amasya

dunya boyiche tunji meshhur jughrapiyeshunasning türkiyening amasya wilayitide dunyagha kelgenlikini bilemsiz?

amasya türkiyening eng chong ikkinchi deryasi bolghan yéshilirmaq deryasi boyigha jaylashqan, éqin suliri, alma baghliri, taghliri, tüzlenglikliri we kölliri bilen nurghunlighan güzelliklerge ige bir sheherdur. 

buningdin bashqa yene, amasya jughrapiye déyilgen haman dunya boyiche eng deslep ademning köz aldigha kélidighan tunji shexs, jughrapiyeshunaslarning atisi süpitide qobul qilinghan strabomu tughulghan hem yashap ötken bir sheherdur.

dunya tarixidiki tunji jughrapiyeshunas, peylasop we tarixchi strabo miladidin burunqi 64- esirde bay bir ailide amasyada dunyagha kelgen. bügün sheher merkizide bu meshhur tarixchi we jughrapiyeshunasning heykili bar.

amasya anadoludiki eng qedimki olturaq rayonlardin biri. hititlardin bashlap her xil medeniyetlerning merkizi bolghan bu sheherning eng qedimki nami amasya bolup, taki bügünki künge kelgenge qeder qilche  özgermigen.

strabomu özi yazghan meshhur jughrapiye kitabida amasyani «amasséya» dep ataydu. straboning qarishiche, amasyaning simi bu yerde yashap ötken amazon xanishi amasistin kelgen.

 gerche amasya shehirining qurulghan waqti éniq bolmsimu, emma bu sheherde olturaqlishishning hititlar dewrigiche sozulidighanliqi we hazirghiche oxshimighan 19 döletning igilik hoquqi dairisige kirgenliki texmin qilinmaqta.

 miladidin ilgiriki 281-yili qurulghan pontus padishahliqining paytexti bolghan amasyada pontus padishahliirigha ait  qebre qeleliri taki bügünki küngiche saqlinip kelmekte. bu qebre qeleliri amasya qelesining étekliride goya tüz sépilgha oxshash tik sozulghan qiya tashlardin oyup yasalghan.

 gerche yéshilrmaq wadisini boylap chong- kichik 21 qebre barliqi melum bolsimu, lékin  bügünki künge kelgende bu qebrilerdin peqet bir nechchisila saqlinip qalghan.