милас вә зәйтунчилиқ кәспи

түркийәниң ғәрбий җәнубиға җайлашқан милас районида зәйтунчилиқ кәспиниң инсанийәт тарихиға охшашла узун икәнликини биләмсиз?

милас ғәрбий анадолуға җайлашқан муғла вилайитиниң бир наһийәси болуп, ақдеңиз иқлиминиң өсүмлүклири билән қапланғандур. бу өсүмлүкләрниң әң көзгә көрүнгән дәрәхлиридин бири зәйтун дәрихидур.

 милас тилға елинған һаман адәмниң көз алдиға тарих вә зәйтун келиду. әгә деңизи райони вә түркийәниң әң муһим зәйтун ишләпчиқириш мәркәзлиридин бири болған миласта, инсан һайати ениқлап чиқилған тарихтин бурунқи дәврдиму зәйтун дәрихлириниң мәвҗутлуқи байқалған. зәйтунчилиқ кәспи қәдимки дәврләрдин тартип һазирғичә милас райониниң әң асаслиқ кирим мәнбәси болуп кәлгән.

тарихниң охшимиған дәврлиридә таҗавузчилар тәрипидин вәйран қилинған бу шәһәрниң зәйтунлуқ саһәлириму урушлар сәвәбидин еғир зийанға учриған. әгәр бу райондики зәйтун дәрәхлири бунчилик еғир зийанға учримиған болса, миласниң бүгүнки күндики зәйтун дәрихлириниң бир һәссә йаки үч һәссә көп болидиғанлиқи илгири сүрүлмәктә.

 бу районда тәбиий рәвиштә өзликидин өсидиған вә районда «назук» дәп атилидиған зәйтун дәрәхлири, инсанларниң қоли билән улинип мәдәнийәт дәрихигә айлиниду. уланған зәйтун дәрәхлири йа тағлардики йаки тағ бағирлиридики зәйтун дәрихлиригә айландурулмақта, йаки етизларға көчүрүлүп, зәйтун дәрәхлири һасил қилинмақта. бу әнәнә инсанийәт тарихидин буйан давамлишип кәлмәктә.

миластики зәйтунлуқларда әң көп учрайдиған сорт  «мәмәҗик» тур. зәйтунлуқлар адәттә тағлиқ районларда, йантулуқларда вә қақас етизларда болғачқа, суғириш мумкин әмәс. бу сәвәбтин, зәйтунлар пишип йетилгәнгә қәдәр йамғур сулири йаки йилтизлири йетип баралайдиған йәр асти сулири билән озуқлиниду. бу әһвал зәйтунниң кислаталиқ дәриҗисини төвәнлитиду вә ләззәтлик тәмини ашуриду.

 милас райониниң зәйтун йеғиниң даң чиқиришиму, дәл қәдимки дәврләрдин буйан қойуқ вә сүпәтлик «мәмәҗик» намлиқ сортлуқ зәйтунниң ишләпчиқирилиши сәвәбидиндур.