yéngi dunya - dunyani bashqurush istiratégiyesi

türkiye awazi radiyosi xewiri: amérika qoshma ishtatlirining 45 – nöwetlik pirézidéntliqigha saylanghan donald tramp wezipe tapshuruwalmay turupla nurghun ighwagerliklerge téma boldi. özining démokratiyesi bilen maxtinidighan amérika birdinla özining tüzümini tenqid qilidighan ehwalgha chüshüp qaldi.

bezi küchler pirézidént saylimigha hiyle ishlitilgenlikini ilgiri sürüp, öz dölitining hakimiyet tüzülmisi üstide talash – tartish qilidighan bolup qaldi. 1945 – yildin buyan «düshmen küch» dep qarap kelgen rusiyening amérikidiki pirézidént saylimigha mudaxile qilghanliqini siyasiyonlar we taratqular arqiliq yaydi. amérikining özining saylam bixeterlikigimu kapaletlik qilalmaydighan ajiz bir dölet ikenliki éngi dégüdek pütkül dunyada tarqilishqa bashlidi.

 yer yüzide héchqandaq bir dölet hakimiyitining ajizliqini ashkarilimaydu. hetta ajiz hakimiyetlirini küchlük qilip körsitish üchün «tetqiqat shirketliri» ge milyonlarche dollar xejleydu. lékin amérika merkizi axbarat teshkilatini öz ichige alghan köpligen dölet organliri goya öz dölitining saylam bixeterlikige kpaletlik qilalmighanliqini pütkül dunyagha yaydi.

démokratlar we köpligen muhim dölet organliri öz dölitini ajiz qilip körsitishke urunuwatqan bir peytte, yéngi pirézidént tramp he désila dölitini téximu küchlük we ishenchilik sewiyege yetküzidighanliqini qeyt qilmaqta. emma amérikining hakimiyet tüzülmisi bilen axbarat wasitiliri he dep dölitini  pütkül dunyagha yaman qilip körsetmekte.

bundaq ehwalni buningdin birqanche yil ilgiri rusiyemu bashtin kechürgenidi. kommunist hakimiyet yimirilgendin kéyin rusiyede nahayti zor qalaymiqanchiliq otturigha chiqqan, dölet tüzülmisi we xelqning shan – sheripi yer bilen yeksan bolup ketkenidi.

kommunist hakimiyetning yimirilishi bilen birlikte onlarche yil gherb dunyasining qorqunuchluq chüshi bolghan qizil armiyening inawitimu tökülüp ketkenidi. dangliq générallarning jan saqlash üchün qoral - yaragh we oq - dora etkeschiliki qilghanliqigha dair minglarche xewer dunya taratqulirida élan qilinghanidi.

générallar yénik tiptiki qoral – yaraghlarnila emes, bironéwiklardin tankilarghiche qol ilkidiki barliq qorallarni satatti. qoral - yaragh qarangghu bazarlirida rusiyening rakétaliri bezide 30 dollargha chüshüp qalghanidi.

rusiyelik alimlar, doxturlar, oqutquchilar, anilar aile tawabiatlirini terk étip, tilini bilmeydighan chet el döletlirige kétip, 150 – 200 dollar maashqa éghir jismaniy emgeklerni qilishqa bashlighanidi. her biri onlarche milyon qimmitidiki héch paltining sayisinimu körüp baqmighan rus ormanliqliri 3 – 5 ming dollargha sétilatti. bina we rus binakarliqining namayendisi hésablinidighan nadir imaretler 3 – 5 ming dollargha sétilatti.

rusiye ene shundaq perishan bir weziyetni bashtin kechürüwatqan bir peytte, sérgéy putin isimlik bir rus otturigha chiqip, dölitini we xelqining shan – sheripini qaytidin yüksek sewiyege yetküzidighanliqini éytqanidi, putinning bu sözliri ruslargha chongqur tesir körsetken, xelq uning etrapigha toplinishqa bashlighanidi.

shuning bilen, nöwette bezi küchler trampqa hujum qilghandek, rus oligarxlarning kontrolluqidiki axbarat wasitiliri we kona hakimiyet tüzülmisi arqiliq jan baqidighanlarmu putingha hujum qilghanidi.

putin pirézidéntliq wezipisige olturghandin kéyinmu uzun yillar oligarxlar, axbarat wasitiliri we kona hakimiyet tüzülmisidin paydilinip jan baqidighanlar qanunluq hakimiyetke boysunmidi, eksiche goya dölet ichidiki dölettek pozitsiye tutushni dawamlashturdi.

 trampqa qilinghan hujumlarning bir oxshishi 2002 – yili türkiyede xelqning qizghin qollap awaz bérishi netijiside hakimiyet béshigha chiqqan rejep tayyip erdoghangha qilindi. minglarche yilliq impériye tejribisige, mol maddiy we meniwi bayliqqa ige bolghan türkiye jumhuriyiti döliti erdoghandin burun 1 milyon dollargha muhtaj halgha keltürülgenidi. dölet hakimiyitining inawiti qalmighan, qanunsiz köchler we ularning dölet orunliridiki shérikliri döletni sekkiz ayaghtek chirmiwalghanidi. belgilimiler qanunning emes, eksiche ashundaq küchlerning menpeetlirige wkillik qilidighan weziyet shekillengenidi.

