Nogayşa 33/2023: ORAZA (5) - Sabır Yolı

Şerepli ay Ramazan’dıñ  -  Şerefli ay Ramazan’ın 

Neşe payda, gayası bar...  -  Nice fayda ve gayesi var...

Tagı bîr köp hikmeti,  -  Ve de bir çok hikmeti,

Yaşavımızga qaragan...  -  Hayatımıza bakıyor...

So hikmetlerden bîrevi;  - Bu hikmetlerden birisi; 

Ramazan’da oraza,  -  Ramazan’da oruç

Bizge barı dari bolgan... -  Bizim için bütünüyle ilaçtır...

Nege dese oraza,   -  Çünkü oruç,

Maddi em manevi, -  Maddi ve manevi,

Paydalarman periz bolgan...  - Faydalarıyla bizim için perhizdir...

Yep işken alimizde,   - Yeme içme halimizde,

Nepis dayim serbest qalsa,  - Nefis devamlı serbest kalsa,

Tenimizdiñ savlıgına,  -  Bedenimizin sağlığına

Bek köp zararları bolgan...  - Pek çok zararı olur...

Haram halal demeden,  - Haram helal demeden

Tapqanlarını yutsa,  -  Bulduğu her şeyi yutsa,

Manevi yaşavlara,  -  Manevi hayatlara,

Tuvradan zehir bolgan… -  Doğrudan zehir olur...

Qalp, akıl, ruhlarga  - Kalp, akıl, ruhlara

Nepistiñ itaati,  -  Nefsin itaatı,

Qaytse de qıyın bolgan... -  Ne etse de zor olur...

Basına buyruq yaşap -  Başına buyruk yaşayıp

İtattan mahrum qalsa,  - İtaattan mahrum kalsa,

Basını tigeberip - Başını dikip

Yulardı qolga alsa, - Dizgini eline alsa,

Taga soga minilmes, - Daha ona binilmez,

Nepis insanga mingen! - Nefis insana biner!

Bizdi özi tilegeni,  - Bizi kendi dilediği,

Sonı Yahannem’ge bargan  -  Sonu Cehennem’e varan

Neşe yaman yol bolsa,  -  Nice kötü yol varsa,

Äş ayamay alıp bargan... - Hiç acımadan alıp götürür...

Nav Ramazan-ı Şerip’te,  -  Bu Ramazan-ı Şerif’te

Oraza tutqan insan,   - Oruç  tutan insan, 

Bîr yaqtan bîr türlü  -  Bir yönden bir türlü  

Periz bolgan aşlıqqa  - Perhiz olan açlığa

Alışqandıñ qasında,  - Alışmanın yanında,

Emir tıñlavdı em üyrengen...  -  Emir dinlemeyi de öğrenir...

Zavallı miyde tagı,  - Zavallı mide de,

As üstüne as aşamay - Yemek üstüne yemek yemediği,

Arımay qalgan sebep,  -  Yorulmadığı için, 

İnsanlardı  marazdan -  İnsanları hastalıktan

Dayim erekte tutqan... -  Daima uzakta tutar...

Quday’dıñ parız emrine  -  Allah’ın farz emrine

Orazaman uygan insan,  - Oruçla uyan insan,

Äş aşamay turgan sebep, -  Hiç yemeden durduğu için,

Halalga qol uzatpay -  Helala bile el uzatmaksızın

Bîr zat yemey turganga, - Bir şey yemeden kaldığı için,

Haramlardan tartınmaga,  -  Haramlardan çekinmeye,

Aqıl em dinden kelgen - Akıl ve dinden gelen

Emirlerdi tıñlavga  -  Emirleri dinlemeye

Alışıp quvvat tapqan... – Alışıp güç kazanır.

Manevi hayatını,  -  Manevi hayatını,

Bızbay saqlap qorşalagan... -  Bozmaksızın koruyup muhafaza eder...

Basqa bîr hikmet taga, - Başka bir hikmet de,

İnsanlardıñ köbi em,  -  İnsanların çoğu,

Bîr köp vaqıt aş qalgan...  -  Bir çok vakit aç kalır...

Sogıs bolsa, yade qıtlıq,  - Savaş veya kıtlık olsa,

Aşayaqtı zor tapqan... - Yiyeceği zor bulur.

Ene sonday qıyın aller, - İşte bunun gibi zorlu haller,

Basına kelse insandın, - İnsanın başına gelse,

Oraza tutqan sebep, -  Oruç tuttuğu için,

Yengil kelip qatlangan. -  Daha kolay katlanır.

