هفته‌نین آنالیزی : 14
2019 سئچکی‌لری: تورکیه-ده دیکتاتورلوق ایدی می؟
"هفته‌نین آنالیزی" پروقرامی‌نین نوبتی بؤلومو ایله قارشینیزداییق. بو بؤلومده آنکارا ییلدیریم بایزید اونیورسیته سینین سیاسی معلومات‌لار فاکولته‌سی‌نین دئکانی پروفسور دوقتور قودرت بولبولون 2019 سئچکی‌لری: تورکیه-ده دیکتاتورلوق ایدی می "آدلی آنالیتیک یازی‌سینی تقدیم ائدیریک.
1840 -جی ایل ایله باشلایان و جمهوریت دؤورونده 19-جو دفعه تشکیل ائدیلن تورکیه‌نین سون بلدیه سئچکی‌سی 31 مارس 2019-جو ایلده کئچیریلدی. جمهور اتفاقی 51،6، میللت اتفاقی 37،5 فایز سس توپلادی. پارتی‌لرین قازاندیق‌لاری سس نیسبتی 2014-جو ایلده کئچیریلن بلدیه سئچکی‌لریله موقاییسه ائدیلدیگی زامان رسمی اولمایان نتیجه‌لر بئله‌دیر: عدالت و اینکیشاف پارتیسی (آک پارتی) 2014-جو ایلدکی 43،1 فایز اولان سس نیسبتینی بو سئچکی‌لرده 44،3 فایزه چیخاردی، اما ویلایت بلدیه صدرلیگی (بؤیوکشهر و ویلایت) سایی 48-دن 39-آ دوشدو. جمهوریت خالق پارتیسی (ج ح پ) 26،6 فایز سس نیسبتینی 30،1 فایزه یوکسلتدی، قازاندیغی ویلایت سایینی ایسه 14-دن 21-ا چیخاردی. میللتچی حرکات پارتیسی‌نین (م ح پ) سس نیسبتی 17،8 فایزدن 7،3 فایزه دوشدو، اما بلدیه صدری قازاندیغی ویلایت سایینی 8-دن 11-ا قالدیردی. خالق‌لارین دئموکراتیک پارتیسی‌نین (ح د پ ) ایکی سئچکیده ده سس نیسبتی 4،2 فایزدیر.
تورکیه‌دکی بلدیه سئچکی‌لری‌نین نتیجه‌لری‌نین قلوبال و میللی سویه‌دکی معناسی ندیر؟
بلدیه سئچکی‌لری اولماسینا باخمایا‌راق، اوسلار آراسی مئدیانین تورکیه سئچکی‌لریله چوخ ماراقلاندیغی معلوم‌دور. بونون اهمیت‌لی سبب‌لرین‌دن بیری، سون نتیجه‌لره گؤره، آنکارا، ایستانبول کیمی بعضی بؤیوک شهرلرده بلدیه صدرلری‌نین دییشمه‌سی‌دیر. قلوبال بعضی مئدیا و سیاسی خادیم‌لردیکتاتور اولماقدا اتهام ائتدیک‌لری بیر تورکیه ایمیجینه اؤزلرینی او قدر ایناندیرمیشدی‌لار کی، ایندی بونونلا باغلی اولاراق تعجب حیسی کئچیریرلر. تقریباً 180 ایلدیر بلدیه سئچکی‌لری کئچیرن تورکیه-ده بو وضعیت جدی تعجب دوغورمادیقدا، اؤز پنجره‌لرین‌دن تورکیه-یه نظر سالان بعضی باتی مئدیا و لیدرلری نتیجه‌لری باشا دوشمکده چتین‌لیک چکیرلر. بو دایره‌لرین تورکیه-یه قارشی تبلیغاتچی ایفاده‌لری بیر داها اورتایا چیخدی. بو باخیم‌دان بلکه ده سئچکی‌نین ان بؤیوک ایتیرنی طیب اردوغانی دیکتاتورلوقدا اتهام ائدن دایره‌لردیر.
باشقا اؤلکه‌لرده کمونیست پارتی واردیرمی؟ اولسا سئچکیده غلبه قازانا بیلیب دیرمی؟ بیلمیریک. بو سئچکی‌لرده تونجلی شهرینده تورکیه کمونیست پارتی‌نین (ت ک پ) نامیزدی غلبه قازاندی. هم ده پ.کا.کا ترور تشکیلاتی‌نین تهدیدینه و ح د پ--نین تضییقینه باخمایا‌راق. بو وضعیت ده ایره‌لی سوردوک‌لری هالوسیناسیا‌لارین دئییل، حقیقتی گؤرمک ایسته‌ین‌لر اوچون تورکیه‌نین یاخشی ایشله‌ین بیر دموکراسی سینین اولماسی‌نین باشقا ثبوتودور.
عدالت و اینکیشاف پارتیسی قازاندیغی 44،3 فایز سسله ایشتیراک ائتدیگی 15-جی سئچکیده ده غلبه قازاندی. 2002-جی ایلدن حاکمیتده اولان بیر پارتی‌نین سون مالیه بحرانینا باخمایا‌راق، بیر اوولکی بلدیه سئچکی‌لریله موقاییسه‌ده سس‌لرینی 1 فایزدن چوخ آرتیرماسی بؤیوک نایلیت‌دیر. 24 ژوئن 2018-جی ایلدکی پرزیدنت سئچکی‌لرین‌دن ییغدیغی 52،3 فایزلیک سس نیسبتیله موقاییسه‌ده جمهور اتفاقی ساده‌جه 0،7 فایز سس ایتیردی. اؤلکه میقیاسیندا سس نیسبتینی آرتیرماسینا باخمایا‌راق آک پارتی بعضی بؤیوک شهرلری ایتیردی، پرزیدنت اردوغان بالکون چیخیشیندا بونون سبب‌لرینه دقت یئتیره‌جک‌لرینی و لازیمی درس‌لری گؤتوره‌جک‌لرینی ایفاده ائتدی.
