yaxshiliq we yamanliq otturisidiki küresh meydani (awazliq)

eziz qérindashlar, ulugh jüme künimiz mubarek bolsun!

allah taala quran kerimde mundaq deydu:

«men özemni aqlimaymen. "nepis" dégen nerse heqiqeten yaman ishlargha köp buyruydu. perwerdigarim rehmet qilip (saqlighan) adem buningdin mustesna. méning perwerdigarim heqiqeten meghpiret qilghuchidur؛ nahayiti méhribandur»[1]

peyghember eleyhissalam hedis sheripte mundaq deydu:

«eqilliq kishi؛ nepsige hakim bolghan we ölümdin kéyinki alem üchün emgek qilghan kishidur. bichare kishi bolsa, nepsining her türlük arzu – heweslirige egeshken we shundaq turughluq allahtin yaxshiliqni ümid qilghan kishidur»[2]

mawjudiyet alimining eng qimmetlik ezasi shundaqla wehiyning birdin - bir xitab obéyikti adem ewladliridur. yer yüzining eng shereplik mexluqi bolghanliqimiz, németlerdin bashqa yene, imtéhanlarnimu teqezza qilidu. insanlardin bezide qorqunch, acharchiliq we perzentliri bilen, yene bezide bayliqi we orun, mensepliri bilen émtihan élinidu. öz nepsi bilen küresh qilish bu étihanlarning eng chongi hésablinidu.

nepis؛ bendining selibiy tuyghuliri, natoghra arzuliri yaman xuy we ishlirining menbesidur. nepisning bu alahidiki quran kerimde hezreti yüsüf eleyhissalamning tili arqiliq mundaq chüshendürülidu:

«men özemni aqlimaymen. "nepis" dégen nerse heqiqeten yaman ishlargha köp buyruydu. perwerdigarim rehmet qilip (saqlighan) adem buningdin mustesna. méning perwerdigarim heqiqeten meghpiret qilghuchidur؛ nahayiti méhribandur»[3]

eziz qérindashlar! allah insanlarni eng güzel shekilde yaratqan, uni saghlam bir eqil, mustehkem irade we chongqur qelb bilen zinnetligen. toghra bilen xatani ayriyalishi üchün quran kerimni we peyghemberlerni ülge qilip bergen. shunga ata qilghan németlirining teqezzasi süpitide, uni qandaq ishlitishni we nepsining chéki yoq arzu - isteklirige qarshi qandaq küresh qilishi kéreklikini ögetken. toghra tallashta bolghan, öz iradisigha ige chiqalighan, nepsini «sen toxtap tur!» déyeligen, gunahliridin paklinip özini islah qilghan kishi nijatliqqa érishidu. eksiche nepsining arzulirigha boyun egken, hawayi – hewesning quligha aylanghan, eqlini ishqa sélip, arzu – armanlirini kontirol qilalmighanlar bolsa, halaketke uchraydu.

allah taala quran kerimde bu nuqtini bizlerge mundaq eskertidu:

«nepis we uni chirayliq shekillendürüp retke salghuchigha, uninggha yaxshi we yaman bolush qabiliiyiti ata qilghuchigha qesem bolsunki, nepsini paklighan kishi choqum nijatliq tapidu. uni arzu – heweslirige yalghuz tashlap qoyghanlar ziyan tartidu»[4]

qimmetlik musulman qérindashlar! yaxshiliq bilen yamanliqning esli küresh meydani nepistur. insaniyet tarixi nepsige egiship, özini we özi yashawatqan jemiyetni halaketke ittirgenlerning sanaqsiz misalliri bilen tolup turuptu. adem eleyhissalamning pezentliridin birsi bolghan qabil hawayi – hewes, hesetlirige yeni, öz nepsige egeshkenliki üchün qérindishi habilni öltürgen idi. yaqub eleyhissalamning oghullirimu nepislirining esirige aylinip, körelmeslik tüpeylidin qérindishi hezreti yüsüfni quduqqa atqan idi. shuningdek pirewnlar, nemrutlar, qarunlar we ebu jehillarning hemmisi dégüdek nepsining arqidin yügürüp, wehiyning rehberlikige yüz örigen, bezisi textige, bezisi küch -qudritige, bezisi bayliqigha, yene bezisi menmenlikige ishishinip, hem dunyada reswa bolghan, hem axirette azabqa duchar bolghan. 

derweqe, möminler üchün muhim bolghini nepsige lenet oqush emes, uni terbiyelesh we güzel xuyluq qilishtin ibarettur. allah sézip bergen chek - chégralargha, exlaq we wijdan ölchemlirige zit her türlük arzu - isteklerge qarshi nepsini kontrolluqi astida tutup turushtur. yaxshiliq we yaxshilarning teripide türüp, yamanliq we yaman insanlargha qarshi meydanda tik turushtur.

eziz mömin qérindashlar! peyghember eleyhissalam hedis – sheripte mundaq deydu:

«eqilliq kishi؛ nepsige hakim bolghan we ölümdin kéyinki alem üchün emgek qilghan kishidur. bichare kishi bolsa, nepsining her türlük arzu – heweslirige egeshken we shundaq turughluq allahtin yaxshiliqni ümid qilghan kishidur»[5]

undaqta ötkünchi dunyaning aldamchi renggige hewes qilidighan nepsimizning arqisigha kirmey, eqlimizni, iradimiz we sebrimizni her daim janliq tutayli!

hayatning bir émtihan ikenlikini, ölümning we hésab künining choqum kélidighanliqini bir demmu estin chiqarmayli! ulugh perwerdigarimizning yoshurun we ashkara barliq ehwalimizni körüp turidighanliqigha dair éngimizni tirik tutqan halda yashayli! shundaq qilghandila kupirliqning zulmitidin uzaq, gunahlarning yükidin pak, xatirijem we kamil bir mömin bolalaymiz. 

xutbimizni söyümlük peyghembirimizning munu duasi biln axirilashturmaqchimiz:

«i allahim! nepsimge teqwaliq ata qilghin, nepsimni paklighin, uni eng yaxshi yaklighuchi peqetla sen. 

i allahim, menpeetsiz ilimdin, qurqmaydighan qelbtin, toymaydighan nepistin we qobul bolmaydighan duadin sanga sighinip panah tileymen»[6]

amin!