دین و توپلوم (12)
دگر‌لی اوخورلار!
چوخونوزون بیلدیگی کیمی عبادت سؤزون حرفی معناسیندا بویون ایمه، اطاعت ائتمه، قوللوق و تاپینما کیمی معنا‌لارا گلمکده‌دیر. کلمه اولا‌راق اللها یاخین‌لیق ایفاده ائدن سؤزلری، ذهنی و فعلی داورانیش‌لارین بوتونو شکلینده تصویر ائتمک ممکن‌دور. داها اؤنجه ده بحث ائتدیگیمیز کیمی اینسان‌لار هانسی دؤورده اولورسا اولسون، بوتون وارلیق عالمینه حاکم اولان، اوستون بیر قودرتین اولدوغونا ایمان ائده‌رک، اونا حؤرمت گؤسترمیش‌لر. بو سوره‌ج‌ده‌کی تاپینما ائیلم‌لری اولان عبادت، گئچیجی و تصادفی بیر حادثه دئییل، عکسینه بوتون وارلیغین، اؤزللیکله ده بوتون بشر حیاتی‌نین ان اساس‌لی و معنا‌لی بیر ایفاده‌سی‌دیر. نئجه کی، قرآن، جان‌لی و جان‌سیز هر وارلیغین اللها قوللوق ایچینده اولدوغونو بیل‌دیرمکده‌دیر.
عبادت‌لرین حقیقتی یالنیز بدنله ائدیلن بعضی حرکت‌لر و یا بعضی شکیل‌لر دئییل. ایسلاما گؤره عبادت‌لرین قبولوندا اخلاص و صمیمیت اساس‌دیر. ایسلامدا عبادتین ان یوکسک مرتبه‌سی، هر هانسی بیر منفعت دوشونجسیله دئییل، آنجاق عبادته لاییق تک وارلیق اولان اللها تام بیر عاجیزلیک ایچینده تسلیم اولماق‌دیر. بئله بیر تسلیمیت، اینانان کؤنول‌لر اوچون اوستون بیر حظ، یاندیریجی بیر وصال و درین بیر موتلولوق دئمک‌دیر. بو درجه‌یه چاتمیش اولان عبادت، قبول ائدیلن عبادت‌دیر.
تک تانری آنلاییشی‌نین بیر نتیجه‌سی اولا‌راق ایسلام، قول ایله آللاه آراسینا تانری ایمیجی، رسیم، هیکل و دین آدام‌لاری کیمی آراچی‌لارین گیرمه‌سینی کسین اولا‌راق قاداغان ائتمیش‌دیر. هر قول بیرباشا و واسطه‌سیز اولا‌راق اللها عبادت ائتمه‌لی‌دیر. ایسلامدا عبادت‌لرین یئرینه یئتیریلمه‌سی سیراسیندا مادی و معنوی حیات آراسیندا دنگه گؤزدیلمیش‌دیر. دونیا حیاتی اوچون آخیرت، آخیرت حیاتی اوچون ده دونیا حیاتی فدا ائدیلممیش‌دیر. ایسلام پیغمبری ده اومتینه دنگه‌لی و اعتیدال‌لی بیر دینی حیات توصیه ائتمیش‌دیر. عبادتده آشیری گئتمک ایسته‌ین بعضی یولداش‌لارینی اویارمیشدیر. عبادت‌لرده آز اولسا دا داوام‌لی‌لیق اساس‌دیر. ایسلامدا پیغمبر داخیل هر کس مسئولیت چاغین‌دان اؤلنه قدر عبادتله سوروملو‌دور. هئچ کیمه بیر آیریجالیق تانینمامیش‌دیر.
عبادت‌لر، دینین بللی بیر اؤلچوده بیچیمسل‌لیک و سیمبولیزم احتیوا ائدن یؤنونو تمثیل ائدر. یعنی عبادت‌لرین یئرینه یئتیریلمه‌سی اسناسیندا بدنله ائدیلمه‌سی لازیم اولان بیر سیرا سیمبولیک حرکت و شکیل‌لر واردیر. بون‌لار سویو محافظه ائتمه‌یه یارایان قاب و یا اؤزو محافظه ائدن قابیق کیمی‌دیر. عبادت‌لر اینسان‌لارین اؤز آرزو و ایستکلریله ایجاد ائتدیک‌لری فورما و میقدارلاردا دئییل، شخصاً شریعتین تعیین ائتدیگی شکیل، هم ده او میقداردا ائدی‌لر. بو آرادا بللی زامان و مکان‌لاردا ائدیلمه‌سی لازیم اولان حج ایله عمره‌نی اؤرنک اولا‌راق وئرمک ممکن‌دور. بون‌لارین خاریجین‌دکی عبادت‌لرین ایجرا ائدیله‌جیی مکان قونوسوندا ایسلام دینی‌نین یومشاق بیر داورانیش سرگیلدیگی گؤرولر.
