هفته‌نین آنالیزی: 4

دیرلر ایفلاسا می اوغراییر؟ بیرینجی حیسه

1135216
هفته‌نین آنالیزی: 4

قلوباللاشما پروسه سین‌دن کیفایت سویه‌ده قازانج الده ائده بیلمه‌ین باتی بونو ترک می ائدیر؟ میللت-دؤولت چاغینا گئریمی قاییدیلیر؟ معاصرلیک ایله عائله‌نین بؤلونمه‌سی و دیرلرین ضعیفلمه‌سیله تک باشینا یاشایان اینسان بیر قدر داهامی پارچا‌لانیر؟ صونعی ذکا (هوش مصنوعی) فعالیت‌لری اینسان‌لیغی ایفلاسامی اوغرادا‌جاق؟ گله‌جک پروسئسده، توققوشما‌لار یئر کوره‌دن کوسموسامی داشینا‌جاق؟ قلوباللاشما‌دان سونرا نه باش وئره‌جک؟ یئر کوره‌میز هانسی ایستیقامتده دئییشیر و یاشادیغیمیز دؤور نجه آدلان‌دیریلا بیلر؟

آنکارا ییلدیریم بایزید اونیورسیته سی‌نین سیاسی علم‌لر فاکولته‌سی‌نین دئکانی، پروفسور قودرت بولبولون "دیرلر ایفلاسا می اوغراییر" موضوع سون‌داکی یازی‌سینی تقدیم ائدیریک.

سوسیال علم‌لرده زامان-زامان باش وئرن‌لر نتیجه‌سینده نئجه بیر دونیایا اوز توتدوغوموزا دایر نظریه‌لر تقدیم ائدیلیر. بو نظریه‌لر اوزریندن گله جگی داها یاخشی باشا دوشمک اوچون آنالیزلر ائدیلیر. همین نظریه‌لر هر زامان معصوم و اؤزوندن اورتایا چیخاریلان نظریه‌لر اولمایا بیلر. همچنین علاقه‌دار نظریه‌لر هر ساحه‌ده بیر ایضاح گوجونه ده صاحب اولمایا بیلر. موختلیف تنقیدلره معروض قالسا دا یئنه ده بو نظریه ‌لر معین بیر احتیاجا گؤره اورتایا چیخیرلار و همین سببدن معین بیر ایضاح گوجونه صاحب اولورلار. بئله اولسا دا اینسانلیغین الده ائتدیگی سرعت بو نظریه‌لردن ایستیفاده ائتمه مودتینی خیلی قیسال‌دیر. رابطه و اینفورماسیون تکنولوژی لرینده کی اینکیشاف‌لار اینسان پسیخولوژیسینی و زامانی درک ائتمه یی کؤکون‌دن دییشیب. دئمه‌لی ایسته دیگیمیزی داها یاخشی باشا دوشمک اوچون سون یاریم عصرده اورتایا قویولدوغو زامان چوخ قانع ائدیجی کیمی گؤرونن و بؤیوک هیجان اویا‌دان نظریه‌لردن نئجه سرعت‌لی شکیلده ایستیفاده ائدیب ایفلاسا اوغراتدیغیمیزی خاطیرلاماق کیفایت ائده بیلر.

1950 -جی ایللرده دانیل بل طرفیندن "ایدئولوژینین ایفلاسی" اعلان ائدیلدیگی زامان تزی گئنیش عکس-صدا دوغورمامیشدی. داها سونرا پل ویریلیو جوغرافیانین ایفلاسینی اعلان ائتدی. 1992-جی ایلده فرانسیس فوکویاما "تاریخین ایفلاسینی" اعلان ائتدیگی زامان دانیل بل‌دن داها چوخ ماراقلا قارشیلاندی. هانتینگتونون بو ایفلاسا اوغرامادا مدنیت‌لر آراسینداکی توققوشما‌لاردان حرکتله باتی مدنیتی‌نین تنها‌لیغینا ایشاره ائتدی و 1993-جو ایلده "مدنیت‌لر توققوشماسی" تزی حاضردا داها آز موباحیثه اولونور. ان سون تقدیم ائدیلن تز ایسه ائله بل ان سرعت‌لی اونودولان تز کیمی‌دیر: بو گون کنیچی اوهمائه 1996-جی ایلده یازدیغی "میللت دؤولتین ایفلاسی" تزی‌‌دن هئچ کس دانیشمیر.

