تۆرکیأنینگ گۆن ترتیبی: عفرین، ی. پ. گ و تۆرکیه

* یازیجی: جان آجون

تۆرکیه، روسیا  و ایران ینگ جۇغاپکأرچیلیگینده دۇوام ادیأن اتاپدا سوریه دأکی دارتغینلیغی آزالتماق اۆچین مؤهۆم ایشلر ادیلدی. آستانا اتابی سوریه ده ۶ ییلینی دۇلدوران چاقنیشیقلارینگ تاماملانماغی و پاراحاتچیلیق آدینا شو واغتا چنلی أدیلن اینگ مؤهۆم أدیم بۇلدی. ۳ یورت آراسیندا ادیلن ایلالاشیق بیلن سوریأنینگ کؤپ یریده چاقنیشیقسیز بؤلگه لر بِلله‌ندی.

بیله کی تاراپدان سوچی ده سوریه دأکی بۆتین مذهبی و اتنیکی تۇپارلارینگ قاتناشماغی بیلن میللی پاراحاتچیلیق کنگره سی نینگ گچیریلمه‌گی بارادا ایلالاشیلدی. اِمما سوریه دأکی چاقنیشیقسیز بؤلگه لرینگ ایچینده بۇلان ادلب ده بۇلان سۇنگقی چاقنیشیقلار آستانا اتابی نینگ ایشینی قینالدیار.

اسد رژیمی و رژیمینگ یاراغلی تاراپدارلاری نینگ روسیانینگ هۇوا قۇلداوی بیلن باشلادان ادلب حرکتینده کؤپ سانلی شأهِرچأنی آلدی. ابوظهور قۇنالغاسینا قۇلایلان رژیمینگ یاراغلی تاراپدارلارینی محالیفلارینگ هۆجۆملری آزاجیق دا بۇلسا دوروزدی. تۆرکیأنینگ داشاری ایشلر وزیرلیگی اسد رژیمی نینگ ادلب حرکتی نینگ دارتغینلیغی آزالدان بؤلگه سی آدینداقی ایلالاشیغا تِر بۇلیاندیغینی بیلدیردی.

تۆرکیه روسیادان اسد رژیمینه باسیش ادیپ حرکتلرینی دوروزماغینی ایسله یأر. ادلب دأکی تۆرکیأنینگ قۇلداو بریأن سوریه لی محالیف تۇپارلارینگ حرکت باشلادیپ قارشی هۆۆم اتمه‌گی ده بو باباتدان روسیا و اسد رژیمینه دویدوریش حؤکمۆنده دییپ نیغتالیار.

بیله‌کی تاراپدان تۆرکیأنینگ جمهورباشلیغی رجب طیب أردۇۆغان ینگ سۇنگقی گۆنلردأکی عفرین حاقیندا بیاناتی، بۇلوپ بیلجک بیر عفرین حرکتینه قاراشیلیاندیغینی گؤرکِزیأر. أردۇغان عفرین و منبج حرکتی نینگ اینگ چالت یاغدایدا باشلاپ بیلجِکدیگینی آیدیار "ان‌شاءالله ارتیر یادا بیرگۆن قیسغا بیر واغتدا عفرین و منبج دن باشلاپ سوریه دأکی بیله کی ترورچیلیق هینلرینی ده بیر بیر یۇق ادریس" دییپ بِلله‌یأر.

أردۇغان ینگ بیاناتینا قۇشماچا، فیلق الشام ینگ مطبوغات گنگه شچیسی آزات سوریه قشونی نینگ ۲۰ مۆنگ ساواشچیسی نینگ عفرین حرکتی اۆچین طایاردیغینی آیتماغی أهمیتلیدیر.

بیله کی تاراپدان تۆرکیأنینگ جمهورباشلیغی آمریکا، "ترورچیلار بیلن آرامیزدا دورمانگ، آدام اؤلدۆرن سۆرۆلر بیلن بیزینگ آرامیزا گیرمأنگ. یۇغسام بۇلوپ بیلجک و ایسلبه‌نمه‌دیک واقالاردان بیز جۇغاپکأر بۇلوپ بیلمه‌ریس. ترورچیلیق قوراماسی نینگ مرکزلریندأکی بایداقلارینگیزی اؤزۆنگیز آشاق چکینگ یۇغسام شۇل بایداقلاری بیز سیزه برمه‌لی بۇلاریس. ترورچیلارینگ یونیفورمینداقی سمبللارینگیزی سؤکۆپ آلینگ کی ترورچیلار بیلن بیله لیکده بۇلانلاری دا تۇپراغا گؤممأگه مجبور بۇلمایلی" دییپ بِلله‌مه‌گی تۆرکیأنینگ توتان یرلیلیگینی گؤرکِزمه‌گی تایدان اؤرأن أهمیتلی و گۆیچلی بیر بیاناتدیر.

