4 – nöwetlik issiq köl munbiri yighini

4 – nöwetlik issiq köl munbiri yighini

töwende, «yawroasiyagha nezer» namliq pirogrammimizning bügünki bölümide, abdresul ishaqow teripidin teyyarlanghan «4 – nöwetlik issiq köl munbiri yighini» témiliq analizni diqqitinglargha sunimiz.

12-dékabir dunyagha dangliq yazghuchi chinggiz aytmatowning tughulghan küni munasiwiti bilen, 2020 – yili, 11 –dékabirküni, qirghizistanning paytexti bishkek shehiride, «dölet we jamaet erbabi chénggiz aytmatow» témiliq 4-nöwetlik «issiq köl» munbiri yighini chaqirildi. türkiye jumhuriyiti medeniyet we sayahet ministirliqiningqollishi astida chaqirilghanyighin, jumhur reis rejep tayyip erdoghanning sinliq nutiqi bilenbashlandi.jumhur reis rejep tayyip erdoghannutiqida, chinggiz aytmatowning qirghizistan, qirghizlar we qirghiz medeniyitini pütün dunyagha tonushturghanliqini tekitlidi.

sherq bilengherb otturisida, anadolu medeniyet layiheliri munbiri  bilen chinggiz aytmatow xelqara issiq köl munbiri jemiyiti birlikte uyushturghan yighinning échilishigha, qirghizistan tashqi ishlar ministiri, türkiye we qirghizistan muawin medeniyet ministirliri, maarip fondining mesuli, elchiler, parlamént ezaliri, uniwérsitétlarning mudirliri, sheher bashliqliri, aytmatowning ailisidikiler, edebiyatchilar, ilim-pen, senet, siyaset we axbarat wasitilirining wekilliri qatnashti. munberde söz qilghuchilar, dangliq yazghuchini oxshimighanalahidilikliri bilentonushturdi.

tunji olturush axirlashqandin kéyin,  «issiq köl» munbirining namining «chinggiz aytmatow xelqara issiq köl munbiri» ge özgertish qarar qilindi. munberning 2-we 3-olturushliri, 2021-yili 6-ayning 9-künidin 10-künigiche enqerede ötküzülidu.

bishkekte ötküzülgen yighinda, chinggiz aytmatowning eserlirining engköptürkiyede neshir qiliniwatqanliqi we oquluwatqanliqi bildürüldi. ilgiri bu jehette gérmaniye aldinqi orunda turatti. chinggiz aytmatowning eserlirini türkiyede yigirmidin artuq neshriyat neshir qilmaqta. türkiyede chinggiz aytmatow we uning eserliri téma qilinip, teyyarlanghandissértatsiyelerning sani40 tin artuqtur. kastamonu uniwérsitétiqarmiqida aptorning ismi bilen atalghan bir tetqiqat merkizimu paaliyetlirini dawamlashturmaqta. enqerewe yozgat sheherliride, yazghuchining bash heykili, istanbulda heykili tiklengen. türkiyening yette shehiride (enqere, izmir, elazigh, eskishehir, istanbul, qeyseri, kojaeli) uning nami bérilgen baghchilar bardur. türk dunyasining ortaq qimmiti bolghan chinggiz aytmatowgha türkiye jumhuriyitining sahib chiqishi nahayiti muhimdur. 2021-yili enqerede ötküzülidighan «issiq köl» munbiri yghinining eng yuqiri sewiyede ishqa ashurulidighanliqini éytish mumkin.

chinggiz aymatowning insaniyetning ortaq qimmiti ikenliki yilséri qaytidin ispatlanmaqta. 2020-yili 12-ayning 8-10-künliri, moskwa we bishkek sheherliride,«chinggiz aytmatow we 21-esirning yashliri» namliq keng dairilik yene bir munber yighini chaqirildi. 12-dékabir künimu, chinggiz aytmatowning tughulghan küni qirghizistanda we dunyadiki on nechche dölette her xil paaliyetler arqiliq tebriklendi. türkiyening herqaysi sheherlridimu xatirilesh paaliyetliri ötküzüldi. aytmatowning tughulghan küni bolghan 12-dékabir, qirghizistanda «edebiyat küni» süpitide tebriklinidu.

1986-yili, öktebirde ötküzülgen tunji nöwetlik«issiq köl» munbiri yighini, qutuplashqan sherq bilen gherbni bir - birigeyéqinlashturdi. buningdin kéyin ötküzülmekchi bolghan «issiqköl» munbiri yighinlirimu, insaniyetning gewdilik mesililiri heqqide erkin pikir bayan qilinidighan we hel qilish charisi otturigha qoyulidighan munber yighini bolushni izchil dawamlashturidu.