تورک دیش پولیتیکاسینا باخیشلار (39)
تورکیه ایله آلمانیا آراسین‌داکی ایلیشکیلرده دوزلمه سیگناللاری
تورکیه ایله آلمانیا آراسین‌داکی ایلیشکیلر سون ایللرده گئتدیکجه گرگینلش‌سه ده سون دؤورده ایلیشکیلرده یاخشیلاشما سیگناللاری اورتایا چیخیر. بیز ده بو هفته پروگرامیمیزدا سون گلیشمه‌دن حرکتله تورکیه-آلمانیا ایلیشکی‌لرینی تحلیل ائدجییک.
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلارآراسی ایلیشکیلر بؤلومو خوجاسی دکتر جمیل دوغاچ ایپک‌ین قونو ایله باغلی دگرلندیرمه‌سینی سونوروق.
...
تورکیه باخیمین‌دان آلمانیا ایله ایلیشکیلر سون بیر نئچه ایلده، یاخین تاریخ‌ده هئچ اولمادیغی قدر پیس سویه‌لره گئریله‌دی. کئچمیش‌دن بو گونه ایکی اؤلکه آراسین‌دا جریان ائد‌ن یوکسک سویه‌لی گرگین‌لیکلر، زامان زامان اؤزونو گؤسترسه ده، اوزون و سیستماتیک بیر چرچیوه‌یه سون اوچ ایلده اولدوغو قدر هئچ اوتورمادی.
در اشپیگل درگیسینین آلمان فدرال استخبارات هؤرگوتی بی‌ان‌دی‌نین ۲۰۰۹دان بری تورکیه‌نین یوکسک سویه‌لی رهبرلرینین تلفن دانیشیقلارینی دینله‌دیگینی خبر کیمی یایماسی ایله ایلیشکیلر گرگینلشمیش‌دی. آردین‌دان ۲۰۱۶.جی ایلده آلمان کمدین یان بوهمرماننین تورکیه پرزیدنتی رجب طیب اردوغان حاقین‌دا یازدیغی حقارت دولو شعره قارشیلیق آلمان مقاملارینین سوروشدورما آچماق بیر یانا سؤز آزادلیغی آدی آلتین‌دا صاحب چیخمالاری آچیق بیر بحرانین ایلک ایشاره اولدو. بونو ایزله‌یه‌ن بیر نئچه آی بویونجا آلمان فدرال مجلیسین‌ده قوندارما ارمنی سوی‌قیریمینی تانییان قانون لایحه‌سینین قبول ائدیلمه‌سی اوزرینه دیپلوماتیک ایلیشکیلر جدی اؤلچوده یارا آلدی. آنکارانین جاواب تدبیرلری کیمی عینی هفته‌لرده آلمان ساوونما باخانینین اینجیرلیک مرکزینه گتمه طلبینی رد ائتمه‌سی، اولوسلارآراسی مئدیادا یئر آلان بیر حادثه اولدو. آلمان حکومتی طرفیندن، فدرال مجلیس قرارینین باغلاییجی اولمادیغی ایفاده ائدیلسه ده، بحرانین گئدیشی یوکسلمه‌یه داوام ائتدی.
آلمانیا، آنلاشیلماز بیر شکیل‌ده تورکیه‌نین پ‌کاکا و فئتؤ ترور هؤرگوتلری ایله موباریزه‌ده آنکارانین علیه‌ینه اولابیله‌جک بوتون آددیملاری آتدی. سؤزوگئدن ترور هؤرگوتلارینین عضولرینی اؤلکهسینده آغیرلایاراق گئری وئرمه و یارغیلاما طلبلرینی رد ائتدی. تورکیه‌نین بو ترور هؤرگوتلری ایله مباریزه‌ده باشدان بری منفی توتوم گؤستردیگی بیلینن برلینین تورکیه علیه‌ینه فعالیتلرینی آرتیق گیزله‌مه احتیاجی حس ائتمه‌مه‌سی ایسه دیقت چکیجی ایدی.
