دوسیا آنالیز:ترامپ دونیاسی
تورکیه سیاست، اقتصادیات و جمعیت آراشدیرمالاری فوندو – ستا-نین تهلوکهسیزلیک تدقیقاتلاری مودیری پروفسور مورات یئشیلتاشین مقالهسینی تقدیم ائدیریک.
ترامپ دونیاسینین قارشیداکی دؤرد ایلینین داها یاخشی اولمایاجاغی دقیقدیر، لاکین داها دا پیسلشیب-پیسلشمهیهجگی ایله باغلی غیری-معینلیک داوام ائدیر.
ترامپین یئنی خاریجی سیاست و تهلوکهسیزلیک اکیپی ماگا-نین (امریکانی یئنیدن بؤیوک ائت) بیرینجی دؤورو ایله موقاییسهده داها رادیکال و آگرسیو موضعینده دیر. ماگا 1.0 دؤورونده "اول امریکا" شعاری ایله هیپر رئالیست خاریجی سیاست نمایش ائتمیشدیر. لاکین بو یاناشما امریکانین قلوبال لیدئرلیگینی محکملهده بیلمهمیش، اقتصادی پروبلئملری حل ائتمهمیش و روسیا ایله چینی نظارت آلتینا آلماقدا اوغورسوز اولموشدور. امریکانین قلوبال گوج رقابتینده اوستونلوک الده ائدجگی گؤزلنیلسه ده، بو ایستراتژی ایستنیلن نتیجهلری وئرمهمیش، اولوسلار آراسی موناسیبتلرده امریکان پراقماتیزمی خصوصیله گلوبال جنوبدا دومینانتلیق ائتمه میللرینه چئوریلمیشدیر.
یئنی دؤورون سرت سیاستچیلری
ترامپین یئنی دؤور اکیپینده مدافعه و خاریجی سیاست ساحهلرینده داها سرت رادیکال شخصلر یئرآلیر. مدافعه ناظیری پوستونا نامیزد پیت هگزث اننوی امریکان تهلوکهسیزلیک یاپی سینین خاریجیندن گلن و دیندار صهونیست اولاراق تانینیر. خاریجی ایشلر ناظیری پوستونا نامیزد مارکو روبیو ایسه اولوسلار آراسی دیپلوماتیک تجروبهیه مالیک اولمایان، ایسراییل طرفداری و سرسخت بیر شاهین کیمی تصویر ائدیلیر. بو شخصلر ترامپین خاریجی سیاست تیمینین محافظهکار اینترناسیوناللیق عنعنهسیندن اوزاقلاشدیغینی و داها پوپولیست، میلیتاریست تهلوکهسیزلیک سیاستینی منیمسدیگینی گؤستریر. ترامپ و تیمی حربی گوج تهدیدینین و تحریم لرین دیپلوماتیک تأثیرلری آرتیراجاغینا اینانیر، لاکین بو یاناشمانین قلوبال ثابتلیگی تامین ائتمک عوضینه داها چوخ خاوس یاراداجاغی ایله باغلی ناراحاتلیقلار وار.
ایسرایل سیاستی و پتانسیل نتیجهلر
خصوصیله ایسراییل سیاستی ترامپین تیمی اوچون اساس اونجه لیک کیمی اؤنه چیخیر. ایسراییل طرفداری موضعی، غزهنین اینسانسیزلاشدیریلماسی، باتی ساحلینین ایلحاقی و جنوبی لبنانین ایشغالی کیمی ایستراتژی مقصدلرله اویغونلاشسا دا، بو مقصدلرین حیاتا کئچیریلمهسی چتیندیر. امریکانین ایسراییله کورو کورونا دستک وئرمهسی بولگهده گرگینلیگی آرتیرا بیلیر و امریکانی بؤلگهده تجرید اولونموش وضعیته سالا بیلر.
ایران مسئلهسی
ایران مسئلهسی ده ترامپ رهبرلیگینین ان مرکب مسئلهلریندن بیری کیمی دقت چکیر. ایرانین ضعیفلدیگی، لاکین بولگهسل بحرانلار یاراتماق پتانسیلینی داشییر. ترامپین داها چوخ تحریم لر و حربی گوج تطبیقی ایله ایرانا تضییق گؤسترمک ایستراتژیسی ایرانی داها آگرسیو سیاست یوروتمهیه مجبور ائده بیلر. بو یاناشما کؤرفز اؤلکهلرینی داها حساس ائده بیلیر و بولگهسل تهلوکهسیزلیگی جدی شکیلده پوزا بیلر. بو سببدن رئال و اوزونموددتلی حل اوچون آتوم دانیشیقلارینا قاییدیشین و بولگهسل اوزلاشمانین تشویق ائدیلمهسی لازیم اولدوغو بیلدیریلیر.