عبادت‌لر، مجرد دینی اینانج‌لارین سومود ایفاده‌لری اولما‌لاری باخیمین‌دان سمبولیکدیر. داشیدیق‌لاری چئشیدلی دینی، سوسیولوژیک، مدنی و پسیکولوژیک دویغولار سببیله ائییدیجی اؤزللیگه صاحیب‌دیر. مقدس اولان ایله ایلیشکیسی سببیله ده میستیک و متافیزیکدیر. شعورلو اولا‌راق ائدیلن عبادت‌لر، کیشیلیگین ایچه و دیشا دؤنوک یؤن‌لری‌نین گلیشمه‌سینه کؤمکچی اولار. اینسان‌لارین گونده‌لیک ایدراک و فعالیت‌لرینه یئنی معنا‌لار قازاندیرار. بیر بوتون اولا‌راق عبادت‌لر، اینسانین چتین‌لیک‌لره دؤزمه و چتین‌لیک‌لرله مباریزه ائتمه، سیرادان من‌لیگی آشا‌راق همجینس‌لرینه قارشی انگین بیر آنلاییشلا داورانما قابیلیتینی گلیشدیریر.
تام اخلاصلا ائدیلن عبادت‌لر معنوی باخیم‌دان اینسانی اولقونلاشدیردیغی کیمی جمعیته فایدا‌لی اولماسینی تامین ائدر. بیر نومونه وئره‌جک اولساق قران، نامازین اینسانی حیا‌سیزلیق و پیس‌لیک‌دن ساخلایان بیر ائیلم اولدوغونو بیلدیرمیش‌دیر. اینسان داورانیش‌لارینی گوزللشدیرمه‌ین عبادت، شعورسوز ائدیلمیش بیر سیرا ائیلملر اولاجاغین‌دان چوخ بیر معنا ایفاده ائتممکده‌دیر. بو مؤوضوع حاقیندا پیغمبر روحونا اویغون اوروج توتمایان بعضی فرد‌لر حاقیندا، اونلارین توتدوق‌لاری اوروج‌لارین یالنیز آج و سوسوز قالماق‌دان باشقا معنا ایفاده ائتمه‌یه‌جیینی سؤیلمیش‌دیر.
ایلاهی امرلره اویغون اولا‌راق ائدیلن بوتون دونیوی رفتارلارین دایما قدسی و معنوی اؤزللیگی مؤوجود اولدوغو کیمی، عبادت‌لرین ده بعضی مادی فایدا‌لاری واردیر. اینسانی روح و بدنله ساغلام توتار. حتی اونو مالی چتین‌لیک‌لره قارشی قورویور. دین، اینسانین عفت‌لی اولماسینی ساغلاما، امانتی قورویوب وئردیگی سؤزو یئرینه یئتیرمه، شاهیدلیکده دوغرو اولما کیمی اردملره صاحب اولماسینی تامین ائدر. عینی شکیلده عبادت‌لرین اجتماعی اولا‌راق ائدیلمه‌سی هم توپلومسال برابرلیک هم ده اجتماعی ایلیشکی‌لرین گوجلندیریلمه‌سینی تامین ائدر. نامازدان حجه قدر بوتون عبادت‌لر، اینسانلیغین بیرلیک و دیری‌لیگی اوچون گئنیش ایمکان‌لار سونار.
ایسلام دینی، عبادت‌لرین یالنیز شکله دایالی مراسیم‌لر و موسیقی پارچا‌لارین اوخوندوغو گؤستری‌لر حالیندا ائدیلمه‌سینی اویغون گؤرمز. چونکو ایسلام دینی عبادت‌لری بعضی دویغولارین آغیر باسدیغی هنری فعالیت‌لر دئییل، آغلا دایالی بیر تفکر، عزیمت و نیت اولا‌راق قبول ائتمیش‌دیر.
ایسلامدا عبادت آدینا پیغمبردن سونرا اورتایا چیخان و یا اویدورولان ائیلملر مشروع دئییل. بورادا بیلینمه‌سی لازیم اولان ان اؤنم‌لی بیر خصوص بودور کی، هر نه قدر عبادت‌لری ترک ائدن‌لره قارشی ایسلام حقوقچولاری بعضی دونیوی جزا‌لار تثبیت ائتمه‌یه چالیشمیش‌لار. آنجاق قرآندا اینسان ایله الله آرسینداکی موناسیبت‌لری دوزنله‌ین عبادت‌لری ترک ائدن‌لر حاقیندا دونیوی جزا‌لاردان داها چوخ اوخروی جزا‌لاردان بحث ائدیلدیگی گؤرولمکده‌دیر. بو سبب‌دن بو ساحه‌یه باغلی بشری مداخیله‌لر یانلیش اولا‌جاق.
ایلگیلی‌لی خبرلر
بو‌لاری بیلیرسینیزمی؟ (13)
تورکیه‌نین ایلک قاپا‌لی موبادیله مرکزی‌نین ایستانبول‌داکی کاپالیچارشی اولدوغونو بیلیردینیزمی؟