بو دؤورده بئرلین؛ تورکیه‌ده باش وئره‌ن (۱۵ جولای ۲۰۱۶داکی) چئوریلیش گیریشیمینین قینانماسیندا اولدوقجا ایستک‌سیز داوراندی. چئوریلیش‌ده رول آلان شخصلری دلیل‌سیز اولاراق تحویل وئرمه‌یه‌رک اؤلکهسینده ساخلادی. بو وضعیت؛ بئرلین حکومتینین، آک پارتی اقتدارینا قارشی داورانیشینین هر نه اولورسا اولسون، آرد نیت‌لی مباریزه‌یه دؤنوشدوگو ایزله‌نیمی وئردی. چونکو چئوریلیش گیریشیمیندن سونرا اؤلکه‌یه سیغینان و آلمانیادا یاشاماسینا ایجازه وئریله‌ن تورک دیش ایشلری و اوردو اسکی منسوبلارینین ساییسینین ۹۰۰ نفره یاخینلاشماسینا باخمایاراق گئری گؤندریلمدیگی سندلرده یئر آلیر. تورکیه‌نین حساس تهلوکه‌سیزلیک پروبلئمی اولان تروریست اعاده‌سینه قارشیلیق آلمان عدالت مقاملاری، سیاسی ترجیح گوده‌رک تورکیه‌نین مخالیفلری باسقی ایله سیندیرمه‌یه چالیشدیغینی و بو مقصدله اینترپولو پیس نیت‌لی اولاراق قوللانمایا داوام ائتدیگینی ادعا ائدیر.
جولای ۲۰۱۶دا بو دفعه تورکیه پرزیدنتی رجب طیب اردوغانین آلمانیاداکی تورکلر ایله تله‌کنفرانس یولو ایله سئچیم میتینگی ایسته‌گینه ایجازه وئرمه‌مه‌سی ایکی‌لی ایلیشکیلرده‌کی سیخینتی بیر داها اورتایا قویدو.
آلمان مقاملاری، تورکیه‌نین ترورلا مباریزه‌سین‌ده اینسان حاقلارینین قیسیدلاندیغینی و دموکراتیک پرینسیپلره کیفایت قدر اهمیت وئرمه‌دیگینی ادعا ائدیر. بو ادعایا قارشیلیق، آلمانیادا یاشایان تورکلره قارشی گیریشیلن عیرق‌چی و آیریمچی اولایلارا قارشی آلمان دؤولتینین تدبیر گؤرمه‌مه‌سی، امنیت و محکمه مقاملاری طرفیندن سوروشدورمالارین اوستونون اؤرتولمه‌سی، نه آلمان مطبوعاتین‌دا نه ده دونیا مئدیاسین‌دا کیفایت قدر "آنتی دموکراتیک" گؤسرولمور!
اؤزللیکله تورک وطنداشلارینین قتله یئتیریلمه‌سینه قارشی باشلادیلان و کئچدییمیز گونلرده نتیجه‌لنه‌ن ن.س.او عیرق‌چی‌لیکق دعویسی ایسه اول‌دن آخیرا حقوقا ضد قرارلارا صحنه اولدو. اونلارجا تورکون جینایته قوربان گئتدیگی و قتل عاملارین آلمان دؤولتی ایچین‌ده‌کی نازی طرفداری قروپلار طرفیندن دستکلندیگی هاراداسا قطعی حالا گلدیگی پروسه‌ده بیر نئچه آلت سویه‌لی مأمور خاریجین‌ده کیم‌سه جزا آلمادی و هؤرگوت‌لو قورولوش اورتایا چیخاریلمادی. بو وضعیت مضنونلارا بئرلین حکومتی طرفیندن بیر قوروما تامین اولوندوغو ادعالارینی گوجلندیریر.