آمریکانینگ برن سۇنگقی بیاناتلارینا گؤرأ ی. پ. گ نینگ کنترلینداقی یرلرده ۳۰ مۆنگ آداملیق تأزه بیر قشون قورماغی مِیللِه‌شدیریأر. "سرحت قۇراییش قشونی" دییپ آدلاندیران بو حرکت آمریکانینگ سوریأنینگ تۇپراق بیتِولیگینی ایسله مأنی، ی. پ. گ بیلن دنگ آغراملیلیغینی داعش دن سۇنگراسی اۆچین هم دۇوام اتدیرمه‌گی ایسلأندیگینی گؤرکِزیأر.تۆرکیه، روسیا، ایران، سوریه لی محالیفلار و اسد رژیمی آمریکانینگ قشون قورماغی پلانینا برک قارشیلیق گؤرکزدی.

آستانا اتابیندا تۆرکیه، روسیا و ایران ینگ جۇغاپکأرچیلیگیندأکی اساسی پیکیر سوریأنینگ تۇپراق بیتِولیگینی قۇراماقدی. آمریکانینگ سوریه، عیراق و تۆرکیه سرحدینده یرله‌شدیریلجک ی. پ. گ دن عیبارات تأزه بیر قشون قورماغی پلانی اساسیندا آستانا اِتابینا قارشیدیر.

سوریه دأکی چاقنیشیق و ساواشدا بیر ترورچیلیق قوشاغینی داعیش بیلن ساواش آدی آستیندا اتدیم بۇلدی دییپ قورماغا سینانشان آمریکانینگ بو ایشینده هر گۆن یالنگیزراق قالیاندیغینی گؤرمه‌ک مۆمکین. آمریکا یالنگیزلیغینی سعودی عربیستان و بیرله‌شن عاراپ امیرلیکلری یالی آیلاق یورتلاری و اسرائیل اۆستی بیلن اۇرتادان آییرماغا سینانشیار.

عفرین دأکی ی. پ. گ نینگ یاراغلیلاری نینگ آمریکادان کؤپ روسیا بیلن یاقین بۇلاندیغی و بؤلگه لرینده روس عسگری مرکزینی قوراندیقلاری بیلینیأر. عفرین حرکتی اۆچین آمریکانینگ قۇلداویندان کؤپ روسیانینگ قۇلداوی ی. پ. گ- نی قۇرایاردی. تۆرکیأنینگ جمهورباشلیغی رجب طیب أردۇغان ینگ سؤزلریندن سۇنگرا روسیادان ایلالاشیقلی سؤزلر اشیدیلدی. پنتاگون ینگ مطبوغات گنگه‌شچیسی بۇلسا بیر ژورتالیستینگ سۇراغیندان سۇگرا عفرین بؤلگه سی نینگ آمریکانینگ حرکت مرکزلریندن بیری بۇلماندیغینی بیلدیردی.

تۆرکیأنینگ عفرین بؤلگه‌سیندأکی ی. پ. گ قورلوشیغینا قارشی آزات سوریه قشونی بیلن بیله لیکده حرکت باشلاتماغی هر واغتدا بۇلوپ بیلر. عفرین حرکتی نینگ نیرأ چنلی بۇلجاقدیغی بیلینمه‌یأر اِمما عفرین ینگ قۇلایینداقی یرلر آلینیپ عفرین دأکی ی. پ. گ قاباو آستینا آلینیپ بیلینر. عفرین ینگ قۇلایینداقی یرلر ی. پ. گ نینگ الینده بۇلسا دا حالقینگ کؤپۆسی عاراپ. ی. پ. گ نینگ باسیپ آلماغیندان سۇنگرا عفرین ینگ یؤنه کی رایاتلاری اؤیلریندن قاچیپ تۆرکیأنینگ سرحدینده قورالان کمپلرده یاشاماغا باشلادی. کمپلرده یاشایان یرلی حالق، اوزاق واغتدان بأری تۆرکیه و آزات سوریه قوشنی نینگ عفرین ینگ قۇلایینداقی شأهِرچه لری ی. پ. گ نینگ الیندن آلماغینی ایسله یأر.

عمومی گؤرنۆشده، بیزی سوریأنینگ دینامیک بیر اتاپی قاراشیار. آستانا اتابی قینچیلیقلارینا قارامازدان دۇوام ادیأر. اسد رژیمی نینگ سؤزۆنده دورمازلیغینا قارامازدان، جۇغاپکأر یورتلار اتابینگ دۇوام اتمه‌گی و اینامینگ قورالماغی باراسیندا توتان یرلی. بیله کی تاراپدان آمریکانینگ ی. پ. گ اۆستی بیلن قوراماغا سینانشیان قشونینا قارشی روسیا، ایران، تۆرکیه، سوریه لی محالیفلار و اسد رژیمی تاراپیندان برک یازغاریش ادیلدی. تۆرکیأنینگ جمهورباشلیغی أردۇغان ینگ بیاناتی دۇغروسیندا، تۆرکیأنینگ عفرین حرکتی نینگ اؤرأن تیزلیک بیلن باشلاپ بیلمه‌گی أحتیمالی بار.