доклат: килимат өзгириши кәң көләмлик коллектип көчүшләрни кәлтүрүп чиқириши мумкин
дунйа банкиси килимат өзгиришниң җәнубий асийа, латин америкаси вә сәһрайи кәбирниң җәнубиға җайлашқан африқа дөләтлиридики көчмәнләргә көрситидиған тәсирини тәһлил қилди.
түркийә авази радийоси хәвири: дунйа банкиси килимат өзгиришниң җәнубий асийа, латин америкаси вә сәһрайи кәбирниң җәнубиға җайлашқан африқа дөләтлиридики көчмәнләргә көрситидиған тәсирини тәһлил қилди вә 2018- йили тунҗи қетим елан қилған «чоңқурлуқ долқуни» намлиқ доклатини шималий африқа, шәрқий асийа вә тинч окйан районлири, шәрқий йавропа вә оттура асийани өз ичигә алидиған шәкилдә йеңилиди.
доклатта көрситилишичә, килимат өзгириши мәзкур алтә районда күнсери күчлүк көчүш долқуниға сәвәб болушқа башлиған.
доклатта, килимат өзгиришниң су байлиқиға, йеза игилик ишләпчиқириш күчи вә деңиз йүзиниң өрлишигә болған тәсириниң күндин - күнгә ешиватқанлиқи, бу әһвалниң бәзи районлардики йашашчанлиқини төвәнлитивәткәнликигә ишарәт қилинди.
килимат өзгиришиниң намрат вә аҗиз районларға әң еғир зәрбә берип, қолға кәлтүрүлгән тәрәққийат һасилатлириға хәвп йәткүзидиғанлиқиға ишарәт қилинған доклатта илгири сүрүлүшичә, килимат өзгириши 2050-йилға барғанда мәзкур алтә районда йашайдиған 216 милйондин артуқ адәмни ички көчүшкә мәҗбурлиши мумкин икән.
бу сан районларниң охшаш мәзгилдики мөлчәрләнгән нопусиниң % 3гә тоғра келидикән.
сәһрайи кәбирниң җәнубидики африқа әллиридә 85 милйон 700 миң килимат көчмининиң пәйда болушиниң мумкинлики, бу санниң район омумий нопусиниң %4.2 ни тәшкил қилидиғанлиқи оттуриға қойулған доклатта, сәһрайи кәбирниң җәнубидики африқаниң қурғақ районлири вә деңиз қирғақлириниң нөвәттики килимат өзгиришниң тәсиригә учриған әң назук җай икәнлики қәйт қилинди.
доклатта, шәрқий асийа вә тинч окйан районида 48 милйон 400 миң (% 2.5), җәнубий асийада 40 милйон 500 миң (% 1.8), шималий африқада 19 милйон 300 миң (% 9), латин америкасида 17 милйон 100 миң, (% 2.6) вә шәрқий йавропа вә оттура асийада 5.1 милйон (% 2.3) кишиниң килимат өзгириши сәвәбидин ички көчүшкә мәҗбур болуш мумкинлики илгири сүрүлди.
нопусиға нисбәтән әң йуқири ички көчүшниң мәйданға келиш еһтималлиқи болған шималий африқа районида болса, су кәмчиллики вә деңиз йүзиниң өрлишиниң бу районлар вә нил делтиси районида йашайдиған кишиләргә тәсир көрситиши мумкин.
доклатта: «килимат өзгириши иҗтимаий – иқтисадий һаләт вә турмуш шараитини кишиләрни қийинчилиқ ичидә көчүшкә мәҗбурлайдиған шәкилдә өзгәртиши мумкин. әгәр буниңға қарши пилан түзүлмисә, һәм көчүп кәткән һәм көчмән қобул қилған районлар зор бесимға дуч келиду. ички – ташқи көчүш сәвәбидин 2030-йилларда қизиқ районлар шәкиллиниду вә бу районлар 2050-йилғичә уда көпийиду» дәп агаһландурулди.
