Nogayşa 51/2023: ALLAH’TIÑ YAHŞI ATLARI - FERD

Haq’tıñ mıñ bîr atı bar...  Hak Allah’ın bin bir ismi var... 

Em ullı sıpatları bar...  - Hem yüce sıfatları var...

Bäri maqluqlarını,  -  Bütün varlıkları,

So atlarıman yaratqan.  - O isimleriyle yaratmıştır.

Allah’tıñ atı degen  - Allah’ın isimleri denilen gerçek,

Em sıpatları bolgan. - Aynı zamanda sıfatlarıdır.

Qaytip boladı, desek,  -  Nasıl oluyor, desek,                   

Misal bolsa bîr adem  - Misal olarak bir kişi,

Doqtur bolsun ya de usta.  -  Doktor ya da usta olsun.

Doqturluq ya ustalıq,  -  Doktorluk veya ustalık,

Qaysı ademde bolsa,  -  Hangi kişide olsa,

Soga sıpat bolganday,  -  Ona sıfat olduğu gibi,

Bîr yaqtan atı bolgan.  -  Bir taraftan ismi olur.

“Usta keldi” degende  -  “Usta geldi” denildiğinde

Asıl atı aytılmas.  -  Asıl adı söylenilmez.

Sıpatı oga at bolgan. -  Sıfatı ona ad olur.

Quday’dıñ är bîr atı,   -  Allah’ın her bir ismi,

Azamatın bilüvge  -  Azametini bilmeye,

Em özini süyüvge -  Hem kendisini sevmeye

Ullı yollar bolgan... -  Yüce yollar olmuştur...

Sosı mane az taga   -  Şu mana az daha

Aşılıp aytılıyaq bolsa, -  Açılarak söylenecek olsa,

İnsanlarda är bîr sıpat,  -  İnsanlarda her bir sıfat,

O kisidiñ oñınlıgın  -  O kişinin kemalini

Bilüvge sebep bolgan. -  Bilmeye sebeptir.

Misal bolsa bîr adem,  -  Misal olsa bir adam,

Doqtur bolgan vaqıtta  -  Doktor olduğu vakitte,

Tagı yahşı usta bolsa,  -  Bir de güzel usta olsa,

So ademdiñ qasımızda  -  O kişinin yanımızdaki

Qıymatı bek üyken bolgan. -  Değeri pek büyük olur.

Basqa türlü sıpatlar  - Başka türlü sıfatlar

Taga so ademde bolsa,  -  Daha o kişide olsa,

So ademdiñ sıyını,  -  O insanın değerini,

Qayerlerge bardırar! -  Nerelere vardırır!

Aynı nav misaldey, - Aynı bu misal gibi,

Quday’dıñ atlarını, -  Allah’ın isimlerini,

Tagı sıpatlarını  - Ve de sıfatlarını

Bilgensayın Quday’ga -  Bildikçe Allah’a

İymanımız berk bolgan. - İmanımız kuvvetlenir.

Quday’ımız Qur’an’da - Rabb’imiz Kur’an’da

Atlarını özi aytqan. -  İsimlerini kendi söylemiştir.

Allah sosı atlarman - Allah o adlarla

Özin bizge tanıtqan.  -  Kendini bize tanıtmıştır.

Misal bolsa Halıq dep - Misal olsa Halık diye

Bilingen bîr atıman -  Bilinen bir ismiyle

Är zattı yaratuvşı -  Her şeyi yaratan kendisi

Bolganını bildirgen. - Olduğunu bildirmiştir.

Rahim degen atıman,  -  Rahim denilen ismiyle,

Bek maramatlı bolganını, - Çok merhametli olduğunu,

Qullarına qabar bergen. -  Kullarına haber vermiştir.

So atlardıñ bärisine,  - O isimlerin tamamına,

“Yahşı atlar” manesimen  -  Güzel atlar manasıyla

“Esmaülhüsna” dep aytılgan. - Esmaü’l- Hüsna diye ad verilmiştir.

So atlardan bîrevi em,  -  O adlardan birisi de,

Ferd degen at bolgan. - Ferd denilen isimdir.

Allah özin birligini,   -  Allah kendisinin birliğini,

Nav atıman tanıtqan... -  Bu adıyla tanıtmıştır...

So manelerden bîr kesek,  - O manalardan bir parça,

Oyda aytılganlar bolgan: - Aşağıda anlatılanlardır:

Quday özi bîr bolganday, - Allah kendisi bir olduğu gibi,

Yaratqanı ne bolsa  -  Yarattıkları neler varsa,

Baresini em bîr qılgan. -  Hepsini de bir tek olarak yaratmıştır.

“Ferd” bolıvga tamgalar,  -  Ferd oluşuna damgalar,

Sansız belgilevler salgan... -  Sayısız deliller koymuştur...

Soga misal, em bîr belgilev,  -  Buna misal, hem bir delil,

Davislerimiz bolgan!  -  Seslerimizdir!

