“DEAŞ” höcümennän 7 yıl ütte, Sincar xäzer ni xäldä?

Terror oyışması “DEAŞ” Sincarda yazidilarğa räximsez räweştä höcüm itkängä 7 yıl ütte. Läkin töbäk äle dä terror astında. Bu yulı “DEAŞ” tügel, Sincarnıň qayber töbäklärendä “PKK” terrorçı oyışması östenlek itä. Töbäktä terror bulğanlıqtan Sincar yaňadan torğızıla almıy, yözlärçä meň yazidilar üz cirlärenä kire qayta almıy. Bagdat häm Ärbil arasında kileşü tözelsä dä, “PKK” häm “Xaşdi Şaabi” kebek qorallı törkemnär töbäktäge barlıqların däwam itterälär.

Näq’ 7 yıl êlek “DEAŞ” terrorçı oyışması Ğıyraqnıň şaqtıy töbäklären qulğa töşergändä Sincardağı yaizidilar da bu räximsez terror oyışmasınıň maqsatı buldı. Ul waqıtta töbäktäge peşmärgä köçläre qarşılıqsız çigengändä,”DEAŞ” yözlägän yazidine üterde, kübesen äsir itep aldı häm qol itärgä tırıştı. Soňraq, Xalıqara koaliśiya citäkçelegendä, töbäktä zur xärbi operaśiya oyıştırıldı häm Sincar “DEAŞ”tan çistartılsa da şähärdä zur cimerelü buldı häm xaos atmosferası barlıqqa kilde.

Şul waqıttan alıp töbäk peşmärgä köçläre belän berrättän “PKK” terror oyışması da urnaşqan urınğa äwerelde. Peşmärgä berençe tapqır çigengän waqıtta “PKK”nıň qorallı törkeme “HPG” töbäktä yazidi yäş’lären cıyıp häm qoral birep  “YBŞ” köçlären buldırdı. