jumhur reis rejep tayip erdoghanning ukraina ziyariti

jumhur reis rejep tayip erdoghanning ukraina ziyariti

hörmetlik radiye anglighuchilar! «yawro asiyaning küntertipi» namliq pirogrammimizning bügünki bölmide jumhur reis rejep tayip erdoghanning ukraina ziyariti üstide toxtilimiz.

***** ***** *** **** *** *****

jumhur reis rejep tayyip erdoghan 2020 – yili 3 – féwralda ukanada bir künlük ziyarette boldi. shuni eskertip ötüsh kérekki, türkiye - ukraina otturisidiki diplomatik munasiwetmu 1992 – yili 3 – féwralda ornitilghan idi. erdoghan paytext kéwde resmiy murasim bilen qarshi élindi. ikki dölet rehberliri ayrim söhbet ötküzdi. arqidinla 8 – nöwetlik türkiye – ukraina yuqiri sewiyelik istiratégiyelik kéngesh yighini chaqirildi. ikki terep otturisida 7 kélishm imzalandi. jumhur reis rejep tayyip erdoghanning qatnishishi bilen türkiye – ukraina soda munbiri yighini ötküzüldi.

ikki dölet munasiwetliri istiratégiyelik munasiwet dep qaralmaqta. heqiqetenmu yéqinqi mezgilde, özara munasiwetlerning oxshash bolmighan sahelerde teng tereqqiy qilghanliqini éytishqa bolidu. bixeterlik sahesidiki hemkarliq türkiye – ukraina munasiwetlirini yéngi bir sewiyege élip chiqti. bu munasiwet bilen ukrainaning enqerede turushluq bash elchisi andréy sibiga ukraina armiyesining éhtiyajliri, bolupmu qoral sétiwélishi üchün türkiyening 200 milyon lira iqtisadiy yardemde bolidighanliqini bildürdi.

türkiye ukrainaning «Antonov-178» tipliq ayropilanigha intayin qizziqmaqta. türkiye dölet mudapie ministiri, térrorluqqa qarshi küreshnimu öz ichige alghan bixeterlik saheliridiki hemkarliqni muzakirilishish üchün mart éyida ukrainada ayrim ziyarette bolidu. bixeterlik sahesidiki hemkarliqning tereqqiy qildurulishi her ikki döletke nurghun hessilerni qoshidighanliqi éniq.

**** *** **** ********

ikki dölet teripidin teng yolgha qoyulghan girazhdanliq kénishki bilenla özara sayahet qilish belgilimisimu méwisini bérishke bashlidi. aldinqi yili ukrainadin türkiyege bir yérim milyon sayahetchi keldi. téxi 5 yil ilgiri bu san 500 ming etrapida idi.

sehiye sayahiti sahesidimu türkiye ukrainaliqlar eng köp tallaydighan döletke aylandi. bu qétimqi ziyaret jeryanida imzalanghan özara shopuruluq kénishkilirining inawetlik hésablinishigha dair kélishimmu yalghuz yaki aile boyiche ziyaret qilidighanlar üchün asanliq yaritip béridu. yeni, sayahet ishlirining tereqqiy qilishigha hesse qoshilidu. buning bilen birge yene, sayahet saheside özara hemkarliq ornitish imkaniyetlirining téximu köplikini tilgha élishqa bolidu.

kéwde chaqirilghan soda munbiri yighinida erkin soda kélishimining mushu yil ichide imzalinishi mumkinliki élan qilindi. erkin soda kélishimi ishqa ashurulghan teqdirde, ikki dölet otturisidiki munasiwetlerning yéngi bir sewiyege chiqidighanliqini we 10 milyard dollarliq soda nishanini asan emeliyleshtürgili bolidighanliqini tilgha alalaymiz. mushu baharda ötküzülishi pilanlanghan türkiye – ukraina iqtisadiy hemkarliq kéngishi yighinida bu jehetlerde ilgirileshler qolgha kélishi mumkin. 

kéwdiki yighinda yene, ukrainaning «TANAP» liniyesi arqiliq hazar tebiy gazigha érishish mesilisimu küntertipke keldi. bu hemmeylenge payda keltürüdighan bir ish. ilgiri türkiye rusiye tebiiy gazini ukraina arqiliq alghan bolsa, emdilikte ukraina hazar gazini türkiye arqiliq alidu.

**** ***** *** ***** *****

jumhur reis rejep tayyip erdoghan ukranada qirim tartarliri, gagawuzlar we ahéiska türkliri bilen ayrim – ayrim uchrishishlarni ötküzdi. ukrainadiki türk xelqlirining wekilliri, türkiye ukraina bilen bolghan munasiwetlirining tereqqiyatining kapaletchiliridur.  türk hemkarliq teshkilati «TİKA» ning ulargha qaratqan paaliyetliri, özara munasiwetlerning téximu mustehkemlinishige hesse qoshidu.  

jumhur reis rejep tayyip erdoghanning kéwde ukrainaning zémin pütünlikige qarita türkiyening pozitsiyening qetiyilikini tekitlishi we resmiy qarshi élish murasimi esnasida «Slava Ukraine» yeni yashisun ukraina! dégen sözni ishlitishi rusiyeni tengpungluqta tutush nuqtisidin tolimu muhim hésablinidu. buningdin bashqa yene, türkiyening ukraina bilen shérikliship qirim tartaliri üchün turalghu binalarni yasaydighanliqini élan qilishi we ukraina ortodokis chirkawining rusiyedin musteqil bolishida oynighan roli qatarliqlar türkiyening tengpunglashturush siyasiti yürgüziwatqanliqini körsitip béridu. türkiye rusiyede qolgha élinghan ukraina puqralirining qoyup bérilishi üchünmu tirishchanliq körsiteleydu. 

yighinchaqlap éytqanda, jumhur reis rejep tayyip erdoghanning ukraina ziyariti ünümlük boldi. ukraina bilen bolghan hemkarliqning tereqqiy qildurulishi, türkiyening qara déngizda we omumen qilip éytqanda, shimalda tesir küchini ashurushi nuqtisidin tolimu paydiliq bolghusi.