تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو (46)
سعودی عربیستااندا 11ی شاهزاده اولماقالا 30دان چوخ یوکسک سویه‌لی مسئولیت توتولوب
تورکیه پنجره سیندن اورتادوغو (46)
سعودی عربیستااندا یاسادیشی قارشی موباریزه سببیله باشلایان یوکسک سویه‌لی حبس و لبنان باش ناظیری سعد حریری سعودی عربیستانی سفری زامانی ایستعفا وئرمه‌سی گؤزلری بو ایکی اؤلکه‌یه چئویردی. بیز ده بو هفته سعودی عربیستانیندا باش وئرن‌لر فونوندا لبناندا یاخین‌لاشان بحرانی تحلیل ائدجگیک.
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلار آراسی ایلیشکیلر بؤلومونون آراشدیرماچی دوکتور جمیل دوغاچ ایپک‌ین مسئله ایله باغلی قیمتلندیرمه‌سینی تقدیم ائدیریک.
--------
سعودی عربیستاندا 11ی شاهزاده اولماقلا 30دان چوخ یوکسک سویه‌لی مسئولیت توتولوب. دیگر طرف‌دن، الریاض‌دا موختلیف گؤروش‌لر اوچون اولان لبنان باش ناظیری سعد حریری (اونا قارشی حزب اللهین بیر سوی-قصد حاضیرلادیغی سببی ایستعفا وئردی. حریری، ایرانی، لبنانا حزب الله واسطه‌سیله حاکم اولماغا چالیشماقلا گوناهلاندیریر. حزب اللهین دستگی ایله باش ناظیر مقامینا اوتوران حریری ایرانین بؤلگه‌سل فعالیتی حاقیندا یئنی خبردار اولموش کیمی بیانات‌لار وئرمه‌سی طبیعی کی، ماراق‌لی بیر وضعیت. بو وضعیت، حزب اللهین "حریری، سعودی عربیستانی طرفین‌دن زورلا ایستعفا ائتدیریلدی" ادعاسینی گوجلندیریر. بو حادثه‌لر سونراسیندا بؤلگه ایله ماراق‌لانان هر کسین آغلیندا سوال وار: "الریاض ایله تهران آراسین‌داکی گرگین‌لیک لبنان اوزرین‌دن ایستی محاربه‌یه، یوخسا چئوریله‌جک"؟ شوبهه‌سیز، بو رئاللاشارسا باش وئره‌جک‌لر یاخین شرق اوچون فلاکت اولار. آنجاق گرگین‌لیک بئله داوام ائتسه، بؤلگه‌ده هر احتیمال گئرچک‌لشه.
لبناندا 1930لاردا فران‌سیزلارین یاراتدیغی سیاسی قورولوشا گؤره پرزیدنت مارونی خریستیان‌لاردان، باش ناظیر سوننی موسلمان‌لاردان، مجلیس صدری ده شیعه موسلمان‌لاردان سئچیلیر. لبنانین بو مورکب سیاسی قورولوشو، اؤلکه خاریجی موداخیله‌لره آچیق حالا گتیریر. بو سببله بعضی غرب اؤلکه‌لری، سعودی عربیستانی و ایران، لبنانین ایچ قورولوشونا موداخیله ائده بیلیر. ایران، حزب اللهی تأثیر واسطه‌سی کیمی ایستیفاده ائدرکن، سعودی عربیستانی ایسه اؤزونه حریری عائله‌سی اوزرین‌دن ساحه آچماغا چالیشیر.
بؤلگه سوریه بحرانی ایله باغلی لبنان قدر ده دقتی چکمیردی. آنجاق سون حادثه‌لر ایشیغیندا گؤزلر ایچ ساواش یورغونو لبنانا چئوریلدی. سوره‌ده باش وئرن‌لر بؤلگه‌ده ایرانین تأثیر ساحه‌سینی آرتیرماسینی تامین ائتدی. بو یاییلماجیلیغین لبنان‌داکی عکس اولونماسی ایسه حزب الله. ایران سوره‌ده یاراتماغا چالیشدیغی تأثیر ساحه‌سینی حزب الله سایه‌سینده چوخ اول‌دن لبناندا تشکیل ائدیب. ایسرائیل ایسه حزب اللهین سوریه ایله مشغول اولماسین‌دان قیسمن راضی. آنجاق ایسرائیل اوچون پروبلم بودور: سوره‌ده باش وئرن‌لر حزب اللهی داها دا گوجلندیردی. دیگر طرف‌دن، داها اوّل ایسرائیل یالنیز حزب الله‌دان تهدید ائدرکن ایندی درحال یانیندا ایرانین ایستیقامتلندیردیگی اون مین‌لرله میلیتان وار.
