Tatarstan xäbärläre - 16/2022

Putin Tatarstan ilbaşı Röstäm Miñnexanovnıñ “ilbaşı (prezident)” titulın üzgärtte

Uzğan atnada Rusiya Federaśiyäse däwlät başlığı Vladimir Putin räsmi dokumentta berençe tapqır Tatarstan ilbaşı Röstäm Miñnexanovnıñ “ilbaşı (prezident)” titulın ğamäldän çığardı.

Putin Rusiya Federaśiyäse Däwlät şurası äğ’zaları turında imzalağan qararnamädä Röstäm Miñnexanovnıñ ilbaşı titulın federaśiyäne tözüçe töbäklärneñ iñ yuğarı däräcäle citäkçesenä birelgän “başlıq” titulına üzgärtte.

Vladimir Putin uzğan ayda ütkän Däwlät şurası utırışında Miñnexanovnı “ilbaşı ( prezident)” dip atağan ide.

Rusiya parlamentınıñ tübän palatası Däwlät Dumasında qayber xalıq ışanıçlıları sentyabr’ ayında Rusiyä Federaśiyäsen täşkil itüçe töbäklärneñ iñ yuğarı däräcäle citäkçeseneñ sıyfatınıñ qullanıluına qağılışlı federal’ külämdä qanun ölgesen äzerläde.

Ölge Tatarstan Cömhüriyäte Däwlät Şurasına cibärelde.

Tatarstan parlamentı 25nçe oktyabr’dä ütkärelgän utırışta 100 xalıq ışanıçlısınnan 82seneñ tawışı belän älege qanunnı kire qaqtı.

Moña qaramastan zakon proyektı Däwlät Dumasında 14nçe dekabr’dä qabul itelde.

 Federaśiya Şurasında da 15nçe dekabr’dä raslanğan qanunğa 21nçe dekabr’ könne Rusiya däwlät başlığı Vladimir Putin qul quydı.

Qanun nigezendä  federaśiyäne täşkil itüçe töbäklärneñ iñ yuğarı däräcäle citäkçese "töbäk (region) başlığı" dip atala.

Qanundağı töbäk başlığınıñ sıyfatı häm wäqalätläre belän bäyle öleşe 2022nçe yılnıñ iyün’ ayında ğamälgä kerde.

Tatarstanda mäktäp uquçılarınıñ 63%tan artığı tatar telen öyränü öçen saylağan

“Tatarstanda uquçılarnıñ 63%tan artığı mäktäplärdä öyränü öçen tuğan tatar telen saylağan” dip citkerä Tatarstannıñ mäğarif häm fän ministrı İlsur Hadiullin “Tatar-inform”ğa birgän interv’yusında.

“Mäktäp uquçılarınıñ 63,34%ı tatar telen, 33,33%ı rus telen saylağan. Öyränü öçen telne saylaw balalar häm ata - analar irkendä qala. Monda problemalar yuq” dide mäğarif häm fän ministrlığı başlığı.

“Bez tatar telendäge häm tatar tele buyınça däresleklärne federal’ däresleklär isemlegenä kertü turında küp söyläştek. Alarnıñ ber öleşe kertelgän inde, nigezdä, başlangıç sıynıflar öçen. Tatar tele buyınça 89 däreslek inde federal’ isemlektä sanala” dip bilgeläp ütte İlsur Hadiullin.

Tatar xalqı teatr säxnäse yoldızı Rauşaniyä Yukaçeva belän xuşlaştı

18 nçe iyül’dä tatar xalqı teatr säxnäse yoldızı Rauşaniyä Yukaçeva belän xuşlaştı. Tatarstannıñ xalıq artistkası qatı awırtudan soñ 63 yäşendä baqıylıqqa küçte.

 Rauşaniyä Yukaçeva 1983nçe yıldan birle Kamal teatrında êşläde. Äle uzğan sezonda ğına “Zäñgär şäl”, “İsänmesez”, “Görgöri kiyäwläre” spektakl’lärendä qatnaştı. Ul iskitkeç obrazlar icat itte, uynağan här spektakl’ tamaşaçınıñ küñelendä qaldı. Tanılğan sänğat’çe belän xuşlaşu  Ğaliäsğar Kamal isemendäge Tatar däwlät akademiya teatrı foyesında uzdı.

Anı tuğan cire Piträç rayonınıñ Kün awılında cirlädelär.

Qabatlanmas üzençälekle talantlı aktrisanıñ yaqtı istälege tatar xalqınıñ küñelendä mäñge saqlanır.

