bélarusiyede ötküzülgen pirézidént saylimi

2020 – yili 9 – awghust küni bélarusiyede pirézidént saylimi ötküzüldi. saylamda 5 namzat riqabetleshti. 5 milyon 818 ming 955 saylighuchi bélet tashlighan saylamlargha qatnishish nisbiti % 84 ke yetti. bélarusiye jumhuriyiti merkiziy saylam komitétining qararigha asaslanghanda, aléksandir lukashénko % 80 awazgha ériship, qaytidin pirézidéntliqqa saylanghan, öktichilerning namzati swétlana tikhanowskaya bolsa % 10 awazgha érishken.

öktichiler saylam netijilirini qobul qilmaydighanliqini bildürüp, saylam künidin buyan her küni dölet miqyasida ruxsetsiz namayishlarni ötküzmekte. resmiy melumatlargha qarighanda, bu namayishlar jeryanida 6700 kishi qolgha élinghan. taratqularning xewer qilishiche, 2 kishi hayatidin ayrilghan. öktichilerning namzati swétlana tikhanowskaya litwaniyege qachqan. dölet xewpsizlik küchlirining namayishchilargha qattiq mudaxile qilishi xelqning naraziliq qozghighan we bu namayishlarning dölet igilikidiki zawutlar, doxturxanilar we tiyatirxanilar qatarliq orun hem organlarda ish tashlash teriqiside dawamlishishigha seweb bolghan. eslide, bu qétimqi saylamning aldinqisigha oxshimaydighanliqi bashtila melum idi.

namzatliq basquchida öktichilerning küchlük namzatlirining hökümet teripidin saylam riqabitige qatnashturulmasliqi, öktichilerning téximu zich uyushushigha seweb boldi. dölette saylam toghruluq ray sinash ötküzülüshi cheklendi. musteqil döletler ortaq gewdisining sirtida héchbir xelqaraliq teshkilatning közetküchi ewetishi qobul qilinmidi.  dölettiki öktichilerning «kim pirézidént bolsa meyli, emma mewjut pirézidént hakimiyet béshigha chiqmisun» dégen yerge kelgenliki, yéqinqi özgirishlerdin ochuq – ashkara halda körünüp turatti.

bélarusiyediki pirézidént saylimi basquchida we yéqinqi künlerdiki namayishlarda ayallarning aldinqi pilangha chiqishi diqqet qozghimaqta. bu nuqtidin élip éytqanda, bélarusiye ayalliri bu basquchning yönilishini belgileshte muhim rol oynishi mumkin.

saylam harpisida xususiy rus shirkiti wagnér mensubi 33 kishining bélarusiyede tutqun qilinishi, bélarusiye – rusiye munasiwetlirige biraz selbiy tesir yetküzdi. tutqun qilinghan kishiler saylamdin kéyinla rusiyege qayturup bérildi.  wagnér hadisisining özara til biriktürüshning mehsuli yaki emeslikini waqit körsitip béridu. chünki aléksandir lukashénko yéqinqi yillarda, bolupmu bu qétimqi saylamda kirémil sariyini xéli köp tenqid qildi. biraq gherbke qarshi küreshte minsk we moskwa hökümetliri bir - birige muhtajtur. derweqe, aléksandir lukashénko bilen wladimir putin 15 – awghust küni téléfonda körüshkende, putin rusiyening hemishe bélarusiyening yénida ikenlikini tekitlidi.

pirézidént saylimi netijilirini omumen bélarusiyening sherqidiki döletlerning köpinchisi qobul qilghan bolsimu, lékin, gherb elliri saylamning qaytidin ötküzülüshini telep qilmaqta. yawropa ittipaqi mewjut bélarusiye rehberlirige qarshi émbargo qarari chiqarghanliqini jakarlidi. lukashénkoning öktichiler bilen muresselishish tirishchanliqliri hazirche héchqandaq netijige érishelmidi. lukashénko ukraina we polsha qatarliq döletlerdin bezi chet elliklerning bélarusiyening weziyitini qalaymiqanlashturuwétishke urunuwatqanliqini ilgiri sürmekte. béletlerning qaytidin sanilishini telep qiliwatqan öktichiler bolsa, lukashénkoning wezipisidin istépa bérishini telep qilmaqta. terepler otturisida muressechilik ishqa ashurulalmighan teqdirde, bélarusiyening yéngi bir rusiye – gherb otturisidiki sürkilish sahesige aylinip qélish éhtimalliqi nahayiti yuqiri. mewjut shert – sharaitlar astida türlük sénariyelerning meydangha kélishimu éhtimaldin yiraq emes, elwette.