Regional’ suğış yaqınlaşa

Netanyahu citäkçelegendä İzrail böten Yaqın Könçığışnı utqa salaçaq agressiv säyäsätne häm xärbi adımnarnı yasawın däwam itä. Ber yaqtan, Ğazzädä genośidnı däwam itkändä, şul uq waqıtta Livanda häm İranda ütereş höcümnären oyıştırıp, zur suğışnı başlarğa tırışqan kebek. İran häm berlektäşläre isä İzrailgä qarşı zur külämle xärbi cawap birergä äzerlänä. Kötelgäne kebek köçle höcüm bulğan oçraqta bu regional’ suğışnı da başlatırğa mömkin. 

Netanyahu liderlığında İzrail Ğazzädä genośid qılğan bulsa, şul uq waqıtta regional’ provokaśiyälärğä dä däwam itä. İzrail başta “Xizbullah” komandirı Fuad Şükürne Bäyrutta, annan soñ isä Tähranda “Xamas” säyäsi byuro citäkçese İsmäğil Xäniyäne dä yawız höcüm belän şähit itte. İran İlbaşı Pezeşkiyannıñ ant itü tantanasında qatnaşu öçen kitkän Tähranda bulğan Xäniyä başqalanıñ tön’yağındağı Saad Abad kompleksında Änsar äl Mähdi saqlaw berlekläreneñ toraqları bularaq qullanılğan häm yuğarı däräcädä saqlanuçı Ğazıylär torağı bularaq ta belengän Bäsij äl-Zahra binasında üterelde. İran çığanaqlarına kürä, höcüm qısqa radiuslı raketa belän yasaldı.

Xäniyä - Fälästin qarşılıq kürsätüeneñ säyäsi liderı ide, ğomeren Fälästin däğwasına bağışlağan möhim şäxes ide. Anıñ üleme bik ayanıç bulsa da Fälästin azatlıq xäräkäte, älbättä, yäşärgä däwam itäçäk. Bu ülemnär häm yuğaltular qarşılıq kürsätüneñ täwäkkällegen genä arttıraçaq.

İzrailneñ şuşı agressiv xäräkät ısulı, älbättä, AQŞta Aq Yorttağı xakimiyät köçe buşlığınnan qıyulıq ala häm suğışnı böten töbäkkä cäyelderü strategiyäsenä iyä. İrannı häm berlektäşlären mäcbür itüçe, alarnı çara kürergä mäcbür itüçe uyın kebek. İran çın, real’ cawap birmägän oçraqta toyıp toruçanlığı häm däwlät däräcäse bozılğan wazğiyät aldında qalaçaq. Şuña kürä qarşı adım yasawları bik ixtimal.

İranda qarar qabul itüçelär häm xärbi räsmilär İzrailgä zur häm köçle cawap bireläçägen belderde. “Xizbullah” ğomum särqatibe Nasrallahnıñ da yasağan soñğı çığışında oxşaş süzlär äytte. “Monnan arı yaña êtapqa kerelüen” härkem añlıy.

Älbättä, İrannıñ ütkännäre, yuğarı däräcädäge ritorikasınnan soñ  real’ çaralar kürüdäge ikelänüläre keşelärne uylandıra. Fäqät bu yulı İran häm berlektäşläreneñ aldında başqa çığu yulunıñ buluın uylamıym. Êşlär İrannıñ däwlät däräcäsen saqlawdan tış barı tik qarşı höcüm yasap, köçen xäzerge mäydanda kürsätep kenä nişan buludan qaça alaçaq torışqa citte.

Mäydandağı täräqqıyätlär kiräkle äzerleklär dä yasalğannan soñ aldıbızdağı könnärdä qarşılıq küçäreneñ barlıq komponentlarınıñ koordinaśiyäse belän İzrailneñ täêsirle räweştä bäreläçägen kürsätä. İran qorı cirlegennän Livanda “Xizbullah”qa, Ğıyraq häm Süriyädäge şiği suğışçılarınnan Yämändä xusilärgä qadär cäyelgän küçärdän beryulı raketa häm kamikadze dron höcümnäre belän İzrailgä höcüm yasala alına.

İzrail yağınıñ da bu zurlıqtağı höcümgä qarşı äzerlänüe kürenä. Bigräk tä “Xizbullah”nıñ mömkin bulğan raketa häm dron ütep kerülärenä qarşı tön’yaq frontında yaña hawa saqlanu sistemaları urnaştırılıp, sıyınır urınnar äzerlänä. Şulay uq Amerika Quşma Ştatlarınıñ häm İzrailne yaqlaw, häm dä qarşı yaqnı toyıp toru maqsatınnan çığıp töbäkkä xärbi köç cibärergä däwam itä.

Netanyahunıñ maqsatı – Amerika Quşma Ştatların turıdan-turı suğışqa kertä alu. Läkin AQŞnıñ Yaqın Könçığışta yañadan suğışqa kerüe isä Ukraina frontınıñ yazmışın ber mizgeldä Rusiyä faydasına üzgärtäçäk. Qıtayğa yaña geopolitik mömkinleklär tudıraçaq. Aldıbızda, älbättä, küp farazlarğa nigezlängän törle sśenariylär bar, läkin êşlär tora-bara kontrolle xärbi angajementtan häm bäreleşlärdän xaotik noqtağa taba baru awışlığında. Djinn ber tapqır şeşädän çıqsa, närsä bulaçağın çamalaw qıyın tügel.

Can Acun

SETA säyäsät, iq’tisad häm cämğiyät tikşerenüläre waqıfınıň tışqı säyäsät tikşerenüçese