amérika sherqiy jenubiy asiya elliri ittipaqini xitaygha qarshi heriketke ötüshke chaqirdi

türkiye awazi radiyosi xewiri: amérika qoshma ishtatliri tashqi ishlar ministiri mayk pompéyo, sherqiy jenubiy asiya elliri ittipaqining 53 – nöwetlik tashqi ishlar ministirliri derijilik  téléwiziye - téléfon yighinida qilghan sözide, xitayning ixtilapliq su tewelikliridiki herbiy heriketlirige bayanatlar bilenla emes, emeliy heriketler arqiliq jawab qayturulushi lazimliqini, amérika qoshma ishtatlirining hemishe bu döletlerning yénida ikenlikini  tekitlep mundaq dédi: «xitay sherqiy jenubiy asiya elliri ittipaqi nizamnamisidin orun alghan démokratik qimmet qarishi, igilik hoquq, barawerlik we zémin pütünlüki qatarliq prinsiplargha hörmet qilmaywatidu. méningche, yene bir qedem ilgirileshke toghra kélidu. chünki, bayanatlar yéterlik emes, heriketke ötüsh kérek. xitay kompartiyesining bizni we xelqimizni bésiwélishigha yol qoymayli. özünglargha toluq ishininglar, amérika silerge yardem béridu, dost süpitide yéninglarda bolidu.»

xitay, 1947-yili élan qilghan «toqquz liniyelik siziq» namliq xerite arqiliq jenubiy xitay déngizining% 80 tide igilik hoquq dewasi qilmaqta. xitayning bu rayonning mol su asti menbelirige bolghan igilik hoquq dewasi, filippinni öz ichige alghan wéytnam, brunéy we malayshiya qatarliq déngiz boyidiki qoshna döletler bilen bolghan igilik hoquqi majirasini keltürüp chiqarmaqta.

béyjingning talash-tartishliq su tewelikliride berpa qilghan süniy arallar üstige qurghan herbiy bazilirini qorallandurghanliqi toghrisidiki dewalar, amérika we rayon döletliri bilen xitay otturisidiki jiddiylikni keltürüp chiqarmaqta.

2016-yili, xelqara késim soti, filippinning iltimasigha asasen chiqarghan qararida, xitayning, jenubiy xitay déngizidiki bir tereplimilik igilik hoquq teleplirining qanunsiz ikenlikini qararlashturghanidi.