Kamal teatrı Aleksandrinskiy festivalendä qatnaşaçaq

“Tatar-inform” mäğ’lümat agentlığı citkergänçä,21 häm 22 nçe sentyabr’ könnärendä Sankt-Peterburgta Aleksandrinskiy teatrınıñ töp säxnäsendä Ğaliäsğar Kamal isemendäge Tatar däwlät akademiya teatrı Mäxmüt Ğaläwneñ “Bolğançıq yıllar.Möhacirlär” spektaklen täq’dim itä. Tamaşa Färit Bikçäntäyev quyılışında kürsäteläçäk.

“Bolğançıq yıllar.Möhacirlär” Sankt-Peterburgta 13 nçe Xalıqara “Aleksandrinskiy” teatr festivale qısalarında quyıla. Anda Mäskäw, Sankt-Peterburg, Qazan, Yakutsk häm Pskov teatrları qatnaşa. Festival’ 9 nçı sentyabr’dän 2 nçe oktyabr’gä qadär däwam itäçäk.

Tatarstan xacilarınıñ berençe törkeme Qazanğa qayta başladı

18 nçe iyül’dän 19 nçı iyül’gä qarşı töndä Tatarstan xacilarınıñ berençe törkeme Qazanğa qayttı. Alarnı Ğabdulla Tuqay isemendäge Qazan xalıqara aêroportında yaqınnarı, dusları , ğailä ähelläre qarşı aldı dip belderä “Tatar-inform” mäğ’lümat agentlığı.

Bügen tönlä Qazanğa 65 xaci qayttı. Xacilarnıñ soñğı törkemnäre 22 nçe häm 23 nçe iyül’dä qaytıp citäçäklär. Bıyılğı xac barlığı 14 törkem citäkçese qatnaşında oyıştırıldı.

Berençe  ike törkem xacilar arasında kürenekle din êşlekleläre ,abruylı şäxeslär dä bar ide. Tatarstan möselmannarı başlığı Kamil xäzrät Sämiğullin xac qılunıñ oluğ ğıybadät ikänen bilgeläp ütte. “Xac qılğan keşe yañadan tuğan kebek bula: ul üzeneñ gönah qapçıqların buşata, küñelen çistartıp qayta. Xäzer inde xärämnän saqlanıp yäşärgä kiräk. Rabbıbız xaclarığıznı häm qorbannarığıznı qabul itsen. Allahı Täğalä bezgä Anıñ cännätlärendä bügengedäy şat bulıp oçraşırğa nasıyp äyläsä ide” dide Tatarstan möselmannarı başlığı Kamil xäzrät Sämiğullin.

Baltaç rayonında 15 nçe Rusiyaküläm möselman balalar Saban tuyı ütte

“Tatar-inform” mäğ’lümat agentlığı xäbär itkänçä, 17 nçe iyül’dä Tatarstannıñ Baltaç rayonı Börbaş awılında zurlap 15 nçe Rusiyaküläm möselman balalar Saban tuyı uzdı. Bıyıl tatar milli bäyräme İdel Bolğar däwlätendä İslam dinen qabul itüneñ 1100 yıllığı uñayınnan küplägän şäräfle qunaqlar, törle däräcädäge citäkçelär, din häm cämäğät’ êşlekleläre, tatar zıyalıları ,ğalimnär qatnaşında ütte.

 Sabantuy İdel Bolğar däwlätendä islam dine taralunı surätlägän teatral’läşterelgän küreneşlär belän açıldı, annarı balalar icat kollektivları, Qor’än uquçılarnıñ çığışları buldı, mäydanğa bizälgän atlar kerde.

Milli bäyräm programmasına barlığı 30 ğa yaqın yarış kertelgän ide. Uyınnar häm köräş barğan waqıtta tanılğan başqaruçılar çığış yasadı.

Öylä waqıtı citkäç, azan äytelep, bar xalıq namazğa bastı, mäydan tulısı belän namaz uqu urınına äwerelde.

Kiçkä taba Saban tuyınıñ milli kürke bulğan köräş yarışlarınıñ näticäläre bilgele buldı häm batırlarnı büläklädelär.

Bäyräm barğan waqıtta küplägän attrakśionnar, uyın zalları, säwdä noqtaları, xäläl aş-su, tuqlanu urınnarı êşläde. Sabantuyğa cıyıluçılar häm äti-änilär älege bäyrämne oyıştıruğa üzennän zur öleş kertkän iğanäçelärgä räxmät süzläre äytep taralıştı.