Sümela monastıre

Törkiyäneñ Könçığış Qara diñgez töbägendä Qarataw itäklärendä iskitkeç monastır’ urnaşqan.Ul Sümela monastıre.

1700 yıllıq tarixı bulğan bu monastır’ dönyanıñ iñ borınğı häm iñ möhim tarixi äsärlärennän berse.

Rivayät’kä kürä, Sümela monastırenä 3 nçe ğasırda Vizantiya däwerendä Afinadan kilgän ike monax nigez sala.

Monastır’ yıllar uzu belän yaña keremnär belän tağın da bayıy häm ayıruça 13 nçe ğasırda kiñäytelep yaña öleşlär östälä.

Könçığış Qara diñgez yar buyları Törkiyä  qul astına kergännän soñ Ğosmanlı padişahları bik küp monastır’dä bulğanı kebek Sümelanıñ da xoquqların saqlap qalalar ,ayırım xoquqlar birälär.

18 nçe ğasırda monastır’neñ şaqtıy öleşe yañartıla, qayber divarları freskalar belän bizälä. 19 nçı ğasırda zur binalar östäp salınğaç monastır’ iskitkeç küreneşkä iyä bula häm iñ bay, iñ kürkäm däwer kiçerä. 1916 nçı yılda başlanğan häm 2 yıl däwam itkän Rusiyäneñ basıp aluı waqıtında monastır’ qulğa töşerelä. 1923 nçe yıldan soñ tulısınça buşatıla.

Sümela monastıre ğasırlar däwamında möhim dini üzäk,şul uq waqıtta  monaxlar äzerläwçe urın bula.

Sümela monastırendäge töp öleşlär: Ana qıya çirkäwe, berniçä çasovnya, kuxnya, uquçılar bülmäläre, qunaqxanä, kitapxanä häm izge su çığanağı. Çirkäw häm anıñ yanındağı çasovnyanıñ divarları freskalar belän bizälgän. Ul freskalarda İncildän alınğan säxnälär ,Ğaysä päyğambär häm Mär’yäm ananıñ tormışı belän bäyle räsemnär urın ala.

Xalıq arasında Mär’yäm ana iseme belän dä yörtelgän Sümela monastıre Trabzonnıñ Maçka ilçasendä , üzänlektän yaqınça 300 metr biyeklektä urnaşqan.

Monastır’dä 2010 nçı yılda İzge Georgiy soborı patriarxı dini cıyın ütkärde.

Xristiannarnıñ izge urını bulğan Sümela monastıren kürü öçen  här yıl meñnärçä keşe kilä.

Akçaabat kotletı, aqmaylı ala balıq,kukuruz onı häm cirle sırdan yasalğan kuymaknı da tatıp qararğa kiñäş itäbez.
Ägär dä bu töbäkkä kiläsez ikän yözlärçä yıllıq tarixı bulğan älege monastır’ belän bergä tabiği maturlıqları belän tanılğan Ozın külne (Uzungöl),Trabzon Ayasofya muzeyın, Atatörek yortın da barıp qararğa onıtmağız.