqiy aq déngizda meshghulat bashlidi.
fatihqa oxshashla 6-ewlad derijidin tashqiri chongqur suda burghilash paraxoti bolghan yawuzning uzunluqi 230 métir, kengliki 36 métir kélidighan bolup, hem asasiy hemde yardemchi meshghulatlarni birla waqitta élip barghili bolidu.
paraxotlar etritige qoshulghan üchinchi paraxot qanuni sultan selim paraxoti boldi. türkiye éhtiyajini nezerde tutup, 2012-yili jenubiy koréyede ishlepchiqirilip, biraziliyede meshghulat élip barghan «sértao» namliq paraxotni sétiwélish qarar qilindi. 2020-yili türkiye néfit cheklik hessidarliq shirkiti bu paraxotnimu paraxotliri sépige qoshti. tashuchu portigha élip kélingen paraxotning ismi qanuni sultan suleymangha özgertildi.
2022-yiligha kelgende, abdulhemid xan burghilash paraxoti paraxotlar sépige seplendi. dunya miqyasidiki 7-ewlad ilghar téxnikigha ige 5 burghilash paraxotining biri bolghan abdulhemid xanning uzunluqi 238 métir, kengliki 42 métir kélidu؛ téxnikiliq üsküniliri we fizikiliq alahidiliki bilen hidro karbon izdewatqan paraxot etritining eng chong paraxoti bolghan abdulhemid xan paraxoti qosh bixeterlik sistémisi bilen hidro karbon charlash paaliyetlirini élip barmaqta. u 12 ming 200 métirghiche bolghan chongqurluqta burghilash meshghulati élip baralaydu.
türkiyening énérgiye paraxotliri etriti bular bilenla cheklinip qalmidi... izmir aliagha we xatay dörtyoldiki leylime LNG saqlash we tengshesh términali etretning eng muhim amilliri qataridin orun alidu.
charlash, burghilash we saqlash paraxotliridin kéyin, türkiye nöwette yene bir muhim qedemni tashlap, leylime gaz bir terep qilish supisini énérgiye etritige qoshushqa teyyarliq qilmaqta. yéngi paraxot arqiliq toshushni tézlitip, ishlepchiqirish iqtidarini ashurushni pilanlimaqta. mezkur meshghulat paraxoti bilen xam tebiiy gazni déngizning otturisida bir terep qilghili we uni paraxottin filyos turuba yoligha yetküzgili bolidu.
sakariya tebiiy gaz meydanida meshghulat élip baridighan 360 métir kengliktiki leylime supa 5 milyon ailining tebiiy gaz éhtiyajini qanduridu. singapordin yolgha chiqqan paraxot texminen 2 ay dawamlashqan seperdin kéyin filyos portigha yétip kélidu.
