تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو(49)
سعودی عربیستانیندا آرا‌لاریندا 11 شاهزاده‌نین ده یئرلشدیگی 30دان چوخ یوکسک سویه‌لی رهبرین سورپریز بیر امرله نظارته آلینماسی کؤک‌لو بیر دییشیکلیگین ایشاره بیلرمی؟
تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو(49)
سعودی عربیستاندا بیر مدت‌دیر کی، بو گونه قدر گؤرونممیش درجه‌ده جیدی دییشیک‌لیک‌لر باش وئریر. بس بو باش وئرن‌لر جیدی بیر ترانسفورماسیون مو یوخسا تاخت اویون‌لاری می؟ بیز ده بو هفته سعودی عربیستانیندا باش وئرن دییشیک‌لیک‌لری و بو دییشیک‌لیک‌لرین بؤلگه‌یه تأثیرلرینی تحلیل ائدجگیک.
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلار آراسی ایلیشکی بؤلومو آراشدیرماچیسی دوکتور جمیل دوغاچ ایپک‌ین مسئله ایله باغلی قیمتلندیرمه‌سینی تقدیم ائدیریک.
--------
4 نوامبردا سعودی عربیستانی‌نین ولیعهد شاهزاده محمد بن سلمان رهبرلیگینده یاسا دیشیلیق کومیسیونونون یارادیلماسی‌نین درحال سونرا حبس ائدیلیب. اونلارجا شاهزاده، مشهور ایش آدام‌لاری و یوکسک سویه‌لی نیظامی رسمی‌لری یاسا دیشیلیغا قارشی موباریزه چرچیوه‌سینده ساخلانیلیب و بانک حساب‌لاری دوندورولدو. حکومتده دییشیک‌لیگه گئدیلدی و گوج قوموتان‌لیقلارینا یئنی دگیشیکلیکلر حیاتا کئچیریلیب.
سعودی عربیستانیندا آرا‌لاریندا 11 شاهزاده‌نین ده یئرلشدیگی 30دان چوخ یوکسک سویه‌لی رهبرین سورپریز بیر امرله نظارته آلینماسی کؤک‌لو بیر دییشیکلیگین ایشاره بیلرمی؟ ولیعهد شاهزاده محمدین بو جسور حرکاتیندا، اؤلکه‌ده یاییلمیش پوزونتولار موضوعسون‌داکی حساس‌لیغی‌نین گئنیش پایی وار. آنجاق بونونلا یاناشی باشقا اهمیت‌لی سبب‌لرین ده بو قراردا رول اوینادیغی اورتادا. 32 یاش‌لی ولیعهد، بو وظیفه‌یه گتیریلدیگی بو ایلین اولین‌دن بری اؤلکه‌نین سیاسی، اجتماعی و ایقتیصادی حیاتیندا بعضی جیدی دییشیک‌لیک‌لر ائتمه‌یه قرارلی اولدوغونو گؤستردی. بو موضع‌سینی اؤزونو حاکمیت‌دکی محافیظه‌کار کادرلارلا قارشی-قارشییا گتیردی. گنج ولیعهد سون آلدیغی قرارلا اوست سویه‌دکی موخالیف‌لرینه و یا رقیب‌لرینه قارشی اؤز موقعیتینی گوجلن‌دیرمک ایستمیش اولا. بو سببله، بعضی آنالیتیک‌لر حادثه‌لری "تاخت اویون‌لاری" کیمی حسابلیرلار. بعضی آنالیتیست‌لره گؤره ایسه بو بیر دییشیک‌لیک. چونکی بو دییشیکلیگین بیر شکیلده باشلاماسی لازیم ایدی و بو ضرورت آرتیق قارشیسی آلینماز بیر سویه‌یه قالخمیشدی. بعضی آنالیست‌لره گؤره ایسه بو حمله‌لرله آمریکانین بؤلگه‌یه دایر یئنی عملیاتلاریندان بیری ایجرا ائدیلیردی.
میصر، آمریکا و ایسرائیل ایله بلوک یارادیلماسی، قطر تطبیق اولونان تضییق‌لر، شاهزاده‌لرین نظارته آلینماسی، ایران ایله هارادا ایسه محاربه‌یه قدر اولا‌جاق بیر دیرشمه‌یه گیریلمه‌سی، سعودی عالیم‌لری‌نین ایسرائیلین لئهینه فتوا‌لار وئرمه‌یه باشلاماسی کیمی دییشیک‌لیک‌لر شاهزاده محمدین یارانما تاریخچه گلمه‌سین‌دن سونرا حیاتا کئچیرمه‌یه قویدو. آنجاق بوتون بو ایرلیلییش‌لر کرال سلمانین اؤز قراری‌دیر؛ بو قرارین ایجراچی‌سی ایسه شاهزاده محمددیر.