روسیا و اوکراینا پروبلئمی
روسیا مسئلهسی ترامپ رهبرلیگینین ایستراتئژی چاغیریشلاری آراسیندا یئر آلیر. ترامپین اوکراینا محاربهسینین حلی یوللاری آختاریشیندا حربی چکیندیرمهیه اساسلانان "وئر و گؤتور" یاناشماسینی قبول ائتمهسی آوروپانی مدافعهسیز قویا و ناتو-نو ضعیفلهده بیلر.
روسیانین اوکرایناداکی محاربهده مغلوب اولمادیغی و آتیشکس اوچون جدی حاضیرلیق گؤسترمهدیگی وورغولانیر. ترامپین اوکراینایا یاردیملاری آزالتما سیاستی روسیانین موضعینی گوجلندیره و آوروپانین تهلوکهسیزلیک معماریسینی تهلوکهیه آتا بیلر.داها احاتهلی و دایانیقلی باریش پلانی اوچون روسیا اوچون مقبول اولان شرطلر داخیلینده یئنی حل یولو ایشلنیب حاضیرلانمالی اولا بیلر.
چین ایله رقابت
ترامپ رهبرلیگی اوچون ان کریتیک مسئلهلردن بیری چیندیر. بیلدیریلیر کی، چینه قارشی حیاتا کئچیریلن اقتصادی تضییق سیاستلری ترامپین وعد ائتدیگی اقتصادی جانلانمانی تامین ائتمکدنسه، امریکانی داها بؤیوک بحرانلارا سوروکلهیه بیلر. چینین اقتصادی تجرید ائدیلمهسی هدف آلینسا دا، بو جور سرت سیاستلر قلوبال اقتصادی بحرانا سبب اولماق و امریکانین قلوبال لیدئرلیگینی ضعیفلتمک ریسکی داشیییر. بوندان علاوه، چین یئنی متفیقلر الده ائتمکله ایستراتژی اوستونلوک الده ائده بیلر. بو وضعیت امریکانین چین ایله موباریزهده داها مرکب و اوزونموددتلی ایستراتژی حاضیرلامالی اولدوغونو گؤستریر.
تورکیه-امریکا موناسیبتلری
تورک-امریکان علاقهلرینده ژئوسیاسی و حربی دینامیکانین اهمیتی وورغولانیر. ترامپ رهبرلیگی تورکیهنین سوریه ایله باغلی تهلوکهسیزلیک ناراحاتلیقلارینی و ی.پ.گ مسئلهسیندهکی حساسلیغینی نظره آلمالیدیر.
تورکیهنین روسیا، اورتادوغو و چین کونتکستینده مهم ایستراتژی واریانتلاری تکلیف ائتدیگی بیلدیریلیر. آنکارانین اونجه لیک لرینی نظره آلمایان سیاست لر، ایکی اؤلکه آراسینداکی موناسیبتلره منفی تأثیر گؤستره بیلر. لاکین ایرانین تارازلاشدیریجی گوجه چئوریلمهسی و کؤرفز اؤلکهلرینین تهلوکهسیزلیگی یالنیز امریکانین بولگه اوچون آغلاباتان و بالانسلاشدیریلمیش ایستراتژیه عمل ائدجگی تقدیرده الده ائدیله بیلر.
نتیجه
ترامپین ایکینجی مدتینین فورمالاشماسیندا تکجه امریکانین اؤز سیاستینین دئییل، هم ده قلوبال گوجلرین و بولگهسل آکتورلارین رئاکسیالارینین حل ائدیجی اولاجاغی وورغولانیر. ترامپین امکداشلیغا اساسلانان و امریکانین مؤوجود ایمکانلارینی نظره آلان بیر یاناشما سرگیلمهسی پتانسیل بحرانلارین قارشیسینی آلماق باخیمیندان موهوم اهمیت کسب ائدیر.
ایلگیلیلی خبرلر
تورک جمهوریتلرینده کئچن هفته
تورک جمهوریتلری آراسینداکی امکداشلیغی گوجلندیرهن فعالیتلر سرعت کسمهدن داوام ائدی