کئچمیشین مگا حکایه‌لری‌نین، بؤیوک ایدئولوژی لرین هئچ بیری آرتیق بو گون کوتله‌لری اؤزونه جلب ائده بیلمیر. اوغرونا قوربان ائدیلن وطن مودافعه‌لری یاخود ایشغال تشببوس‌لری یاواش-یاواش خصوصی تهلوکه‌سیزلیک شیرکت‌لرینه تحویل وئریلیر. یوخاریدا ایفاده ائدیلن تزی لر ده آرتیق ماراق دوغورمور.

حاضردا دا یاشادیغیمیز دؤورون نئجه آدلاندیریلاجاغینا دایر فعالیت‌لر داوام ائتدیریلیر. مقاله نین اولینده ده سسلندیریلن سوال‌لار یئنی دؤوره مخصوص اینسانلیغین باشا دوشمه سی/ تصویر ائتمه‌یه جهد گؤستردیگی موباحیثه موضوع لاری‌نین عمومی چرچیوه‌سینی اورتایا قویور.

یئنی دؤورو دوشونجه یاخود پرینسیپیال اساس‌لار اوزریندن آدلاندیرما جهدلری تأسف کی، چوخ نیکبین فعالیت‌لر کیمی گؤرونور. کاش یاشادیغیمیز دؤور و داها سونراکی زامان، همفیکیر اولماساک دا، سهو قبول ائتسک ده داها دیرلره اساس‌لی تئوری لر ایله ایضاح ائدیله بیلسه. گؤرونور کی، دوشونجه‌یه، پیرینسیپ‌لره اساس‌لانان دؤورون ایفلاسا اوغرادیغی یئنی بیر دؤوره اوز توتموشوق. یئنی بیر چاغا دئیه بیلمیریک. چونکی آرتیق هئچ بیر دییشیک‌لیک او قدر اوزون مودت داوام ائتمیر.

دیرلرین ضعیفلدیگی، پرینسیپیال‌لیق، لیاقت، فضیلت، بؤلوشمک، عدالت کیمی مفهوم‌لارین دمک اولار کی، اونودولماغا اوز توتدوغو، بو مفهوم‌لارین آرتیق دب دن دوشدوگو سانکی یئنی بیر دؤوره داخیل اولوروق. بو دؤورو ده بیر ایفلاسا اوغراما یاناشماسی کیمی ایفاده ائتمک لازیم گلسه "دیرلرین ایفلاسی" (the end of values) اولا‌راق آدلان‌دیرماق داها اویغون گؤرونور. ائله بیل اؤلکه‌لر، قوروم‌لار اؤزلرینی ایفاده ائتمک اوچون قانونی گؤرونمه‌یه، حاق‌لی بیر زمینده حرکت ائتمه‌یه داها آز احتیاج دویورلار.

بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتی

ایکینجی دونیا محاربه‌سیندن سونرا میللت‌لر جمعیتی‌نین یئرینده قورولان بمت دئمک اولار کی، وظیفه مودتینی باشا چاتدیریب. سوریه، میانمار، قیریم، اوکراینا کیمی توققوشما ساحه‌لری موضوع سوندا هئچ نه ائتمه‌مه‌سی، 5 دایمی اؤلکه‌نین اؤز منفعت‌لریندن ساوایی هارداسا هئچ بیر موضوع دا ناراحات اولماماسی بمت-نین اینسانلیغین گؤزو قاباغیندا قانونی‌لیگینی خیلی ضعیفله‌دن اساس عامل‌لردن‌دیر.