سعودی عربیستانی سون ایللردکی نیظامی خرج‌لری ایله اوزون نفس‌لی بیر محاربه‌یه حاضیرلیق آپاردیغی تصوراتی اویا‌دیر. بو تلاشین واشینگتون رهبرلیگی و ایسرائیل طرفین‌دن ده دستکلندیگی ادعا ائدیلیر. قطر قارشی تجرید سیاستی ده قطری بو کوالیسیونا داخیل ائتمک اوچون ائدیلن بیر حمله کیمی دگرلن‌دیریله بیلر. آنجاق سعودی عربیستانین ان بؤیوک ضعیف‌لیگی اؤز ایچین‌دکی قیریلقانلیق-لار. شاهزاده محمد؛ آتاسی‌نین تاختا چیخماسی‌نین آردین‌دان آلدیغی قرارلار و حیاتا کئچیردیگی پروژه‌لرله چوخ بؤیوک ریسک‌لر آلدی. تاخت موناسیبت‌لری، ایقتیصاد (ویزیون 2030 پروژه‌سی)، ایرانلا رقابت، خصوصیله یمن‌دکی نیظامی عملیات‌لار و آمریکا ایله اولان امکداش‌لیق، مسئولیتن‌دن گلمک مجبوریتینده اولدوغو پروبلم‌لر بیرلشدیریر. بو مقام‌لاردا ائدجگی ان کیچیک بیر سهو هم اؤلکه‌سی، هم ده عائله‌سی اوچون دوزلمه‌یه‌‌جک ضرر‌لری اؤزونده داشیییر.
هم انرژی، هم ده اینسان قایناغی باخیمین‌دان سعودی عربیستانی اهمیت‌لی بیر اؤلکه. عالی قرارلار و بو قرارلارا اینکیشاف ائده‌جک اعتراض‌لار بؤلگه‌دکی هر کسی یاخین‌دان ماراقلاندیریر. آنجاق بؤلگه‌دکی ان کیچیک بیر سیاست دییشیک‌لیگی بئله انرژی‌نین باهالاشماسینا و بعضی حال‌لاردا دا مذهب توققوشماسینا یول آچا بیلر. بو دا وضعیتی چوخ کریتیکلشدیریر.
تورکیه جمهوریتی ایسه بو پروسه‌لری هله‌لیک سعودی عربیستانی‌نین ایچ سیاستی کیمی قیمتلندیریر. تورکیه پرزیدنتی رجب طیب اردوغانین سؤزچوسو ایبراهیم قالین بیر تلویزیون وئریلیشینده موضوع ایله باغلی دئدیک‌لری دیقّته لاییق: "منتالیته قورولوشو نئجه دییشه‌جک؟ بونونلا باغلی آددیم‌لار آتماغا چالیشیرلار. یئنی بیر کرال و سونراسی باغلی بیر سیرا سیاسی تدبیرلر گؤرولور. بیر 2030 ویزیونو وار. اومید ائدیریک کی، سعودی عربیستانی باریشنا قاتقی وئره‌جک بیر پروسس باش وئریر بورادا".
سعودی عربیستاندا باش وئرن حادثه‌لرین تورکیه باخیمین‌دان باخیلا‌جاق اولورسا،
تورکیه یقین کی بو گرگین‌لیگه بیرباشا طرف اولماق اوزینه اؤز امنیت ماراق‌لارینا دقت یئتیره‌جک. چونکی تورکیه‌نین جنوب سرحدلرینده (سوریه و عراقین شمالیندا) قورولماغا چالیشیلان ترور تشکیلاتی پ.ک.ک/پ.ی.د قورولوشو تورکیه‌نین اؤنجه لیک تهدید ساحه‌سی. بو تهدیدی اورتا‌دان قالدیرماغا یؤنه‌لیک آددیم‌لار تورکیه طرفین‌دن آتیلیر.
تورکیه بو بحرانین سونراکی پروسس‌لرینده دیپلوماتیک بیر رول اوینایا بیلر. چونکی بؤلگه اؤلکه‌لری آراسین‌داکی باریشمازلیق بؤلگه‌دان کنار آکتورلارین تأثیرینی آرتیریر. بو حال دا ترور تشکیلات‌لارینا ساحه آچیر. تورکیه باخیمین‌دان بئله گوج بوشلوق‌لاری‌نین یاراداجاغی گرگین‌لیک‌لری قارشی‌سینی آلماق اؤنجه‌لیک بیر مقام. بحرانین درینلشمه‌سی حالیندا تورکیه بو ایستیقامتده فعال رول اوینایا بیلر. چونکی اؤزونو بیرباشا تأثیر ائده‌جک بحران‌لاری قارشی‌سینی آلماق تورکیه جهوریتی‌نین خاریجی سیاست اؤنجه‌لیکلری آراسیندا‌دیر.
-------
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلار آراسی ایلیشکی بؤلومو آراشدیرماچیسی دوکتور جمیل دوغاچ ایپک‌ین مسئله ایله باغلی قیمتلندیرمه‌سینی تقدیم ائتدیک.