بوتون بو گرگین‌لیک سیاستینی دوندوران حادثه آمریکا ایله هر ایکی اؤلکه‌نین یاشادیغی پروبلئملر اولدو. آمریکا پرزیدنتی ترامپین، آلمانیا و تورکیه‌یه یؤنه‌لیک اقتصادی و تهلوکه‌سیزلیک اساس‌لی راحاتسیز ائدیجی یاناشیملاری آنکارا و برلینین یاخینلاشمالارینا وسیله اولدو. اؤزللیکله تورکیه‌ده باشلایان ارز مرکزلی اقتصادی ائنیش چیخیشلارین، بانکچیلیق سئکتورونو آوروپا سطحینده زنجیرلمه ائتکیله‌مه‌سی احتیمالی آلمانیانین تورکیه له‌ینه مؤقعیت آلماسینا سبب اولدو. بو باش وئره‌نلر ایکی‌سی ده ناتو عضوو اولان بو اؤلکه‌لرین، آمریکا طرفیندن کئچمیش اتفاق تعهدلارینین سورغولاندیغی دؤورده داها یاخین بیر یئر‌ده بولوشما احتیاجینی اورتایا چیخاریر.
بونون سون نومونه‌سی ایسه آلمان مالیه باخانی اولاف شولزون فرانسالی قونومداشی ایله بو هفته تورکیه‌یه گرچکلشدیردیگی سفر‌ده گؤرولدو. گؤروشمه‌لرده اؤلکه‌لرین تیجاری ایلیشکی‌لرینین اینکیشاف ائتدیریلمه‌سی و ارز قایناق‌لی چالخانتیلار سیراسیندا آلمانیانین تورکیه‌نین اقتصادی ثابیتلیگینین قورونماسی یولون‌دا‌کی توتومو تکرارلانمیش اولدو. بونون بنزری ایسه بیر اؤنجه‌کی هفته تورکیه جمهورباشقانلیغی سؤزچوسو ابراهیم قالین ائو صاحیبلیگین‌ده آلمان، فرانسا و روس نماینده‌لرینین ایشتیراک ائتدیگی ادلبین گله‌جیی ایله باغلی توپلانتی‌دا ایستانبول‌دا باش وئردی. ادلبه دوزنله‌نه‌جک محتمل بیر عملیات ایسه، محتمل بیر کؤچ دالغاسی سببی ایله آلمانیانی راحاتسیز ائد‌ن باش‌لیجا خاریجی سیاست مؤوضوعلاری آراسین‌دا یئر آلیر.
تورکیه‌نین آوروپاداکی قدیم متفیقلرین‌دن بیری اولان آلمانیا ایله کؤک‌لو تاریخه صاحب، سیاسی، اقتصادی، حربی و اینسانی اؤلچولری اولان چوخ یؤنلو ایلیشکی‌لری وار. ایلیشکیلر بیر چوخ سرحداش اؤلکه‌دن داها بؤیوک. یوکسک سویه‌لی قارشی‌لیق‌لی سفرلرله یاناشی تکنیک سویه‌لرده تماسلار گله‌نکسل اولاراق آردیجیل شکیل‌ده حیاتا کئچیریلیر. ایکی‌لی ایلیشکیلرین بو قدر ایچ ایچه کئچمیش و چوخ یؤنلو اولماسی، هم فرصتلری، هم بعضی سینامالاری برابرینده گتیریر. پروبلئملرین آشیلما‌سی و ایلیشکیلرین نورماللاشدیریلماسی اوچون دیالوگ کاناللارینین آچیق توتولماسینا اؤنم وئریلمه‌لی‌دیر. سون گونلرده اورتاق ریسک آلقیلاما‌لارینین ایکی اؤلکه ایلیشکیلرین‌ده مثبت بیر هاوا اسدیرمه‌سی، تورکیه طرفیندن آوروپابیرلیگی عضولوک پروسه‌سینه یئنی‌دن باشلاما مئساژلارینین وئریلمه‌سینه یول آچدی. آرتان خاریجی سیاسی ریسکلر، برلینین تورکیه‌یه قارشی داها دقت‌لی سیاست یوروتمه‌سینی ده طلب ائدیر.
...
آتاتورک اونیورسیته‌سی اولوسلارآراسی ایلیشکیلر بؤلومو خوجاسی دکتر جمیل دوغاچ ایپک‌ین قونو ایله باغلی دگرلندیرمه‌سینی سوندوق.
ایلگیلی‌لی خبرلر
تۆرک جمهوریتلرینین گوند‌مینده‌کی گلیشمه‌لر
حاضردا دونیانین ۱۵ اؤلکهسینده ۲۹ آذربایجان ائوی خیدمت ائتمکده‌دیر