erdoghanmu 15 yil burun xuddi trampqa oxshash xelqige dölitini tereqqiy qildurush we bay bir memliketke aylandurush toghruluq wede bergen, bu wedilirige uyghun siyasetlerni yolgha qoyidighanliqini otturigha qoyghanidi. derweqe, hakimiyet béshigha chiqar - chiqmas tunji qilghan ishi qanunsiz iqtisadiy qilmishlargha qarshi küresh boldi.  erdoghan buni ishqa ashurushning yolining qanun – belgilimilerni jari qildurush ikenlikini nahayti yaxshi biletti. shunga qanun – belgilimierning pütkül xelqqe oxshash sewiyede ijra qilinishini ishqa ashurdi.

dölet iqtisadining eng chong qara daghliridin biri bolghan sehiye saheside islahat élip bérip, barliq puqralarning heqsiz dawalinish xizmitini ishqa kirishtürdi.

xelqara pul fondi teshkilati béridighan 5 milyon dollar üchün künlerche ishiklerning aldida saqlaydighan türkiye birdinla qeddini ruslidi.

mana mushundaq halqiliq bir peytte, türkiyediki mewjut tüzümdin paydilinip jan baqidighan karxanichilar, axbarat wasitiliri we biyurokratiye erdoghangha qarshi omomiyüzlük hujumgha ötti. bash ministirliq wezipisi ötigen mezgilde uzun muddet armiye we enqere biyurokratiyesi qanunluq hökümetning emr – permanlirigha boysunmasliqta ching turdi. hetta armiye erdoghangha qarshi mémorandum élan qildi, emma kütülmigen jawabqa érishti. erdoghan mémorandumgha qattiq naraziliq bildürüp, herbiy isyan kötürmekchi bolghanlarning aghzini tuwaqlap qoydi.

erdoghan mémorandumni qattiq uslubta ret qilip, uni élan qilghan eskerlerni ghing qilalmas qilip qoydi. türk tarixida armiyeni buyruqigha boysundurghan 2 – mehmudtin texminen 200 yil kéyin tunji qétim bir puqrawi rehber armiyeni kontrol astigha aldi. erdoghanning armiyeni kontrol astigha élishi türk tarixidiki nahayti muhim bir weqedur.

 jemiyetning üstide xuddi bedenni qaplap ketken ösmige oxshash turuwatqan tüzümni özgertmekchi bolghan biraziliyening sabiq pirézidénti dilma rosséfkimu putin, erdoghan we trampqa oxshash bohtanlar chaplandi.

kona marksizmchi militan bolghan rosséfmu xelqining parawanliqi üchün hakimiyet béshigha chiqqanidi. yer asti we yer üsti bayliq menbeliri mol bolghan dölitining namratliq ichide ötüshige isyan kötürgen biri süpitide xelqining qizghin qollishi astida pirézidéntliq wezipisige olturghanidi. umu qanunning üstünlüki we dölet kirimlirining barliq puqralar arisida barawer teqsim qilinishi kéreklikini otturigha qoyup, bu sahede türlük layihelerni ishqa ashurushqa bashlidi. emma kütülmigende rosséfmu burunqi buzuq tüzümning oligarxlirining hujumigha uchridi. heyran qalarliqi shuki, biraziliyedimu xelq teripidin saylanghan bu rehberlerge qaritilghan hujumlar hemishe hakimiyetning tizginini changgiligha kirgüzüwalghan axbarat wasitiliri arqiliq ishqa ashuruldi.

biraziliye xelqi türkler we ruslargha oxshash özlirining rehberlirini qoghdiyalmidi. shuning bilen, dölet qaytidin kona tüzümge qaytti, netijide baylar téximu bay bolidighan, kembegheller téximu namratliship kétidighan weziyet shekillendi. shundaq qilip, biraziliyediki inqilab yérim qaldi.

 trampmu bextsiz we namrat amérikiliqlarning heq – hoquqlirini qoghdaydighanliqini ilgiri sürmekte, dölitini qudret tapquzidighanliqini we qanche on milyon bextsiz kishilerni bextke érishitüridighanliqini otturigha qoymaqta, kona oligarx tüzümni bikar qilidighanliqini, amérika xelqi üchün adil we döletni güllendürüshte muhim rol oynaydighan bir tüzüm ornitidighanliqi toghruluq wede bermekte. amérika xelqining türklerge oxshash özliri saylighan rehbirige sahib chiqip chiqalmaydighanliqini waqit körsitidu.

ejeba 4 dölettiki4 oxshimighan siyasiy anggha ige 4 rehberge qilinghan hujumlarmning hemmisi kona tüzüm arqiliq jan baqidighan merkezlerdin bolushi tasadipiyliqmu?