Nogayşa 32/2023: ORAZA (4) - Qıyşıq Nepis Tuvralgan

Mübarek Ramazan’da  -  Mübarek Ramazan’da

Tutulgan orazadıñ   -  Tutulan orucun

Bek köp hikmeti bolgan...  - Pek çok hikmeti vardır...

Burungı yumalarda,  -  Önceki haftalarda,

Bazısını aytqan edik; - Bir kısmını ifade etmiştik.

Ol hikmetlerden bîrevini  -  O hikmetlerden birisini

Quday nasip berse bizge,  - Allah bize nasip etse,

Sosı yumada aytamız...  -  Bu hafta arz edeceğiz...

Allah’qa soñsuz şükür,   -  Allah’a sonsuz şükür,   

Müslimanlar köbinşe -  Müslümanlar bir çoğumuz,

Orazamızdı tutamız.  -  Orucumuzu tutuyoruz.

Orazaga salıngan - Oruca konulmuş

Manelerdi, sırlardı, - Manaları, sırları,

Bek üyken, mübarek  -  Pek büyük, mübarek

Alimlerdiñ tilinden -  Alimlerin dilinden

Barabarşa üyrenemiz:  -  Beraberce öğreniyoruz:

“Orazadıñ bîr hikmeti,  -  Orucun bir hikmeti, 

Nepislerge qaraydı,  -  Nefislere bakıyor.

Yaman bolgan tabiyatlar, - Çirkinleşmiş huylar tabiatlar,

Asi kelgen insanlar,  - Asileşen insanlar,

Orazaman yolga kirip, -  Oruçla yola girip,

Yahşı bîrer insan bolup - Güzel birer insan olarak

Terbiyasın tabadı... - Ahlaklarını düzeltiyorlar...

Söz tıñlamas nepisler, - Söz dinlemeyen nefisler,     

Moyun iyip söz tıñlaydı...  -  Boyun eğip söz dinliyor...

Basına buyruq aller,  -  Başına buyruk haller,

Orazaman yoq boladı!  -  Oruçla yok oluyor!

İygilikke uzaq qalıp  -  İyiliğe uzak kalıp

Yolın yoytqan neşe adem,  - Yolunu kaybeden nice kişi,

Orazada yol tabadı...  - Oruçla yol buluyor...

Nege dese, nepisler,  -  Çünkü nefisler,

Soñsuz aciz em yarlı,  -  Sonsuz aciz em fakir,

Tagı muqtaj bolganını,  -  Hem de muhtaç olduğunu,  

Köbi vakıt köralmaydı!  -  Çoğu vakit göremiyor!

Bîr yaqtan, neşe küşsiz  -  Bir taraftan, ne kadar güçsüz   

Bolganını oylamaydı!  -  Olduğunu düşünmüyor!

Em är yagınıñ savlay  -  Hem her tarafının bütünüyle

Qusur tolı bolganını, -  Kusur dolu olduğunu,

Gapletpinen mıtadı...  -  Gafletle unutuyor...

Ayriyeten nav dünyada,  - Ayrıca bu dünyada,

Äş ummagan vaqıtta, -  Hiç umulmadık vakitte,

Bîr musibettin basına  -  Bir musibetin başına

Keliyegini mıtadı... -  Gelebileceğini unutuyor.

Em kevdesi qaydey eken,  -   Hem vücudu nasılmış,

Ne tas, ne temir ekenin;  -  Ne taş ne de demirmiş;

Tezoq dagılıp ketiyek  -  Çabuk dağılıp gidecek       

Etpen süyek bolganın,   -  Etle kemik olduğunu  

Köbinşe oylamaydı...  -  Çoğunlukla düşünemiyor...

Em özinin tenini,  -  Hem kendi vücudunu, 

Polat temirden bilip  -  Polat demirden zannedip,

Sankim ölümsüz bolup  -  Sanki ölümsüzmüş gibi,

Nav dünyada abedi  -  Bu dünyada ebedi

Qalıyagını sanadı... -  Kalacağını sanıyor...

Ol sebepten dünyaga,  -  Bu sebeple dünyaya,

Barı müşelerimen  -  Bütün azalarıyla  

Yapısıp quşaqlaydı...  -  Sarılıp onu kucaklıyor...

