تورکیهده توریزم – ۱۵
چاتالهؤیوک
تورکیهده بشریتین ایلک چاغلارینا عاید بیر چوخ یاشاییش یئری مؤوجود چاتالهؤیوک نئولیتیک آلانی بونلاردان بیری.
چاتالهؤیوک؛ گونوموزدن ۹۵۰۰ ایل اوله اوزانان تاریخی پروسهده، بشریتین هم سوسیال، هم ده مدنی تکامولونه دایر بنزرسیز دلیللر سونور. بو بؤلگه، اکینچی توپلوما و اوتوراق حیاتا گئچیشده شاهیدلیک ائدن ائشسیز بیر آرکئولوژیک ساحهدیر.
اورتا آنادولودا قونیا ویلایتینین چومرا ائلچهسینه ۱۱ کیلومتر مسافهده یئر آلان چاتالهؤیوک، بشریتین ایلک یاشاییش یئرلریندن بیری اولاراق قبول ائدیلیر و آرکئولوژیک تاپینتیلارا گؤره تخمیناً ۸ مین نفره ائو صاحبلیگی ائتدیگی تخمین ائدیلیر. یاخشی قورونموش بیر نئولیتیک یاشاییش یئرینین نادیر نومونهسی اولان آنتیک شهر، آدینی دوغو و باتی یؤنلرینده یئر آلان ایکی تپهدن آلیر. بوتون بو اؤزللیکلرینه گؤره ده ۲۰۱۲.جی ایلدن یونسکونون دونیا میراث لیستهسینده.
تپهلر، زلزلهلر و ساواشلار نتیجهسینده ییخینتیلارین اوست اوسته توپلانماسی نتیجهسینده عمله گلیر. بو سببله، فرقلی تاریخلره عاید چوخ قاتمانلی بیر آرکئولوژیک قازینتی ساحهسی یارادیرلار.
چاتالهؤیوکدهکی دوغو و باتی تپهلری فرقلی هوندورلوکده ایکی تپه شکلینده. دوغو تپهسیندهکی قازینتیلار نتیجهسینده ۱۸ نئولیتیک یئرلشیم قاتمانی اورتایا چیخارمیش. میلاددان اؤنجه ۷۰۰۰لره تاریخلنن طبقهلرده، اوتوراق حیاتا گئچیشی گؤسترهن بیر چوخ قالیق و معلوماتا چاتیلمیش؛ معمارلیق و صنعت اثرلرینی ده ایچینده ساخلایان اؤنملی بیر آرشیو یارادیلمیش.
باتی تپه ایسه میلاددان اؤنجه ۶۰۰۰لره تاریخلنمکده و کالکولیتیک دؤورونه عاید اؤزللیکلره صاحب. تپه، دوغو تپهنین ایلک دؤورلرینده گؤرولهن مدنی قورولوشون داوام ائتدیریلدیگینی آچسغا چیخارماقدا.
تخمیناً ۱۴ هکتارلیق بیر ساحهیه یاییلان تپهلر، ۲۰۰۰ ایلدهن آرتیق بیر مدت یاشاییش مرکزی اولاراق ایستیفاده ائدیلمیش.
چاتالهؤیوکدکی ائولرین اؤلچولری و یرلشیم دۆزنلری، اجتماعی و ائشدلیکچی ایدهآللارا دایانان اسکی بیر شهرچیلیک نومونهسی گؤستریر. ائولرین ان قاباریق اؤزللیکلری؛ عینی اؤلچولرده اولمالاری و ایچلرینه دامدا آچیلمیش بیر دلیکدن نردیوانلا گیریلیر اولماسی. ائولر بیتیشیک اینشا ائدیلمیش. بو وضعیتین تخمین ائدیلهن سببی؛ عائله باغلارینین گوجلو اولماسی و اینسانلارین کوللئکتیو بیر حیاتی ترجیح ائتمهسی.
دیوارلاردا هندسی شکیللر، اولدوزلار، چیچک موتیولری، اوو، رقص، اؤکوز، مارال و قوچ تصویرلری وار.
چاتالهؤیوک نئولیتیک شهرینده ائولرین آردیجیل اولاراق سیرالانماسی ایله ایلگیلی کوچه یوخ. داملار کوچه ایشی گؤرور؛ بونا گؤره ده اولاشیم داملار اوزریندن ائدیلیر.
قازینتیلار نتیجهسینده چاتالهؤیوکه ایلک مسکونلاشانلارین اووچو-توپلاییجی بیر توپلوم اولدوغو؛ سونرالار اینچیلیگه باشلادیقلاری بللی اولموش. بوغدا، آرپا و نوخود اکیمی ائدیلهن ایلک بیتکیلر. اکینچیلیک ایله یاناشی، حیوانچیلیقلیقلا دا مشغول اولونموش؛ اینک و قویونلار اهلیلشدیریلمهیه باشلانمیش.
دوغو تپهسینده آپاریلان قازینتیلار سیراسیندا چوخ ساییدا آنا تانریچا هیکلجیگی تاپیلمیش. بیشمیش گیلدن، مرمردن و یا اهنگ داشیندان دوزلدیلمیش کیچیک هیکللرین بویلاری ۵ ایله ۱۵ سانتیمتر آراسیندا دییشیر.
چاتالهؤیوک-ده آرکئولوژیک ایشلر بو گون ده داوام ائدیر.
مبینلرجه ایل اول یاشایان اینسانلارین ائوینی، شهرینی گؤرمک اوچون قونیایا گئدهجک گزگینلره توصیهمیز؛ آنادولونون بو چوخ زنگین تاریخی گئچمیشه صاحب شهریندهکی موزهلری، مسجیدلری، کاروانسارالاری، اؤزللیکله مؤولانا موزه سینی گؤرمهدن، مشهور ال توخومالاریندان آلمادان، دادلیق یئمکلرینی دادمادان گئری دؤنمهیین.
ایلگیلیلی خبرلر
تۆرک جمهوریتلرینین گوندمیندهکی گلیشمهلر
حاضردا دونیانین ۱۵ اؤلکهسینده ۲۹ آذربایجان ائوی خیدمت ائتمکدهدیر