mömin, ülgilik insandur

mömin, ülgilik insandur

eziz mumin qérindashlar! jüme küninglar mubarek bolsun!

allah taala yuqiriqi ayette mundaq deydu:

mömin erler, mömin ayallar bir - biri bilen dosttur, ular yaxshi ishlargha buyruydu, yaman ishlardin tosidu, namazni (toluq) ada qilidu, zakat béridu, allahqa we allahning peyghembirige itaet qilidu. ene shulargha allah rehim qilidu. allah heqiqeten ghalibtur, hékmet bilen ish qilghuchidur.[1]

hedis - sheripte mundaq bayan qilinidu:

«peyghember eleyhissalam bir küni sahibilerdin: <qaysinglarning yaxshi we qaysinglarning yaman ikenlikinglarni éytp béreymu?> dep soraydu we arqidinla: <yaxshi bolghininglar؛ hemmeylen uningdin yaxshliqni ümid qilalaydighan we yamanliq kelmeydighanliqidin emin bolalaydighan kishidur. yaman bolghininglar bolsa, uningdin héch kishi yaxshiliq kütelmeydighan we yamanliqidinmu xatirijem bolalmaydighan kishidur> deydu»[2] 

eziz qérindashlar! peyghember eleyhissalam yaxshi bir mömin we ülgilik bir insanning qandaq bolushi kéreklikini sözliri we öz emeliy hayati arqiliq bizlerge körsitip qoyghan idi. qéni emise bügünki xutbimizde «muhemmedul emin» depmu tonulghan peyghembirimiz bizge telim bergen ülgilik bir möminning alahidiliklirige hemeylen birlikte qulaq salayli! bizlerni bu dunyada xatirijemlik we xoshalliqqa, axirette bolsa, ebidiy nijatliqqa érishturidighan güzel xususiyetlerni qaytidin eslep baqayli!

peyghember eleyhissalamning tili boyiche, mömin kishi aldi bilen allahqa özini atighan, sadiq kishidur. u altungha oxshashla qimmetlik kishidur.[3] mömin؛ hayati boyiche ibrahim eleyhissalamgha oxshash meydanliq we qetiy iradilik bolidu, sheripini qoydaydu. her qandaq ehwalda «biz allahqa ait we uninggha qaytimiz» déyish arqiliq imanidin, qimmet qarashliridin qetiy waz kechmeydu. qurani kerimning we sunnetning rehberlikidin qetiy ayrilmaydu. siratel musteqimdin yüz örimeydu.

peyghember eleyhissalamning tili boyiche, mömin goya hesel herisige oxshaydu. hesel herisige oxshash her daim güzel, pakiz, halal nersilerni yeydu. güzel mehsulatlarni ishlepchiqiridu. héch kishini azarlimaydu.[4] qelbide yamanliqqa emes, yaxshiliqqa, ziyanlliqqa emes, paydiliq ishlargha, selebiylikke emes, ijabiyliqqa orun béridu.

hörmetlik qérindashlar! peyghember eleyhissalamning sözi boyiche, mömin xorma derixige oxshaydu.[5] her daim imandin énérgiye hasil qilip, küch - quwwitini qoghdaydu. yaritilishining ghayisini untup qalmastin, insaniyetke paydiliq insan bolidu. mömin, her türlük musibetler bilen sinalghanda, halidin ketmeydu. téximu mustehkem turidu.[6] shuni obdan biliduki, bendining wezipisi émtihan we musibetlerni eyyub eleyhissalamgha oxshash sebirchanliq, temkinlik  we qetiy irade bilen qobul qilish, ulugh allahtin kelgen musibetlerge «uning rehmitimu ésil we qehrimu ésildur» déyish arqiliq razimenlik bildürüshtin ibarettur.

möminning hayatida ghem – qayghu we ümitsizlikke orun bolmaydu. u «qayghurma! allah choqum biz bilen birge»[7] dégen ayetke chin yürektin ishinidu. hemmeylen uni tashliwetken teqdirdimu uni hergiz tashliwetmeydighan, uninggha ümid we chare bolidighan bir perwerdigarining barliqini bilidu.

qoli we tilidin bashqilargha ziyan kelmeydighan kishi heqiqiy mömindur.[8] «bashqilarni aldighan kishi bizdin emes»[9] dégen hedisning teqqezzasi boyiche, bashqilarni aldashtin we aldinishtin allahqa sighinip panahliq téleydu. möminning tilidin yaman we yalghan sözler, bashqilarning ghururigha tégidighan we qelbini zide qilidighan jümliler chiqmaydu. mömin yatlashturidighan emes, birleshturidighan, nepretlenduridighan emes, xushxewer béridighan kishidur. u her bir sözi we her bir ishi üchün choqum bir küni hésabqa tartilidighanliqini bilidu.

eziz qérindashlar! peyghember eleyhissalamning tili boyiche, mömin paraset, besiret we mötidilliqqa ige kishidur. hayatqa we yüz bériwatqan ishlargha hékmet hem ibret neziri bilen qaraydu. mömin؛ bir qétim chiqiwalghan kamargha ikkinchi qétim  qolini tiqmaydu.[10] bilip turup xataliq ötküzmeydu. étiqadining we hés – tuyghulirining suyiétimal qilinishigha yol qoymaydu. qelbini we pikrini bashqilarning monopol qiliwélishigha ruxset qilmaydu.  mömin «qelbide zerriche kibir bolghan kishi jennetke kirmeydu»[11] dégen hedisning ruhigha binaen kemterlikni qoldin bermeydighan kishidur. yaritilghanlarni peqet yaratquchining yüz xatirisi üchün yaxshi köridu. shuni yaxshi biliduki, insanlargha dost bolmighan we dostluq munasiwiti ornatqilimu bolmaydighan kishide xeyr bolmaydu.[12] möminning pozitsiyesi méhri – shepqet, semimiyet, ghemghuzarliq we söygü – muhebbet bilen tolghan bolidu. yéghip éytqanda, mömin؛ xushpuraqliq etir satquchigha oxshaydu.[13] insanlargha edep – exlaq we merdaniliqni teqdim qilidu. zihinlerde daim yaxshi xatire we  qelblerde xosh sada qalduridu.

eziz qérindashlar! allah hemmmizni peyghember eleyhissalamning medhiyesige layiq bolidighan.... yaritilishining hékmitige mehkem ésilip, allahning raziliqighila yügreydighan.... pani dunyasini axirettiki menggülük hayatning bextiyarliq xezinisige aylanduralaydighan heqiqiy möminlerdin qilsun amin!!!