Tatarstan-Törekmänstan mönäsäbätläre, Tatar isemnäre süzlege häm Ukraina tatarları
Tatarstan xäbärläre – 01/2022
ТҮРКИЯ AШA ТAТAРCТAН ҺӘМ ДӨНЬЯ XӘБӘРЛӘРE / TÜRKİYE AŞA TATARSTAN HÄM DÖN'YA XÄBÄRLÄRE 05.04.2022 PODKAST
Tatarstan-Törekmänstan mönäsäbätlärenä 30 yıl
“Tatar-inform” agentlığı xäbär itüençä, Tatarstan başqalası Qazanda Xalıqlar duslığı yortında Törekmänstan belän diplomatik mönäsäbätlär urnaştırunıñ 30 yıllığına bağışlanğan fänni-mädäni çara uzğan.
Tatarstan parlamentı başlığı, Tatarstan xalıqları assambleyası şurası räise Färit Möxämmätşin çarada qatnaşuçılarğa cibärgän qotlawnamäsendä: “Törekmänstannıñ häm Tatarstannıñ tuğandaş xalıqları arasında yıldan-yıl dustanä mönäsäbätlär nığıy. Älege bağlanışlarğa Röstäm Miñnexanov häm Gurbangulı Berdimöxämmädov tarafınnan bulğan daimi iğ’tibar törle yaqlı xezmättäşlegebezne alğa taba da tiränäytergä ömet birä”, - dip bilgeläp uzdı.
Färit Möxämmätşin Törekmänstannıñ Qazandağı General’ konsullığı häm Tatarstannıñ Törekmänstandağı Tulı wäqalätle wäkilçelegeneñ ike cömhüriyät arasındağı xezmättäşlekne kiñäytügä zur öleş kertüen belderde.
Färit Möxämmätşin alğa taba da tuplanğan täcribä Tatarstan häm Törekmänstan xalıqlarınıñ tuğandaş mönäsäbätlären kiñäytügä häm tiränäytügä yünälderer, digän ışanıç belderä.
Törekmänstannıñ Qazandağı General’ konsulı Atadurda Bäyrämov Törekmänstannıñ Tatarstan belän tığız xezmättäşlegen bilgeläde.
“Tatarstan cömhüriyäte belän bezneñ küptänge, cılı häm tuğandaş mönäsäbätlär, - dide ul. – Bez säyäsi, iq’tisadıy, mäğarif ölkälärendä mönäsäbätlärebezne üsteräbez. Tatarstanda öç meñgä yaqın student törle yuğarı uqu yortlarında uqıy. Bezneñ Genkonsullıq Tatarstan Däwlät başlığının aktiv yärdäme belän üzara mönäsäbätlär üseşenä üz öleşen kertäçäk, dip ışanabız.”
Robert Miñnullinğa memorial' taqta
Tatarstan başqalasında tanılğan tatar şağıyre Robert Miñnullinğa memorial’ taqta quyılaçaq. Bu turıda “Tatar-inform” agentlığı xäbär itä.
Qazanda Tolstoy uramındağı 16nçı yortta Tatarstannıñ xalıq şağıyre Robert Miñnullinğa memorial’ taqta quyılaçaq. Bu qararnı Tatarstan Baş ministrı Aleksey Pesoşin imzaladı.
“Tatarstannıñ xalıq şağıyre, Ğabdulla Tuqay isemendäge däwlät büläge iyäse Miñnullin Robert Möğallim ulı istälegen mäñgeläşterü maqsatında, Tatarstan Ministrlar Kabinetı Tatarstan mädäniyät ministrlığı, “Tatarstan Yazuçılar berlege” ictimağıy oyışmasınıñ memorial’ taqta quyu turındağı täq’dimen qabul itü turında qarar çığarıla”, - diyılä Tatarstan Cömhüriyäte Xoquqıy mäğ’lümatınıñ räsmi portalında çıqqan dokumentta.
Memorial’ taqtada urıs häm tatar tellärendä bu binada 2000-2020 yıllarda Tatarstannıñ xalıq şağıyre Robert Miñnullin yäşäwe turnda yazılaçaq.
Tatarstanda tatar isemnäre êlektron süzlege
“azatliq.org saytı citkergänçä, Tatarstanda tatar isemnäre häm familiyaläreneñ êlektron süzlegen äzerlägännär.
Tatar isemnäre tuplanğan süzlektä barlığı sigez meñ isem bar. Anda öç meñnän artıq ir-at, ike meñgä yaqın xatın-qız iseme, öç meñnän artıq familiya kergän.
Bu xaqta Tatarstan telläre turında qanunnı ğamälgä aşıru şurası utırışında cömhüriyätneñ öyländerü üzäge idaräse başlığı Gölşat Niğ’matullina söyläde.
Süzlekne Tel, ädäbiyat, sänğat’ institutı belän berlektä tözegännär.
Ruslan Aysin: “Federalizm, tatar tele temaların kütärü xıyanät bulıp qabul itelä”
“Azatlıq” radiosınıñ internet säxifäsendä säyäsät belgeçe Ruslan Aysin belän äñgämä urnaştırılğan.
Tanılğan tatar säyäsät belgeçe fikerençä, “Ukrainadağı suğış waqıtında Rusiyädä federalizm, tatar tele temaların kütärü Mäskäw tarafınnan xıyanät bulıp qabul iteläçäk. İkençedän, moña ixtıyac köçe dä yuq. Bu mäs’älälärne kem kütärep çığaçaq soñ? Andıy keşelär xäzer yuq diyärlek. Bulğan keşelär dä xäzer tın utıra, federalizm mäs’äläsen xäzer çığarsañ, başına kiterep bäräçäklär.”
Läkin “bu tema barıber yuqqa çıqmayaçaq. Xäzer suğış waqıtında ğına ul tın alır. Läkin suğış irtäme-soñmı betäçäk, milli mäs’älä barıber alğa çığaçaq”, - dip fikeren belderä “azatliq.org” saytında Ruslan Aysin.
Ukraina tatarı Zölfirä Boyko: “Tatarstandağı tanışlarım miña ışanmıy”
“Azatlıq” radiosınıñ internet säxifäsendä 46 yıl Ukrainada yäşäwçe 76 yäş’lek Zölfirä Boyko belän äñgämä urnaştırılğan.
“Tatarstandağı yaqınnarınıñ suğış turındağı qaraşları Zölfirä apanıqınnan ayırıla ikan. Zölfirä apa Rusiyäneñ Ukrainağa qarşı başlağan suğışnı xuplawçılarğa bik aptırap qarıy,” - diyılä yazmada.
"İnternet aşa Tatarstandağı tanışlarım belän aralaşabız. Min suğış bulğan ildä yäşägäç, döres xäbärlärne cibärep toram, ämma alar aña ışanıp betmi kebek. Çınlıqta bit inde Ukraina basıp kerüçelärgä qarşı suğışa, üzen yaqlıy. Bu xaqta tanışlarıma da añlatırğa tırışam.
Min monda tatar bulıp yäşim, räxätlänep islam dinemne totam, monda dinnärne qısrıqlaw yuq, islam kitapların da tıyu yuq,” - dip äytä Ukrainada yäşäwçe millättäşebez Zölfirä Böyko.
“Azatlıq” radiosı mäğ’lümatlärenä kürä, xäzergä qadär Tatarstannan Ukraina suğışında 25 keşe häläq bulğan.
