Gӓlibolu yarımutrawındağı milli park

Berençe bötendön’ya suğışı waqıtında iň qanlı suğışlar bulğan Gӓlibolu yarımutrawında milli park barlığın belӓsezme?

Gӓlibolu yarımutrawınıň kön’yağındağı 33 meň gektar mӓydan üzeneň tarixi ütkӓne, tabiği baylığı hӓm Çanakkalӓ suğışı şӓhitlӓre öçen tözelgӓn Şӓhitlӓr yadkӓr’lege belӓn Milli park itep yasalğan. Çanakkalӓ buğazınıň (Dardanel buğazı) Awrupa yağında urnaşqan park 1973 nçe yılda oyışqan hӓm Berlӓşkӓn Millӓtlӓr oyışması tarafınnan da tanılğan saqlanğan mӓydan. Bu mӓydanda 250 meňnӓn artıq Avstraliya, Yaňa Zelandiya ,Angliya, Franśiya ğaskӓrilӓre hӓm 60 meňnӓn artıq törek ğaskӓrilӓreneň suğış qaberlӓre hӓm hӓykӓllӓre bar. Biregӓ kilüçelӓr “tarixi urın”  hӓm “mӓdӓni milek” statusında terkӓlgӓn suğış mӓydannarı, qaberlӓr hӓm hӓykӓllӓrdӓn tış köymӓlӓr, tuplar,nığıtmalar,saqlağıçlar, kirmӓnneň poçmaq manaraların da kürӓ ala. Parkta, şul uq waqıtta, bezneň êrağa qadӓr 4000 nçe yılğa qarawçı xӓrӓbӓlӓr urın alğan arxeologik mӓydan da bar.

Tarixi hӓm ruxıy yaqtan zur ӓhӓmiyӓtkӓ iyӓ bulğan Çanakkalӓ Şӓhitlӓr hӓykӓle Gӓlibolu yarımutrawında Çanakkalӓ (Dardanel) buğazı azağında urnaşqan. 1915 nçe yılda Çanakkala suğışında ğomeren yuğaltqan törek ğaskӓrilӓre istӓlegenӓ tözelgӓn hӓykӓl 4 bağana hӓm 1 gömbӓzdӓn tora. Biyeklege 41,7 metr bulğan hӓykӓl tözeleşe 1954 nçe yılda başlanğan. Ul 1960 nçı yılnıň 21 nçe avgustında açıla.