سعودی عربیستانی داخیلینده باش وئرن دییشیک‌لیگی ایچ سیاست و ایقتیصاد پرسپکتیوینده قیمتلن‌دیرن‌لر ده وار. بو حسابلاما‌لارا گؤره سعودی عربیستانی؛ ایران و حزب الله علیهینه سؤیلملری ایچری‌دکی گوج موباریزه‌سینی پرده‌لمک اوچون ایستیفاده ائدیر. آنجاق سعودی عربیستانین لبنانا قارشی محاربه تهدیدلری محمد بن سالمانین گوجونو اثبات ائتمک اوچون تکان وئرجگی کیچیک بیر توققوشما‌دان چوخونا سبب اولور. سعودی عربیستانی‌نین قطرده، یمن‌ده و سوره‌ده آپاردیغی سیاست هئچ چکینمه‌دن یاخین شرقده نیظامی دیرماشما یارادا بیله‌جک واریانت‌لارا یؤنلدیگینی گؤستریر.
تورکیه، سعودی عربیستاندا باش وئرن‌لره سعودی عربیستانی‌نین ایچ مسئله‌سی کیمی باخیر. دیگر طرف‌دن سعودی عربیستانی دا قطر بحرانی و شما‌لی عراق‌داکی رفراندوما دستگین‌دن سونرا آنکارالا موناسیبت‌لرینی دوزلتمه‌دی. آنجاق موناسیبت‌لری گرگین‌لش‌دیره‌جک آددیم دا آتمادی. یقین کی، ایکی اؤلکه ده لبنان مرکزلی پروسس‌لرین موناسیبت‌لرینه بیرباشا ضرر وئرمیه‌جگینی دوشونور. لبناندا باش وئره‌جک قارشیدورما، حزب اللهین سوریه‌دکی وارلیغینی آزالتماسینا سبب اولور. بو وضعیت اسد حاکمیتینی ضعیفله‌دیر. حزب اللهین دؤوره‌دن چیخماسی سوره‌ده تورکیه‌یه اولان احتیاجی آرتیریر. بو وضعیت، تورکیه‌نین ترور تشکیلاتی پ.ک.ک/ی.پ.گ ایله موباریزه‌سینده آوانتاژلی بیر اورتام اورتایا چیخارا بیلر. لبنان‌داکی احتیمالی بیر موناقیشه‌ده آمریکا و موتتفیق‌لری‌نین تورکیه‌نین سوره‌ده پ.ک.ک/ی.پ.گ-یه قارشی عملیاتینا قارشی حمله ائتمه‌لری چوخ چتین اولا‌جاق‌دیر. همچی‌نین ایران و روسیانین تورکیه‌یه سوره‌ده آرتان احتیاجی تارازلیق‌لاری تورکیه لهینه چئویره. طبیعی کی، بو احتیمال لبنان مرکزلی بیر اینکیشاف اوچون اعتبارلی. سعودی عربیستان، لبنان یئرینه یئنه قطره یؤنه‌لرسه، بو وضعیت تورکیه-سعودی عربیستانی علاقه‌لرینه یئنی بیر گرگین‌لیک کیمی عکس اولونور.
سعودی عربیستاندا یاسادیشیلیغا قارشی موباریزه آدی آلتیندا باشلایان پروسس و حریری ایستعفاسی یقین کی، یاخین شرقده یئنی بیر دؤنوم نقطه‌سینه ایشارت ائدیر. باش وئرن‌لر تکجه سعودی عربیستان‌داکی بیر حاکمیت دییشیک‌لیگیله آچیقلانمایا‌جاق قدر مورککب. سعودی عربیستان‌داکی حاکمیت دییشیک‌لیگی یاخین شرقده یئنی قارشیدورما موحیطی میدانا چیخارا بیلر. بو وضعیت‌دن ایستر-ایستمز تورکیه ده تأثیرلنه‌جک. لبنان‌داکی تورکمن وارلیغینی دا نظره آلساق، یقین کی، تورک دیپلوماسی فعال بیر اوبیژکتیو‌لیک ایستراتژیسی ایزله‌یه‌جک و هر ایکی طرفی توققوشما‌دان اوزاق توتماق اوچون دؤوره‌یه گیره‌جک. نتیجه اولا‌راق بو بحرانین نفسی تورکیه اوچون ایمکان دا تهدید ده میدانا چیخارا بیلر. تورک دیپلوماسیسی یقین کی، بو وضعیتی نظره آلا‌راق تمکین‌لی آددیم‌لار آتا‌جاق‌دیر.
-------
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلار آراسی ایلیشکیلر بؤلومونون آراشدیرماچی دوکتور جمیل دوغاچ ایپک‌ین مسئله ایله باغلی قیمتلندیرمه‌سینی تقدی ائتدیک.