Är bîrevimizdiñ sesi,  -  Her birimizin sesi,

Äş bîrevge oqşamagan. - Hiç kimseye benzemez.

Allah Qur’an’ında bizge,  -  Allah Kur’an’ında bize,

“Är bîrevinizdiñ sesiniñ - “Her birinizin sesinin

Ayrı ayrı bolganı, -  Ayrı ayrı olması,

Bîrligimge tamga bolgan.” - Birliğime mühür olmuştur.”

Manesinde ayet aytqan. - Manasında ayet indirmiştir.

Quday’dıñ bîrligine   -  Allah’ın birliğine

Basqa belgilevler em bar: -  Başka deliller de bulunmaktadır:

Misal bolsa bîr tarlaga,  -  Misal olsa bir tarlaya,

Kîm urlıq şaşqan bolsa,  -  Kim tohum saçmış ise,

Ol tarla sonıñ bolgan. - O tarla onundur.

Tarla kîmdiki bolsa,  -  Tarla kimin ise,

İşindeki onun bolgan... -  İçindekiler de onundur...

Nav misalmen oylansa,  -  Bu misalle düşünülse,

Dünya tagı aynı bolgan. -  Dünya dahi aynen böyledir.

Sosı dünya kîmdiñ bolsa, -  Şu dünya kimin ise,

İşindeki em onuñ bolgan. -  İçindeki hem onundur.

İşindeki kîmdiñ bolsa, - İçindeki kimin ise,

Dünya tagı onuñ bolgan. -  Dünya dahi onundur.

Dünyadaqı bäri zat,  -  Dünyadaki bütün her şey,

Bîrbîrimen bîrge bolgan;  -  Birbiriyle birlik oluşturmaktadır;

İş işke kirip turgan. -  İç içe girmiş durumdadır.

Demek sosınlardıñ iyyesi, -  Demek onların sahibi,

Ferd atıman bîr bolgan; -  Ferd adıyla birdir;

Dünya em işindeki, -  Dünya ve içindekiler,

Aynı qolman yaratılgan. -  Aynı elden yaratılmıştır.

Kün degen şeragımız,  -  Güneş dediğimiz lambamız,

Bîr bolup dünyamızdı,  -  Bir olup dünyamızı,

Bastan basqa yarıq qılgan. - Baştan başa aydınlatmıştır.

Ava tagı bîr bolgan.  - Hava dahi birdir.

Är bir yaqqa yugurgan! -  Her bir tarafa koşmaktadır!

Asımızdı pisirgen ot, - Aşımızı pişiren ateş,

Sosı em bîr bolgan. -  O da birdir.

Yerdin beti baqşaday;  -  Yeryüzü bahçe gibidir;

Onı sulagan bulut -  Onu sulayan bulut

Tagı sosı bîr bolgan. -  Dahi o da birdir.

Yavgan yavın em bîr bolgan. - Yağan yağmur hem birdir.

Sansız paydalarıman  -  Sayısız faydalarıyla

Bizge tap rahmet bolup -  Bize tam rahmet olup

Är yaqlardı sulagan... -  Her tarafları sulamakta...

Neşe yanvar, ösimlik, -  Nice hayvanlar, bitkiler,

Azad bolup dünyadıñ,-  Serbesçe dünyanın,

Är yerine dagılgan. -  Her yerine dağılmıştır.

Dünyadıñ är yerini  -  Dünyanın her yerini

Orın tutup yaşagan. -  Mekan tutup yaşarlar.

Qoylar bîr, atlar bîr, -  Koyunlar bir, atlar bir,

Sıyır, laylek, tilki bîr... -  İnek, leylek, tilki bir...

Aslanlar em börüler, -  Aslanlar ve kurtlar,

Basqa yanvar neler bolsa, -  Başka hayvanlar neler varsa,

Är bîrevi bîr bolgan! -  Her biri birdir!

Allah’tıñ bîrligine  -  Allah’ın birliğine,

Bilingen em bilinmegen -  Bilinen ve bilinmeyen

Neşe sansız belgilev bar. -  Nice sayısız deliller var.

Bäri zattı Quday’ımız, - Bütün her şeyi Rabb’imiz,

Ferd degen atıman,  -  Ferd denilen ismiyle,

Är bîrevini tek yaratqan. -  Her birini tek yaratmıştır.

Är bîrevi bılayına  -  Her biri böylece

Quday’dıñ bîrliğine -  Allah’ın birliğine,

Ayrı ayrı tamga bolgan!  -  Ayrı ayrı damga olmuştur!

Savlıqpan qalıñız! -  Sağlıcakla kalınız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

Nogayşa 50/2023: BİR TAZALAGAN BAR! (2) | TRT Tatarça

 

Nogayşa 48/2023: BİR YOLAVŞIDIN KÖRGENLERİ (2) | TRT Tatarça