Nogayşa 50/2023: BİR TAZALAGAN BAR! (2)

Burungu yumada,  -  Bir önceki haftada,

Nav dünyada, kayinatta,  -  Bu dünyada, kainatta,

Bäri tazalavlardıñ  -  Bütün temizliklerin

Allah’tan bolganını;  -  Allah’tan olduğunu;

Em öziniñ bîr atınıñ  -  Hem kendisinin bir adının

Quddüs namı bolganını,  - Kuddüs namı olduğunu,

Barabar üyrengen edik.  -  Beraber öğrenmiş idik.

Quddüs’tiñ bir manesiniñ;  -  Kuddüs’ün bir manasının;

Bilingen em bilinmegen  -  Bilinen ve bilinmeyen

Neşe tazalav bolsa,  -  Nice temizleme varsa,

BärisiniñAllah betten - Tamamının Allah tarafından

Bolganın aytqan edik.  -  Olduğunu ifade etmiştik.

Bu yumada nasip bolsa, - Bu hafta nasip olursa,

Alimlerdiñ  aytqanından  - Alimlerin söylediklerinden

Bîr kesek em aytamız.  -  Bir parça daha söyleyeceğiz.

Nav alemdeki gözellikke,  - Şu alemdeki güzelliğe,

Är dayim, hikmetli  -  Her daim, hikmetli

Tazalav sebep bolgan.  -  Temizleme sebep olmuştur.

So tazalav bolmasa,  -  O temizleme olmasa,

Bîr sanede, yanvarlardıñ  -  Bir senede, hayvanların

Yüz mıñlagan milletleri,  -  Yüz binlerce milletleri,

Ölüp ketip bugular!  -  Ölüp gider, boğulur!

Bîr qus qanatlarını, - Bir kuş kanatlarını,

Bîr yazuvşı depterini  -  Bir yazıcı defterini

Yengil tazalaganday,  -  Kolayca temizlediği gibi,

Nav dünya tiyaresi, - Bu dünya uçağı,

Em käyinat kitabınıñ  - Hem kainat kitabının

Qanatları, betleri,  - Kanatları, sayfaları,

Yengilşe tazalanıp   -  Kolayca temizlenip

Gözellikke em sebep bolgan.  -  Güzelliğe de sebep olmuş.

Ahiret’tiñ gözelliğin  - Ahiretin güzelliğini

Körmegen em iymanman  - Görmeyen ve imanla

Oylamagan ademler,  - Düşünmeyen insanlar,

Dünyadıñ temizligi,  -  Dünyanın temizliği,

Tagı gözelligine  -  Ve de güzelliğine

Aşıq bolıp tapınganlar.  - Aşık olup ona adeta tapmışlar.

Özi Quddüs bolgan Allah, -  Kendi Kuddüs olan Allah,

Neşe zattı tazalagan.  -  Nice şeyleri temizliyor.

Bilgenimiz so tazalav, - Bildiğimiz bu temizlik,

Aspangaşem sozulgan:  -  Gökyüzüne kadar uzanıyor:

Ava tazalangan sebep, -  Hava temizlendiği için,

Men yengilşe soluyman. - Ben kolayca nefes alıyorum.

Yerler batıp toz bolsa,  -  Yerler kirlenip tozlansa,

Avvel yelmen sıpırılgan.  -  Önce rüzgarla süpürülüyor.

Arttan yamgır berip Allah,  -  Arkadan Allah yağmur verip,

Toz topraqtı yatıstırgan.  -  Toz toprağı yatıştırıyor.

Ayriyeten tereklermen,  - Ayrıca ağaçlar,

Em neşe ösimlikpen  - Ve nice bitkilerle,

Avamız tazalangan.  -  Havamız temizleniyor.

Yıldızlardan şaşılgan - Yıldızlardan saçılan

Neşe köktaslardı Quday, - Nice göktaşlarını Allah,

Bîr düzenmen berisini, - Bir düzenle hepsini,

Äş bîr yerdi batırtpay,  - Hiç bir yeri kirletmeden,

Bîr yaqlarga şaşratpay, - Bir taraflara sıçratmadan, bulaştırmadan,

Basımızdı sındırtmay, - Başımızı kırdırmadan,

Bîr ölşemmen qıdırtqan. - Bir ölçüyle fezada gezdiriyor.

Turgan yerde qaş kere  - Durduk yerde kaç kere

Köz qapagımdı yımdırıp  -  Göz kapağımı yumdurup

Közlerimdi tazalatgan.  - Gözlerimi temizletiyor.

Qaralarda, deñizlerde;  -  Karalarda, denizlerde;

Bek köp yerde, ölgen qalgan - Pek çok yerde, ölen kalan

Yanvarlar, balıqlar em  - Hayvanlar, balıklar da

Sasıtılmay tazalangan...  -  Kokmalarına fırsat verilmeden temizleniyor...

Türlü türlü yanvarlar,  -  Türlü türlü hayvanlar,

Et aşagan balıqlar,  -  Et yiyen balıklar,

Ölgen yanvar leslerini  -  Ölmüş hayvan leşlerini

Aşap qursaq toyurgan. - Yiyerek karınlarını doyuruyorlar.

Bılayına bäri orın,  -  Böylece bütün her yer,

Temiz bolup tazaqalgan! - Temizlenip paklanıyor!

