تۆرکیأنینگ و دۆنیأنینگ گۆن ترتیبی ۴۵: ایرانا قۇیولان چأکلندیرمه‌لر باراسیندا

سیاسات، ایقدیصادیه‌ت و جمغیت غازناسی- ستانینگ عیلمی بارلاغچیسی، یازیجی جان آجون ینگ مسئله بۇیونچا سینینی اۇقایارسینگیز:

آمریکانینگ جمهورباشلیغی دونالد ترامپ ینگ اوبامانینگ ایش باشیندا بۇلان دؤورۆنده ۵+۱ فرمولیندا گچیریلن گپله شیکلرینگ نتیجه سینده قۇل چکیشیلن اتمی ایلالاشیغیندان بیر تاراپلی یاغدایدا چکیلمه گیندن سۇنگ، آمریکانینگ غازنا وزیرلیگی ایرانا قۇیولجاق چأکلندیرمه لرینگ بیرینجی تاپغیرینی ۷-نجی آگوست دا گۆیجه گیریزدی. ایرانا قارشی ایکینجی تاپغیر بۇلسا آمریکانینگ غازنا وزیرلیگی نینگ بیان ادن ۱۸۰ گۆنلۆک مؤهلِتینگ قوتارماغی بیلن ۵-نجی نۇیابردا باشلادی. آمریکا تاراپیندان ایغلان چأکلندیرمه لر اساس ندا ایران ینگ انرژی، بانک و لجستیک أتیأچلندیریش فیرمالاری یالی اوغورلارا قۇیولدی.

آمریکانینگ بیرینجی تاپغیردا ایغلان ادن چأکلندیرمه لری بیلن ایران ینگ آمریکان دلارینا ال یترلیلیگینی، دؤولت سندلی پولینی ساتماغی، آلتین و بیله کی ماغدانلار بیلن پۇلات، آلومینیوم، کؤمۆر یالی متاللارینگ سؤوداسینی اتمه گینی، یۇلاغچی اوچارینی یا دا أتیأچ شایلارینی ساتین آلماغی نینگ اؤنگی آلینیپدی.چأکلندیرمه لرینگ ایکینجی تاپغیریندا بۇلسا ایران ینگ میللی نبیت شرکتی، ایران ینگ نبیت سؤوداسی شرکتی و میللی تانکر شرکتینه حالقارا چأکلندیرمه لر گتیریلیپ، ایقدیصادیه‌تی نبیته اساسلانیان ایران دان نبیت و نبیت اؤنۆملری نینگ ساتووینا چأکلندیرمه لر قۇیولمالیدی.

آمریکانینگ جمهورباشلیغی دونالد ترامپ ینگ اتمی ایلالاشیغیندان بیر تاراپلی یاغدایدا چکیلمه گی بیلن ایرانا قۇیولان چأکلندیرمه لرینگ آراسینداقی اساسی اوغورلاردان بیری هم دۆنیأ درجه سینده الکترونیک سریشده ترانسفرینی یۇلا قۇییان سویفت اولغامی. آمریکانینگ چأکلندیرمه لری چأگینده سویفت مرکزیندن بریلن بیان نامادا "سویفت ایران ینگ کأبیر بانکلاری نینگ اولغاما ال یترلیلیگینی بس اتدی" دییلیپدی.

ایرانا قارشی قۇیولان چأکلندیرمه لرینگ بیله کی بیر اوغرونی مالیه قورامالاری عمله گتیریأر. داشاری یورت مالیه قورامالاری نینگ ایران ینگ مرکزی بانکی و ایران ینگ بللی مالیه قورامالاری بیلن ادیأن قاتناشیغی چأکلندیردی. شیله ده چأکلندیرمه لرینگ چأگینده ۷۰۰-دن قۇوراق ایرانلی آدامینگ و قورامانینگ قارا ساناوا گیریزیلندیگی آمریکانینگ غازنا وزیرلیگی تاراپیندان حابار بریلدی.

ایرانا قارشی قۇیولان أهلی چأکلندیرمه لره قارامازدان آق تام ینگ میللی حۇوپسوزلیق بۇیونچا گنگه شچیسی جان بولتون؛ "ایرانا حاص آغیر چأکلندیرمه لر قۇیولار. اۇزالقی پرزیدنت اوباما دؤورۆنده قۇیولان سانکسیالارینگ (چأکلندیرمه لرینگ) چأگی بیلن قاناغاتلانماریس" دیمه‌گی اؤرأن مؤهۆم.

آمریکا تاراپیندان ایغلان ادیلن چأکلندیرمه لردن واغتلایین سکیز یوردونگ بۇشادیلاندیغی ایغلان ادیلدی. حیتای، هیندیستان، ایتالیا، یونان، تۆرکیه و بیله کی بیرنأچه یورت واغتلایینچا (موقت یاغدایدا) چأکلندیرمه لردن معاف ادیلدی. شۇل چأکده تۆرکیأنینگ جمهورباشلیغی رجب طیب أردۇغان؛ "بو چأکلندیرمه لر بۇیونچا أهلی زات کسگیت دأل. اِمما دۇغروسی بیز بو چأکلندیرمه لر یرلیکی دألدیر دییأریس. چۆنکی بیزه گؤرأ بو چأکلندیرمه لر دۆنیأنینگ دورنوقلیلیغینی بۇزماق اوغرونداقی باشلانغیچدیر. بولار حالقارا حقوغینا دا، دیپلماسی ادا باپ گلمه یأر. ایندی دۆنیأ پاراحاتچیلیغا اساسالانیان باشلانغیچلارینگ ادیلمه گینی ایسله یأر. تأزه بیر امپریال دۆنیأده یاشاماق ایسله مه یأریس، امپریالیست باسیشلارا سزه ور بۇلماق ایسله مه یأریس. آداملارینگ آسودا، پاراحاتچیلیقلی و ایناملی دۆنیأده یاشاماغینی ایسله یأریس. منینگ مۆمکینچیلیگیم و شرطیم بار. اگر شیله بۇلسا، أهلی زادی ادرین دییلن دۆشۆنجه بۇلمالی دأل. حأضیرکی واغتدا ادیلیأن باشلانغیچلارا اوروپا بیله له شیگی و شونگا آغضا یورتلارینگ تاس هممه سی بو ایشه اۇنگین قارامایار. اۇلار بو مسئلأ باشغاچا قارایار" دییپ جۇغاپ بردی.

شیله ده تۆرکیأنینگ ایران دان انرژی سریشده لری نینگ آلماغینا اۆنسی چکن أردۇغان،

"چأکلندیرمه لر بۇیونچا بیزینگ توتومیمیز و قاراییشیمیز بِللیدیر. اۇندا دان بیت بیلن باغلی مسئله ده بیز شونی بیان اتدیک، بولار آلترناتیوسیز زات، شیله لیکده چأکلندیرمه لری برجای اتمه ریس. بیز اولاردان حأضیرکی واغتدا ۱۰ میلیارد مکعب متر طبیغی گاز آلیاریس. بیز شۇل طبیغی گازی آلماساق، من رایاتلاریمی قیش آیلاریندا سۇویقدان دۇنگدورمالی می؟ بیز شیله زادی یرینه یتیرمه ریس، قابول اتمه ریس" دییپدی.

ادیل شۇل یالی روسیانینگ داشاری ایشلر وزیری سرگی لاوروف آمریکانینگ ایرانا قارشی چأکلندیرمه لری نینگ بی قانون بۇلاندیغینی و بیرلشن میللتلر قوراماسی نینگ حۇوپسوزلیق گنگه شی نینگ قارارلاری نینگ باسغیلانماغی بۇلاندیغینی آیدیپدی. فرانسیا، حیتای و آلمانیانینگ هم ایرانا قارشی چأکلندیرمه لره ناراضیلیق بیلدیرندیگینی نیغتاپ گچمه ک یرلیکلی بۇلار. اِمما آمریکانینگ دۆنیأ درجه سیندأکی گۆیجی، ژئومونیاسی و تأثیری سبأپلی قارشی دوریان یورتلارینگ اساسی شرکتلری چأکلندیرمه‌لری برجای اتجکدیگینی حابار بردی.

سیاسات، ایقدیصادیه‌ت و جمغیت غازناسی- ستانینگ عیلمی بارلاغچیسی، یازیجی جان آجون ینگ مسئله بۇیونچا سینینی اۇقادینگیز.