هفته‌نین آنالیزی / 12
تاررانت خریستیان ترورچودور مو؟
آنکارا ییلدیریم بیازیت اونیوئرسیتئتی‌نین پولیتولوگیا فاکولته‌سی‌نین دئکانی پروفسور قودرت بولبولون "تاررانت خریستیان ترورچودورمو؟" آدلی آنالیتیک یازیسینی تقدیم ائدیریک.
آوسترالیا‌لی ترورچو برینتون تارانت 15 مارس 2019-جو ایل تاریخینده یئنی زلاندیادا جمعه نامازی زامانی ایکی مسجیده ائتدیگی هوجوم نتیجه‌سینده 50 مسلمانی شهید ائتدی. اونلارلاسینی یارالادی. باتی داکی ترور هوجوملاریندان سونرا دوغرو اولاراق هئچ بیر اؤلوم و قان گؤستریلمدیکده تاررانتین هوجومو "فیسبورک"دا جانلی یاییملاندی. ویرتوال مئدیادا (دنیای مجازی) و تلویزیون لاردا هوجوم و مسلمان‌لارین قارشی-قارشییا قالدیغی وحشت آنی دفعه‌لرله گؤستریلدی.
عادی بیر گوناهکاردیرمی؟ ترورچودورمو؟
بو سوال نه قدر حاق‌سیز، بئله بیر هوجوم قارشی‌سیندا نه قدر ده آجی‌دیر. لاکین باتی لی سیاسی خادیم‌لرین و مئدیانین دئییله بیلر هامی‌سی یئنی زلاندیا تاریخی‌نین ان قانلی ترور هوجومو دئیه بیلمه‌دی. ترورو "پلانلاشدیراراق زوراکی‌لیق‌دان ایستیفاده ائده‌رک، تضییق، حده-قورخو گله‌رک، بئزدیره‌رک یاخود دا تهدید مئتودلاری ایله سیاسی مقصده نایل اولما طرزی" کیمی تصویر ائده بیلریک. تاررانت ایللرله پلانلاشدیراراق جانلی یاییملا اینسان‌لاری قتل ائتمکله کیفایت‌لنمیر. باتی دا آغ عرق دان باشقا هر کسین نه اوچون اؤلدورولمه‌سی‌نین واجیب اولدوغونا دایر 74 صحیفه‌لیک سبب ده یازیر. تاررانت ترورچو دئییل، ائتدیگی ده ترور هوجومو دئییل‌دیرسه باشقا هئچ بیر شئی ترور هوجومو اولا بیلمز. تاررانتین مین‌لرله ایللیک تاریخ‌دن، ایسلام و تورک علیهینه اولان بوتون آدلاری، یئرلری، حادثه‌لری بیلمه‌سی و بون‌لاری ایستیفاده ائتدیگی سلاح‌لارا اوریژینال دیل‌لرده یازماسی هوجومو تک باشینا دئییل، علمی دستک آلا‌راق حیاتا کئچیردیگی‌نین بیر باشقا ماراق‌لی ثبوتودور.
باتی دا دموکراتیا‌لار و آزادلیق‌لار آرتیق داها مودافعه‌سیز
آوروپادا خصوصیله ایقتیصادی دورغونلوغا گؤره فاشیزم و ناسیزم گئتدیکجه گوج‌لنیر. دیگر دموکراتیک اؤلکه‌لرله موقاییسه ائدیلدیگی زامان عرقچی پارتی‌لرین ان چوخ حاکمیتی بؤلوشدوگو اؤلکه‌لر حاضردا آوروپا اؤلکه‌لری‌دیر. عرقچی پارتی لرین تأثیرلری‌نین آرتماقدا داوام ائتمه‌سی باتیلی اؤلکه‌لردکی آزادلیق، چوغولجو و لیبرال دایره‌لرین سس‌لری‌نین داها چوخ کسیلمه‌سیله نتیجه‌لنیر. بو دایره‌لر ده اوزرلرینده چوخ تضییق حیس ائدیرلر. بو نقطه‌ده باتی دا فرق‌لی حیات طرزلرینی اورتا‌دان قالدیرماغا ایستیقامت‌لی تهدید آرتماقدا داوام ائدرکن، بو تهدیدین 2-جی دونیا محاربه‌سی عرفه سینده اولدوغو کیمی گئده‌رک اؤزلرینی ده محاصره‌یه سالدیغینی گؤره بیلن چوخ آز لیدر قالدی.