آنا موخالیفت‌دکی ج ح پ بیر اوولکی سئچکی‌لر ایله موقاییسه‌ده سس نیسبتینی آرتیردی. اما پرزیدنت سئچکی‌لری‌نین نامیزدی محرم اینجه‌نین توپلادیغی سس نیسبتی 30،6 فایزدن داها آشاغی‌دیر. ج ح پ جهت‌دن اوغورلو گؤرونن، بعضی بؤیوک شهرلرده سس نیسبتینی آرتیرماسی و بورا‌لاردا سئچکیده غلبه قازانماسی‌دیر.
ج ح پ-نین سس‌لرینی آرتیردیغی آنکارا-ایستانبول، آنتالیا کیمی شهرلردکی نامیزدلرینه نظر سالدیقدا بو آدلار کلاسیک ج ح پ عنعنه‌سیندن اولان آدلار دئییل‌لر. 1994-جو ایل سئچکی‌لرینده طیب اردوغانا سئچکی‌دن سونرا فاتحه اوخودو دئیه رئاکسیا گؤسترن ج ح پ-نین یاناشماسی هله ده اونودولماییب. بو سئچکی‌لرده ان چوخ خاطیرلانا‌جاق گؤرونتولردن بیری ج ح پ-نین ایستانبول نامیزدی اکرم ایمام اوغلونون یاسین اوخوماسی‌دیر. تورکیه-نین توپلومو و دیرلریله داها باریشدیریجی بیر ج ح پ تورکیه اوچون قازانج‌دیر. بو وضعیت باشقانلیق و اتفاق سیستمی‌نین مثبت نتیجه‌سی‌دیر. باشقانلیق و اتفاق سیستمی گرگین‌لیک‌لره، ایفراتچی‌لیق‌لارا دئییل، داها ساغلام دوشونجه‌لی اینسان‌لارا قاپی آچیر.
ح د پ هر زامان اولدوغو کیمی سئچکی عرفه سینده یئنه آیری-سئچکی‌لیک قویان، قطبلشدیریجی ایفاده‌لردن ایستیفاده ائتدی. دوغو-دا اؤز سئچیجی‌لری‌نین "کوردوستان" اوچون سس وئرجگینی ایفاده ائتدی. سئچکی‌لرده ح د پ-نین قالاسی کیمی گؤرونن 4 شهرده مغلوب اولدو. شیرناک، آغری، بیتلیس آک پارتییه، تونجلی ت ک پ-یه کئچدی. دوغو و گونئی –دوغوداکی کورد سئچیجی تورکیه ایله بیرلیکده آددیملاماق ایسته‌دیگینی، ح د پ-نین حاکمیتی آلتیندا اولماق ایسته‌مه‌دیگینی بیر داها اورتایا قویدو. بو نتیجه‌لر آک پارتی- م ح پ اتفاقینا کورد سئچیجی‌نین رئاکسیا گؤسترمه‌دیگی و تعیین اولونان قییوم‌لارین خیدمت‌لرین‌دن ممنونیت دویولدوغو طرزینده قیمتلندیریله بیلر.
بلدیه سئچکی‌لرینده ایشتیراک نیسبتی میز دموکراتیک دیگر اؤلکه‌لرله، خصوصیله باتی لی اؤلکه‌لرله موقاییسه ائدیله بیلمه‌یه‌جک سویه‌ده یوکسک‌دیر. بو سئچکی‌لرده سئچیجی‌لرین ایشتیراکی 84 فایز اولدو. بونونلا بئله کئچمیش بلدیه سئچکی‌لرین‌دکی سئچیجی‌لرین ایشتیراکی 89 فایز ایدی. آرادا 5 فایز فرق وار، بو دا اهمیت‌لی بیر رقم‌دیر. بوندا اتفاق‌لارین تأثیری اولا بیلر. همین سبب‌دن بون‌دان سونراکی سئچکی‌لرده اتفاق اولا‌جاق‌دیرسا سیاسی پارتی لرین اؤز کیم‌لیک‌لری و ائمبلئم‌لری ایله سس کاغیذلاریندا یئر آلماسینا ایمکان یارا‌دان اتفاق سیستم‌لرینه دقت یئتیریلمه‌لی‌دیر.
سئچکی‌نین باشقا بیر نتیجه‌سی، 2014-جو ایلده 17،8 فایز سس توپلایان م ح پ سس‌لری‌نین پارچالانماسی‌دیر. م ح پ بو سئچکی‌لرده 7،3 فایز سس ییغماسینا باخمایا‌راق بلدیه صدری قازاندیغی ویلایت سایی 8-دن 11-ا چیخدی. بونا باخمایا‌راق 7،4 فایز سس توپلایان ایگی پارتی هئچ بیر ویلایتده غلبه قازانا بیلمه‌دی. سعادت پارتیسی هر ایکی سئچکیده ده سس نیسبتی 2،7 فایزدیر.
نتیجه اولاراق، سئچکیده هر زامان اولدوغو کیمی غلبه قازانان بیر داها دموکراسی میز، تورکیه اولدو.
ایلگیلی‌لی خبرلر
تۆرک جمهوریتلرینین گوند‌مینده‌کی گلیشمه‌لر
حاضردا دونیانین ۱۵ اؤلکه‌سینده ۲۹ آذربایجان ائوی خیدمت ائتمکده‌دیر
