soghuq tégip qélish we zukamni tebiiy dawalash usulliri

(doktor mehmet uchar)

soghuq tégip qélish, zukam, bu késelliklerni antibiyotik dorilar arqiliq dawalashning payda – ziyini we tebiiy dawalash usulliri

küz we qish peslide nepes yoli yuqumlinish késilige giriptar bolghan her 100 bimardin 80 i antibiyotik dorilar arqiliq dawalashqa éhtiyajliq emes. chünki tereqqiy qilghan nepes yoli yuqumlinishning ٪80 i wirustin, qalghan qismi baktériyedin kélip chiqidu. antibiyotiklar peqet baktériye keltürüp chiqarghan yuqumluq késelliklerni dawalashtila ishlitilidu.

qish peslide bolupmu nepes yoli yuqumlinish ehwalliri köpiyip kétidu. yuqumlinish alamiti körülgen haman otturigha chiqidighan eng chong xataliqlardin biri antibiyotik dorilarni ishlitishtur.

bolupmu küz we qish peslide eng köp körülidighini zukam we soghuq tégip qélish qatarliq gal aghriqi késellikliridur.

bimarlar soghuq tégip qélish we zukamni köp hallarda qizitma bilen arilashturuwétidu. emma bu késellikler arisida roshen perqler bar:

· köp xil we köp sandiki wirus sewebidin kélip chiqqan soghuq tégip qélishta quruq yötel,  gal aghriqi, burni éqish we bezide yénik qizitma körülidu. shu wejidin, bir adem pesil mezgilide bir nechche xil oxshimighan wirus we bu wiruslarning töwen sewiyediki türliri bilen uchrishishi, buning netijiside bu késelliklerdin biridin köpreki bilen yuqumlinishi mumkin.

· tarqilishchan zukam wirusi sewebidin kélip chiqqan zukam gal aghriqi bilen bashlinidu, emma 38.5 we uningdin yuqiri derijidiki qizitmida qattiq muskul aghrish, bash aghrish hetta boghum aghriqi körülidu.

küz we qish peslide nepes yoli yuqumlinish késilige giriptar bolghan her 100 bimarning 80 i antibiyotik dorilar arqiliq dawalashqa éhtiyajliq emes. chünki tereqqiy qilghan nepes yoli yuqumlinishning ٪80 i wirustin, qalghan qismi baktériyedin kélip chiqidu. antibiyotiklarning zukam we tarqilishchan zukamni dawalashta héchqandaq paydisi yoq. antibiyotiklar peqet baktériye keltürüp chiqarghan yuqumlinishni dawalash üchünla ishlitilidu. kéreksiz ishletkende bedendiki shipaliq (flora) baktériyelerni öltüridu, antibiyotiklargha qarshi turush iqtidarining yétilishini keltürüp chiqiridu.

soghuq tégip qélish we xewp- xeter guruppisidin bashqa kishilerde tereqqiy qilghan yuqumluq zukam 5-7 kün ichide özlikidinla saqiyip kétidu. tebii dawalash usulliri arqiliq aghriqni peseytkili we téximu téz saqaytqili bolidighan késellikler ichide eng köp körülidighini soghuq tégip qélishtur, shundaqla, xewp- xeter guruppisidiki kishilerde körülidighan tarqilishchan zukamdur.

doxtur teripidin soghuq tégip qélish yaki tarqilishchan zukam dep diyagnoz qoyulghan kishiler yéterlik aram élishi, ozuqlinishi we yéterlik su ichishi kérek. shundaqla, bezi tebiiy ösümlük dorilirinimu ishlitishi kérek. biraq, shuni untumasliq kérekki, tebiiy ösümlük dorilar her xil dorilar bilen özara tesir körsitish alahidilikige ige bolushi mumkin. bolupmu sozulma xaraktérlik késellikler sewebidin her xil dorilarni ishletken shexsler bu jehette choqum doxturdin meslihet sorishi kérek.

• samsaq soghuq tégip qélishqa shipaliq tebiiy ösümlük bolup, qerellik ishletkende késellikning tekrarlinishi we sanini azaytqili bolidu. qisqisi, samsaq késellikning saqiyishini tézlitidu.

· échinasiye yuqiriqi nepes yolining yuqumlinishi késellikini dawalashta ünümi yuqiri shipaliq ösümlüktur.

· buningdin bashqa yene, qish peslide terkibide witamin C bar méwe/ köktatlarni istémal qilish arqiliq zukam we soghuq tégip qélish xewpini azaytqili bolidu.

· sink hüjeyre köpiyish, immunitét inkasi, nérwa funksiyesi qatarliq jehetlerde muhim rol oynaydu. shunga soghuq tégip qélish alamiti körülgen haman sinik ishletkende késellikning dawamlishish waqti we éghirliqini töwenletkili bolidu. kalla - paqalchaq, purchaq türidikiler, quruq yel-yémish we bughday uruqining terkibide sink maddisi nahayiti köptur.

· limon we hesel qoshulghan suni ichip bérish arqiliq gal aghriqini peseytkili bolidu. 250 millilitir issiq sugha bir qoshuq hesel bilen yérim limon süyini arilashturup ichip  bergende gal aghriqini azaytqili bolidu.  bu xil arilashma maddilarning oksidlinishqa qarshi shipaliq roli sayisida gal aghriqi pesiyidu.

• bu jeryanda tuz süyi yaki biykarbonat süyini ishlitishkimu bolidu.

· hesel arilashturulghan piyaz sherbiti bilen upa süyimu gal aghriqlirini yenggillitishke yardem béridu.

gal aghriqi soghuq tégip qélish we tarqilishchan zukamgha oxshighan wirusluq yuqumlinish mezgilide körülidu. shundaqla, baktériyeler, bolupmu A tipliq baktériyeler keltürüp chiqiridighan angina késelikidimu körülidu. bu baktériyelerning  bolupmu 5-15 yashqiche bolghan balilarda yürek kilapani we börek yallughini peyda qilish xewpi bar. shu wejidin, gal aghriqi, soghuq tégip qélish qatarliq ehwallarda choqum doxturgha diyagnoz qoydurush we uning mesliheti boyiche dawalinish kérek.