50 مسلمانین شهید ائدیلمه‌سینده یئنه ده باتی دا هر دین‌دن، دیل‌دن، عرق دان ساغلام دوشونجه‌لی دایره‌لر رئاکسیا‌لارینی اورتایا قویورلار. بو دایره‌لرین مسلمان‌لارلا دایانیشما ایچری‌سینده اولدوق‌لارینی گؤسترمه‌لری، یاشادیق‌لاری اؤلکه‌لردکی تضییق موحیطی دوشونولدوگو زامان خیلی دیرلی‌دیر. باتی سیاسی‌لر سس‌سیز قالسا‌لار دا یئنی زلاندیانین باش ناظیری جاسیندا آردرن-ین جهدلری مسئله‌لره باتی دا هله ده اینسان کیمی باخا بیلن لیدرلر اولدوغونو گؤرمک باخیمین‌دان بؤیوک اهمیت داشیییر. بئله بیر اومیدسیزلیک موحیطینده اؤلکه‌سیندکی مسلمان‌لارین چاره‌سیز و ییه‌سیز حیس ائتدیک‌لری بیر زاماندا آردرن ین باش اؤرتوگو گئیینیب مسلمان توپلوما باش ساغلیغینا گئتمه‌سی خیلی قیمت‌لی رفتاردیر. یایدیغی آچیقلامادا دا آغ عرقچی ترورچولارا جاواب کیمی: "بو اؤلکه‌ده دوغولماییب، بورادا یاشاماغی سئچن هر کس بیزدن‌دیر. بو دهشت‌لی قتل عامی حیاتا کئچیرن‌لر ایسه بیزدن دئییل‌دیر".
آردرنین اونا "ائده بیله جگیم بیر شئی وارمی دئیه سوال اولان ترامپا وئردیگی جاواب ایسه درس کیمی‌دیر: "بوتون مسلمان ایجما‌لارینا سئوگی و سیمپاتیا گؤسترین."
خریستیان ترورودورمو؟
باتی دا سیاسی خادیم‌لر و مئدیا جینایتکاری مسلمان اولان حادثه‌لری ایسلام، جیهادیست، شریعت چی کیمی ایفاده‌لرله خاراکتریزه ائتمه‌یه هوس‌لی ایکن، تاررانتین قتل عامینا "خریستیان تروریزمی" دئین بیر آچیقلاما اولمادی. حالبوکی تاررانت مانیفستینده آغلاردان ساوایی باتی دا یاشایان هر کسی اؤلدورمه‌یه چاغیریر. هوجوموندا و مانیفستینده خریستیانلیغا چوخ ایستیناد ائدیر. بو هوجومو بیر دین ایله علاقه‌لن‌دیرمک لازیم گلسه خریستیان‌لیقلا علاقه‌لن‌دیرمک اوچون چوخ سبب وار. بلکه باتی دا گئتدیکجه آرتان بو تجاووزکار دوشونجه‌لری صلیب ترورو کیمی خاراکتریزه ائتمک، مسئله‌نی خریستیان‌لیق‌دان چیخارا‌راق صلیب منتالیتتی چرچیوه‌سینده قیمتلندیرمک داها اویغون اولا بیلر.
بوتون بون‌لارا باخمایا‌راق مسئله‌یه باتی کیمی یاناشیلماما‌لی. چونکی باتی بیزیم معلمیمیز دئییل. اونلارین بعضی زوراکی‌لیق حادثه‌لرینی ایسلام ایله علاقه لندیرمه‌یه اوز توتما‌لارینا نئجه حاق‌لی اولاراق اعتراض ائدیریکسه، بو هوجومو دا خریستیران ترورو اولاراق دیرلندیرمه‌مه لییک. چونکی ترور کیم و نیین آدیندان حیاتا کئچیریلیرسه کئچیریلسین، ترورچولارلا آدیندان ترور تؤرتدیک‌لری دین‌لر، ایدئولوژی لر و دیرلر آراسینا مسافه قویماماق ان چوخ ترورچولارا خیدمت ائدر. سؤزده ایسلام آدیندان تؤره‌دیلن حادثه لردن مسلمان‌لارین، خریستیان‌لیق آدیندان تؤره‌دیلن حادثه لردن خریستیان‌لارین گوناهلاندیریلدیغی بیر دونیادا باریش و دینج‌لییه قوووشماق غیری-مومکون حالا گلر.
دیگر طرف‌دن ترورچولارین واسیطه حالینا گتیریلمه‌لری سببیندن دین‌لری و اساس مفهوم‌لاری ترورلا بیرلیکده حاللان‌دیرماق، عصرلردیر دین‌لره صادق اولان‌لاری ایفراتچی‌لیق‌دان قورویان عنعنه‌لری‌نین آرا‌دان قالخماسی ایله نتیجه‌لنه‌رک ترورا داها چوخ خیدمت گؤستره بیلر. ایسلامین داها یایغین شکیلده یاشاندیغی، جیهادین داها تأثیرلی اولدوغو و اؤلکه‌لرین داها چوخ شریعت ایله ایداره اولوندوغو دؤورلرده و یئرلرده، دونیانین باشقا جوغرافیا‌لاریندا نومونه‌سی اولمادیغی طرزده مسلمان‌لار، خریستیان‌لار، یهودی‌لر بیر آرادا یاشاییردی‌لار. همین سبب‌دن دونیادا پلورالیزمین فرق‌لی مدنیت‌لرین ان گؤزل شکیلده یاشاندیغی نومونه‌لر باشقا یئرلرده دئییل، مسلمان‌لارین حاکمیتیندکی عثمانلی جوغرافیاسیندا اندلس-دا و هیندیستاندا گؤروله بیلر. بو دؤورلرده هئچ بیر مسلمان 11 سپتامبردا اولدوغو کیمی گوناه‌سیز اینسان‌لاری کوتلوی شکیلده قتله یئتیره‌جک بیر عملی دوشونه بیلمز ایدی. فتو-دا اولدوغو کیمی اؤز خالقینا "اف-16" دؤیوش طیاره‌لریله هوجوم ائتمگی خیال بله ائده بیلمزدی. بوتون بون‌لار یئنی، معاصر حرکت‌لردیر. تورا بورا‌داکی بودا هیکل‌لری، افغانیستانین شریعتله ایداره اولوندوغو، اینسان‌لارین جیهادا داها چوخ حقیقی معناسینی حصر ائتدیگی دؤورده دئییل، معاصر زامان‌لاردا ییخیلمیش‌دیر.
