türk kéngishi resmiy tashqi siyaset tetqiqat merkezliri yighini

türkiye awazi radiyosi: töwende, «yawroasiyagha nezer» namliq pirogrammimizning bügünki bölümide, abdresul ishaqow teripidin teyyarlanghan «türk kéngishi resmiy tashqi siyaset tetqiqat merkezlirining 6 – nöwetlik yighini» témiliq analizni diqqitinglargha sunimiz.

2020-yili 11-ayning 19-küni, qirghizistan jumhuriyiti  döletlik istiratégiyelik tetqiqat inistitutining sahibxaniliqida,  türk kéngishi resmiy tashqi siyaset tetqiqat merkezlirining 6 –nöwetlik  tor yighini chaqirildi. yighingha, ezerbeyjan, qazaqistan, qirghizistan, wéngiriye, türkiye we özbékistanning istiratégiyeliktetqiqat inistitutlirining mesulliri qatnashti. bu yerde eskertishke tégishliki shuki,   türk kéngishi resmiy tashqi siyaset tetqiqat merkezliri ara hemkarliqkélishim layihesi, 2015-yili 5-ayning 8-küni bakuda imzalanghanidi.

yighin,türk kéngishining bash katipi baghdad amréyéwning échilish nutqi bilenbashlandi. bash katip baghdad amréyéw sözide, teshkilatqa eza döletler otturisida tashqi siyasette téximu küchlük pikir birliki hasil qilishni we yer shari xaraktérlik siyasiy sehnide téximu yuqiri sewiyede özara qollashni nishan qiliwatqanliqlirini tekitlidi. bash katip baghdad amréyéw yene,türk kéngishige küzetküchi bolushni xalaydighan döletlerning sanini köpeytkenliklirinimu sözlirige ilawe qildi. yighingha qatnashqan rehberler, «wuxen wirusi» gha qarshi küresh, ezerbeyjanning azad qilinghan rayonlirining qaytidin qurup chiqilishi, maarip hemkarliqi qatarliq mesililer heqqide doklat sundi. türk jumhuriyetlirining musteqilliqining 30 yilliqigha béghishlanghan alahide neshr buyumlirini teyyarlash mesilisimu, yighinning muhim küntertip maddiliridin biri idi.

yighin axirida, ezerbeyjan xelqara munasiwetler analiz merkizining mesuli farid shafiyéwning teklipige binaen, terepler, kéler qétimqi türk kéngishi resmiy tashqi siyaset tetqiqat merkezliri yighinining, ezerbeyjanning shusha shehiride ötküzülüshini qararlashturdi. bu qararning nahayiti toghra qarar ikenliki éniq idi.

yéqinqi yillardin buyan türk dunyasidiki ortaq xelqaraliq teshkilatlarning paaliyetliri we yighinliri köpeymekte. bundaq yighinlarning pat – pat chaqirilishi mezkur organlarda ortaq nuqtiinezerning shekillinishige töhpe qoshidu. türk kéngishi resmiy tashqi siyaset tetqiqat merkezliri yighinliriningmu öz waqtida chaqirilishi tolimu xushallinarliq ehwaldur. chünki bu teshkilatlar, türk jumhuriyetlirining xelqara sehnide téximu ünümlük heriket qilalishi üchün, ünümlük istiratégiyelerni yolgha qoymaqta.

yighinda otturigha qoyulghan «türk dunyasining nuqtiinezeri - 2040» pirogrammisining tepsiliy pilanlirini, türk dunyasining istiratégiye merkezliri tüzüp chiqidu. shu wejidin,,türk kéngishipeqet döletlerning resmiy tetqiqat merkezlirinila emes, türk dunyasining barliq tetqiqat merkezlirinimu bir yerge jem qilishi we türk dunyasining kélechikini birlikte berpa qilishta ulargha yétekchilik qilishi kérek. shundaq qilghandila, andin türk jumhuriyetliride türk dunyasining özige xasalahidilikini yaritish mumkin.

türk jumhuriyetliride tetqiqat merkezlirining yéngi – yéngi quruluwatqanliqi hemmige ayan, elwette. bu xil organlarni qollash üchün,  türk jumhuriyetliri bir qisim bajlarni ajritish arqiliq bu sahening maliye mesilisini hel qilalishi mumkin. derweqe, tereqqiy tapqan döletlermu mushuninggha oxshighan usullar bilen bu sahege meblegh sélish arqiliq éhtiyajlirini qamdimaqta.

türk jumhuriyetlirining musteqilliqining 30 yilliqigha béghishlanghan alahide neshr buyumlirini teyyarlash dairiside, bu xil neshir boyumlirini teshkilatning barliq ezaliri we küzetküchilirining tillirida neshr qilishqa ehmiyet bérish tolimu muwapiq teshebbus bolidu.

türk jumhuriyetlirining tetqiqat merkezliri küchlirini birleshtürginide, türk dunyasining kélechiki téximu parlaq bolidu.