Yasalma intellektnı kiläçäktä kontrol’dä totu mömkinme?

Uyın belän keşelär tormışına kergän, şäxeslär tarafınnan algoritmnar belän idarä itelgän yasalma intellekt kiläçäktä kontrol’dä totıla alamı  - yuqmı ikänlege bäxäsläşelä. Keşe isemennän qarar qabul itkän yasalma intellekt texnologiyäläre êtik qıymmätlärdän tış turıdan - turı qurqınıç bulırmı, bu isä bilgesez.“Tormışnıñ qızıqlı yaqları” tapşıru tezmäbezneñ bügenge çığarılışında süz menä näq’ şul turıda bara.

Keşelär köndälek tormışta çatbotlar, avtonom maşinalar häm sanlı yärdämçelär belän nigezdä “tar häm zäğıyf’ yasalma intellekt”nı qullanalar.

Yıllar däwamında algoritmnar “super aqıl” däräcäsenä citkäç alar keşene qabatlawdan uzıp kitärme digän bäxäslär bara.

Waqıt uzu belän yasalma intellektnıñ keşe aqılınnnan östen buluı qayber belgeçlär fikerençä keşelek öçen uñay küreneş bulsa da, qayber belgeçlärgä kürä ul afät başlanğıçı bulıp kürenä.

”Tesla” citäkçese İlon Mask ta yasalma intellekt keşelek öçen fäläkät dip uylıy häm xäzerdän bu yünäleştäge êşçänleklärneñ tuqtatıluın teli.

”Berlek” dip atalğan farazğa qarağanda, yasalma intellekt ber kön keşe aqılın qabatlawnı, aña oxşawnı uzıp kitäçäk. Älege faraz belän keşedän östen bulu däğ’wasındağı yasalma intellektnıñ bu däräcägä ireşep ireşmäwe isä spekulyaśiyälär öçen açıq teoriya. Qayber belgeçlär äytüençä, yasalma intellektnıñ keşe sälätlären häm köçlärennän östen êvolyuśiyäse ğadi tozaq teoriyäse. Çönki belgeçlär yasalma intellektnıñ da, algoritimnar häm sub-kodlarınıñ da vöcdan häm êmośiya kebek sıyfatları bulğan adäm balası tarafınnan yazıluın assızıqlıylar. 

İstanbul Medipol universitetınıñ yuridik fakul’tetı uqıtuçısı professor doktor Äxmät Ulvi Türkbağ komp’yuter texnologiyäläreneñ ber kön “super intellekt” däräcäsenä citkäç dön’yanıñ östen asqa kiterep üzgärtep qorırğa teli aluın belderä.

Yasalma intellekt häm kiläse buın

Yasalma intellektnıñ Germaniyädä cämğıyät’kä täêsire turında tikşerenülär ütkärgän, sanlı transformaśiya ölkäsendä lekśiyälär uqığan doktor Vil’gel’m Bilert yasalma intellekt texnologiyäläreneñ cämğıyät’kä häm kiläçäk buınğa qatlawlı häm küpqırlı yoğıntı yasayaçağın äytä.

”Yasalma intellektnıñ cämğıyät’kä häm kiläse buınğa täêsire anıñ niçek êşlänüenä, qabul itelüenä häm köylänüenä bäyle bulaçaq. Cämğıyät’neñ potenśial’ yoğıntını aktiv räweştä çişüe, yasalma intellektnıñ cawaplı häm êtik räweştä qullanıluın täêmin itü bik möhim” di Bilert.

Nemeś fälsäfäçe Vinsent C.Myuller  texnologiya belän bergä üseş alğan yasalma intellektnıñ yäş’lär häm balalar tormışın kisken üzgärtüen äytä.

Myuller äytüençä, bu üzgäreş tiskäre yaqqa ğına tügel, anıñ uñay yaqları da bar. “Bez zur citeşterüçänlekkä ireşä alabız, minemçä, iñ möhime - bu bezgä bäyle. Bu texnologiyäne niçek qullanuıbıznı bez – keşelär xäl itä” di ul.

Çığanaq: TRT Xäbär