Tolu hırspan, quvatpan  - Tam bir hırsla ve kuvvetlice  

Dünyaga tama etip,  -  Dünyaya tama edip 

Bek berkitip baylanadı... -  Pek kuvvetle bağlanıyor...

Yüregimen süygimen   -  Yürekten, içten sevgiyle 

Dünyaga özin taslaydı...  -  Dünyaya kendisini teslim ediyor...

Yaşavınıñ soñına,   -   Hayatının sonuna

Bîr kün kelip barıyagını, -  Bir gün gelip erişeceğini,

Ahiret’ti, ölümdi,   -   Ahireti, ölümü,

İşten kelip oylamaydı... -  İçten gelerek düşünmüyor...

Tatim bolgan ne bolsa,  -  Lezzetli olan ne varsa,                                                     

Bürtököy paydalarga  -  Küçücük menfaatlere

Özin savlay baylaydı... -  Kendisini bütünüyle bağlıyor...

Bîr yaqtan em sosı nepis,  -  Bir taraftan hem şu nefis,

Ana qursagından baslap  -  Ana karnından başlayıp

Bala eken, yas ekende,  -  Çocuk iken ve genç olduğunda,

Ta qartaygan vaqıtqaşa  - Ta yaşlılığa erişinceye kadar,

 Özini ayapturgan;  -  Kendisini acıyarak koruyan;

Soga kerek ne bolsa,  - Ona gerekli olan ne varsa,   

Bîr qarşılıq tilemey, -  Bir karşılık istemeden

Ömür boyı beripturgan  - Ömür boyu vermeye devam eden

Maramatlı Rabb’ini,  -  Merhametli Rabb’ini,

İnkar kelip mıtadı... -  Nankörlükle unutuyor...

Yamanlasqan tabiyatıman  -  Çirkinleşen ahlakıyla   

Avdarılıp keteturgan, -  Yuvarlanıp giden, 

Gapletpinen uyqlap qalgan,  -  Gafletle uyuyup kalan

Yolı qıyşık sosı nepis, -  Yolu eğri şu nefis,  

Nav orazaman uyanadı...  -  Bu oruçla uyanıyor...

Ramazan’da tutulgan – Ramazan’da tutulan

Parız bolgan oraza, -  Farz olan oruç,  

Özin mıtqan är kimdiñ,   -  Kendisini unutan herkesin,

Barı inat nepistiñ, -  Bütün inat nefislerin,

Qul bolganın esine -   Kul olduğunu aklına

Akeledi saladı.  -  Getirip bırakıyor.

Aş qalgan qursagıman  - Aş kalan karnıyla

Muqtajlıgın oylaydı.  -  Muhtaçlığını düşünüyor.

Arıq, şürük bolganını,  - Zayıf, çürük olduğunu,

Qatın qatın añlaydı...  -  Kat kat anlıyor...

Em özini ömür boyu,  -  Hem kendini ömür boyu,  

Är öyünde toyurgan  -  Her öyünde doyuran 

Rabb’ısına ne derece  -  Rabb’ine ne derece,

Dayim muqtaj bolganını,  - Daima muhtaç olduğunu,

Arüv etip añlaydı! - İyice anlıyor!

Gaplet qalpti bızbasa,  -  Gaflet kalbi bozmasa, 

Rahmet qaznası bolgan  -  Rahmet hazinesi olan 

Quday’dıñ qapısını,     -   Allah’ın kapısını

İşten kelip şalmaga,  -  İçten gelip çalmaya

Azir bolup turadı...   -  Hazır olup bekliyor...

Gururlu, kibirli,  -  Gururlu, kibirli,

Gubarıp turgan aldi     -  Kabarıp duran hali

Taslaganga sosı nepis,  -  Bıraktığı için şu nefis,

Soñda qullıgını bilip, -   Sonunda kullığını bilip

Quday’ınıñ esigine,     -  Rabb’inin eşiğine

Mañlayını saladı... -  Alnını koyuyor.

Savlıqpan qalıñız! - Sağlıcakla kalınız!

Dr. Yusuf ALTINIŞIK

E-mail: altinisikyusuf@gmail.com 

Nogayşa 31/2023: ORAZA (3) - Aştın Alin Aş Bilgen | TRT Tatarça

 

Nogayşa 30/2023: ORAZA (2) - Quru Ötbek Nimet Eken! | TRT Tatarça