تاررانتین حیاتا کئچیردیگی ترور حادثه سی ایله 11 سپتامبر و 15 ژوئیه ده حیاتا کئچیرن منتالیتت اساساً عینی دوشونجه‌دیر. اوچو ده گوناه‌سیز اینسان‌لارا قارشی، پرینسیپ‌دن، قایدا-قانون‌دان، عدالت‌دن محروم اؤزونو قوربان وئرمیش بیر روحون اینسانی آپاریب چیخارا بیله جگی نقطه نی گؤستریر. تاررانتین گوناه‌سیز اینسان‌لارا قارشی سلاحلا، لادین ین 11 سپتامبر دا طیاره ایله، فتو-نون 15 ژوئیه ده "اف-16"لارلا حیاتا کئچیردیگی هوجوم عینی دوشونجه‌نین نتیجه‌سی‌دیر.
ترورو دین‌لرله عینی‌لش‌دیره‌رک تروریست لرین دین‌لرین آرخاسینا گیزلنمه‌سینه، ترور دوشونجه‌سینه صاحب اولان‌لارین داها چوخ قبول ائدیلمه‌سینه ایجازه وئریلمه‌مه‌لی‌دیر.
نه ائتمه‌لی؟
تاررانتین وحشی بیر جینایتی سویوق قانلی شکیلده و بوتون دونیایا جانلی یاییملایا‌راق ایشله‌یه بیلمه‌سینده شوبهه یوخ‌دور کی، باتی داکی موحیطین؛ مئدیانین و بعضی سیاسی خادیم‌لرین ایستیفاده ائتدیگی دیلین عرقچی، آیری-سئچکی‌لیک قویان و نیفرت ایفاده‌لری‌نین ده تأثیری واردیر. بو حادثه باتی دا آرتان ایسلام علیه دارلیغی‌نین اورتایا قویولان اردوغانا قارشی نیفرتین چاتا بیله جگی نقطه‌نین کونکرت حالی‌دیر.
تاررانت، بن لادن و فتو کیمی ترورچولار ائتدیک‌لرینی نه ایله قانون‌لارا اساسلاندیرماغا جهد گؤسترسه‌لر ده، عینی دوشونجه دونیاسینین اینسان‌لاری ایسه موباریزه‌ده بیرگه آددیم آتما‌لی‌دیر. بوتون دونیا‌دان اینسان‌لیق عائله‌سی ترور هوجوم‌لارینا قارشی، سبب‌لرینه نظر سالما‌دان بیرلیکده رئاکسیا گؤسترمه‌لی‌دیر. دونیا آرتیق قلوبال بیر کنددیر. هر دیل‌دن، دین‌دن، دوشونجه‌دن اینسان‌لار هر یئرده بیرلیکده یاشاییر. دونیامیزدان باریشی، آزادلیق‌لاری، دینج‌لیگی اوغورلاماق ایسته‌ین هر دین‌دن، دوشونجه‌دن اینسان‌لارین بیزی اؤز قاران‌لیق‌لاریندا بوغما‌لارینا ایجازه وئرمه‌مه‌لیگیک.
آنکارا ییلدیریم بایزید اونیورسیته سینین سیاسی معلومات‌لار فاکولته‌سی‌نین دئکانی پروفسور دوقتور قودرت بولبولون مقاله‌سینی بئله بیر چاغیریشلا یئکونلاشدیریب: "بوتون دونیا‌دان ساغلام دوشونجه‌لی اینسان‌لار بیرلشین. عکس تقدیرده دالغا-دالغا یاییلان قارانلیغین هامیمیزی اسیر گؤتورمه‌سی قاچیلمازدیر."
ایلگیلی‌لی خبرلر
تۆرک جمهوریتلرینین گوند‌مینده‌کی گلیشمه‌لر
حاضردا دونیانین ۱۵ اؤلکه‌سینده ۲۹ آذربایجان ائوی خیدمت ائتمکده‌دیر