بمت-نین معلومات‌لارینا اساساً دونیادا تقریباً 70 میلیون قاچقین سیغینا‌جاق یئر تاپماغا، حیاتدا قالماغا جهد گؤستریر. بو رقم ایکینجی دونیا محاربه‌سیندن سونراکی ان یوکسک رقم‌دیر. بمت-نین بو موضوع ایله علاقه‌دار اهمیت کسب ائدن بیر آددیم آتدیغینی ائشیتدینیزمی؟ یاخود دا بمت طرفیندن اذیت چک‌دیرن‌لرین قارشی‌سی‌نین آلینماسیندا، مظلوم‌لارا یاردیم ائدیلمه‌سینده جدی بیر چاغیریش، عملیات پلانی حاضیرلاندیغینا شاهید اولدونوزمو؟ بیر اینسانا، اؤلکه‌یه، قوروما یؤنلدیلمیش تنقیدلر اولا بیلر، اما ان پیسی اونلارا یؤنلدیلمیش اومیدین یوخ اولماسی‌دیر.

آوروپا بیرلیگی  

آوروپا بیرلیگی اساساً بیر-بیرلریله محاربه ائتمیش و بونا دا بوتون دونیانی شریک ائدن اؤلکه‌لرین، معین دیرلر اطرافیندا دؤیوشون قارشی‌سینی آلماغی، ریفاهی، امکداش‌لیغی، بؤلوشمنی، هم رای‌لیگی گوجلندیرمیی مقصد گؤتورن بیر اتفاق ایدی. حاضردا آرتیق هئچ کس آوروپا بیرلیگی-نین بیر دیرلر اتفاقی اولدوغون‌دان بحث ائتمیر. دونیادا دموکراتیک اؤلکه‌لر آراسیندا عرقچی پارتی‌لرین ان چوخ حاکمیتی بؤلوشدوگو اؤلکه‌لر هر حالدا آوروپا اؤلکه‌لری‌دیر. کوچمن، ایسلام و یهودی علیهینه سیاست‌لرین چوخ تهلوکه‌لی سویه‌لرده اولدوغو، خاریجی‌لره قارشی دوشمنچیلیگین و تجاوزکارلیغین گونده‌لیک حیاتدا آرتیق آدی حالا گلدیگی، دونیادا عبادت‌خانا‌لارین ان چوخ یاندیریلدیغی بیر آوروپا بیرلیگی ایله قارشی-قارشییاییق. آوروپا بیرلیگی کئچمیشده عضو اؤلکه‌لرده و بؤلگه‌سینده باریشا، دینج‌لیگه، ریفاها، اینسان حاق‌لارینا، دموکراسی یه خیلی تحفه وئردی. لاکین بو گونکو وضعیتیله آوروپا بیرلیگینه مراجعت ائتسه، اؤزونون قویدوغو معیارلاردان چوخ کناردا اولدوغوندان عضو اولا‌راق قبول ائدیله بیلمه‌یه‌جک حالدا‌دیر. قاچقین لارا  دایر تطبیق ائتدیگی سیاست‌لرله ساحله گلیب چیخان ساده‌جه کؤرپه "آیلان"‌لارین جسدلری دئییل، همین زاماندا آوروپا بیرلیگی دیرلری‌دیر.

آوروپا بیرلیگی اؤلکه‌لری باخیمیندان داها دهشت‌لی اولانی ایسه بودور کی، دموکراسی و آزادلیق ساحه‌لرینده احاته دایره‌سی کیچیلمکده داوام ائدیر و چوغولجو و آزادلیقچی دایره‌لر سس‌لرینی داها آز اوجال‌دیرلار. آوروپا ایکینجی دونیا محاربه‌سی اولیندکی کیمی بیر وضعیتله قارشی-قارشییا‌دیر. بونون قارشی‌سیندا آوروپا بیرلیگینی بو وضعیت‌دن خلاص ائده بیله‌جک، بونا تسلیم اولمامیش، بیر-ایکی استثنا اولماقلا بیر سیاسی لیدرلیک ده گؤرونمور.

آنکارا ییلدیریم بایزید اونیورسیته‌سی‌نین سیاسی علم‌لر فاکولته‌سی‌نین دئکانی، پروفسور قودرت بولبولون "دیرلر ایفلاسا می اوغراییر" موضوع سون‌داکی یازی‌سینی تقدیم ائتدیک.

 



ایلگیلی‌لی خبرلر