Oraza sonuñ üşün   -  Oruç onun için

Är türlü qıyınlıqqa, -  Her türlü zorluğa

Sabır etip qatlanuvga, - Sabredip katlanmaya,

Aldıdan idman bolgan! -  Önceden idman olur!

Orazada bîr insan,  -  Oruçta bir insan,

Köbinşe on bes saat,  - Çoğunlukla onbeş saat,

Sarasınga turmay berse,  - Sahura kalkmayıverse,

Savlay yırma dört saat, - Tam yirmi dört saat,

Orazaman aş qalgan. – Oruç vesilesiyle aç kalır.

Bîr ay dayim aş qalganga, - Bir ay devamlı aç kaldığı için,

Basqa muñın aller kelse,  - Başına sıkıntılı haller gelse,

Dayanıp sabır qılgan!  -  Dayanıp sabreder!

İnsanlarda musibetti,  -  İnsanlarda musibeti

Bîr qat taga arttırgan - Bir kat daha artıran

Sabırsızlıq marazına, -  Sabırsızlık hastalığına,

Algasav insanlarga,  -  Aceleci insanlara,  

Oraza dari bolgan... - Oruç ilaçtır...

Miyde fabriqaday bolsa,  -  Mide fabrikaya benzese,

Müşeler qızmatşı bolgan;  - Uzuvlar hizmetçi gibi olur.

Sosı miydege baylı  -  Şu mideye bağlı

Bîr köp alat em bolgan. - Bir çok azamız var.

Nepis eger muvaqqat  - Nefis eğer geçici

Bîr ayda kündüzde  -  Bir ayda gündüzün

Tatil edip bos qalmasa, - Tatil edip boş kalmasa,

Sosı qızmatşılardıñ, - Bu hizmetçilerin,

Em barı müşelerdiñ  - Ve bütün azaların

İbadetin mıttırıp - İbadetlerini unutturup

Özimen eylep turgan. -  Kendisiyle meşgul eder.

Baresini emir astında  - Hepsini emri altında

Islayberip muñaytqan!  - Tutup bunaltır!

Oraza tutsa insan,   - İnsan oruç tutsa,

Müşeler serbest qalgan. - Azalar serbest kalır.

Miydege yesir tüspey,  -  Mideye esir olmadan

Tagatqa pırsat tapqan... - İbadete fırsat bulur...

Oraza tutulmasa, - Oruç tutulmasa,

Miyde dayim islep turgan. - Mide daima işleyip durur.

Gürültüsi qasında,  - Gürültüsü yanında

Ortalıqtı dumanlarman  - Ortalığı dumanlara

Qarıstıraberip salgan... – Katıp karıştırır...

Baresinin közini  -  Hepsinin gözünü

Özi üstine alıp  -  Kendi üstüne çekip

Biyik vazipelerdi -  Büyük vazifelerini

Muvaqqat mıttırgan... -  Geçici olarak onlara unutturur...

So sebepten burungıdan  - Şu sebepten daha önceki zamanlardan

Nav vaqıtqa kelgeşe  - Bugüne gelinceye kadar

Bîr köp veli insanlar, - Bir çok veli insanlar,

Üyken dereceler üşün,  - Büyük dereceler elde etmek için,

Azanaqay aşavga  -  Çok az yemeye

Özlerini alıştırgan!  -  Kendilerini alıştırmışlar!

Nav sebepten orazada,  - Bu yüzden oruçta,

Qalb, sır, ruh, aqıl,  -  Kalp, sır, ruh, akıl,

Allah üşün ibadetke - Allah için ibadete

Baresi pırsat tabıp  -  Hepsi fırsat bulup

Bîr köp darecemen nurga, - Bir çok derecelerle nurlara,

Em manevi peyizlerge, -  Hem manevi feyizlere

Mazhar bolup dayimi  - Mazhar olup daimi

Tetim, em huzur tapqan... - Mutluluk ve huzur bulurlar...

Miyde yılasa tagı, -  Mide ağlasa da

Müşeler külüp turgan! - Diğer uzuvlar hep gülerler!

Savlıqpan qalıñız!  -  Sağlıcakla kalınız

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

E-mail: altinisikyusuf@gmail.com

Nogayşa 32/2023: ORAZA (4) - Qıyşıq Nepis Tuvralgan | TRT Tatarça

 

Nogayşa 31/2023: ORAZA (3) - Aştın Alin Aş Bilgen | TRT Tatarça