So tazalav bolmay tursa,  -  Şu temizlik olmayıverse,

Ölgenler sasıp qalsa,  -  Ölenler kokarak kalsa,

Nav dünyadan qaşqandan,  -  Bu dünyadan kaçmaktan,

Ya de ölüp ketkenden - Ya da ölüp gitmekten

Basqa şara qalmagan!  -  Başka çare kalmıyor!

Bîr künlük erek yoldan  -  Bir günlük uzak mesafeden

Qartal lestin yerin tabıp  - Kartal leşin yerini bularak

Kelip sonı aşagan.  -  Gelip onu yiyor.

Basqa, bäri neşe maqluq,  -  Başka, bir nice mahluk,

İşleri em şiykenmey -  İçleri tiksinmeden

Qalganlardı tavisken.  - Kalanları bitiriyor.

Qurt qumusqa em basqaları,  -  Kurt karınca gibi küçük böcekler ve diğerleri,

Bîr ız tagı taslamay  -  Bir iz dahi bırakmadan

So leslerdi yok etken...  -  O leşleri yok ediyor...

Är soluq alganda  -  Her nefes aldığımda,

Qanım temiz bolup qalgan. - Kanım temizleniyor.

Nav kevdemde zarrelerim,  -  Bu bedenimde zerrelerim,

Bîr yaqlarda birigip,  -  Bir taraflarda birikip,

Kerek bolmay jıyılıp  -  Gereksizce toplanıp

Meni maraz qılmagan.  -  Hastalanmama sebep olmuyorlar.

Eger beri tazalavdı,   -  Eğer bütün temizliği,

Allah’tan dep bilmesek,  -  Allah’tandır diye bilmesek,

Maqluklardıñ bärisi,  -  Varlıkların hepsi,

Är bîrevi Allah’tay  -  Her biri Allah gibi

Nav tazalavdıñ ilmini  -  Bu temizliğin ilmini

Bilgeni kerek bolgan!  -  Bilmesi gerekir!

Yade beri makluklar,  - Ya da “Bütün varlıklar,

Bîr yamagattay jıyılgan,   -  Bir meclis teşkil edip toplanmışlar,

Kurt qumusqa, qartallar;   -  Kurt karınca gibi böcekler, kartallar;

Zarrelermen yıldızlar,  -  Zerrelerle yıldızlar,

Birbirimen söylesip  -  Birbiriyle konuşup anlaşarak

Nav tazalavdı qılganlar!”  -  Bu temizliği yapmışlar!”

Dep inangan kerek bolgan!  -  Diye inanmak gerekir!

Eger kündüz savlesi, -  Eğer gündüz ışığı,

Em künminen şavqıgan  -  Hem güneşle aydınlanan

Denizdeki, yerdeki   -  Denizdeki, yerdeki

Bäri parlagan zatlar,  -  Bütün parlayan şeyler,

Künden sebep şavqımasa,  - Güneş sebebiyle parlamasa,

Är parlagan zat işinde,  -  Her parlayan şey içinde,

Üşünley bîr quyaştı,  -  Gerçek bir güneşi,

Kabul etüv mejbur bolgan.  -  Kabul etmek mecbur olur.

Aynı sosı misaldey,  -  Aynı bu misal gibi,

Bîr Allah’qa inanmagan, - Bir Allah’a inanmayan,

Maqluqlardıñ sanınca  - Mahluklar sayısınca

Quday’lardı qabul qılgan.  -  Allah’ları kabul etmiş olur.

Allah’tıñ islerini,  - Allah’ın işlerini,

Aynı Allah’tay bolgan  - Aynı Allah gibi kabul edilen

Makluklardıñ etkenine  - Mahlukların yaptığına

İnanuvı mejbur bolgan.  -  İnanmaya mecbur olur.

Kur’an’dıñ bîr ayetinde,  -  Kur’an’ın bir ayetinde,

Allah tazalavga bek köp  -  Allah temizliğe pek çok

Qıymat bergenini aytqan.  -  Değer verdiğini söylüyor.

İşleri em tısları  -  İçleri ve dışları  

Temiz bolgan insanlardı, - Temiz olan insanları,

Bek süygenin bildirgen!  - Çok sevdiğini bildiriyor!

Paygambarımız Muhammed, - Peygamberimiz Muhammed,

Aleyhissalatü vesselam em, - Aleyhissalatü vesselam da,

Tazalavdı iymandıñ - Temizliği imanın

Savlesine baylagan. - Nuruna bağlamış.

Bîr sözinde “Temizlik, - Bir hadisinde “Temizlik,

İymandan.” dep buyurgan. - İmandandır.” diye buyurmuş.

Yaman tabiyatlar,   -  Kötü ahlaklar,

Em yañlış itikatlar,  -  Hem yanlış itikatlar,

Künalardiñ qasında,  -  Günahların yanında

Bid’at dep aytılgan,  -  Bid’at diye söylenen,

Dinge tıstan tıgılgan zatlar,  - Dine dışardan sokulan şeyler,

Manevi kir sanılgan.  -  Manevi kir sayılır.

Sosınlar em mıtılmasa,  -  Bunlar da unutulmasa,

Bek köp yahşı al bolgan. - Pek çok güzel hal olur.

Savlıqpan qalıñız! -  Sağlıcakla kalınız!

Dr. Yusuf  ALTINIŞIK

Nogayşa 49/2023: BȊR TAZALAGAN BAR! (1) | TRT Tatarça

 

Nogayşa 48/2023: BİR YOLAVŞIDIN KÖRGENLERİ (2) | TRT Tatarça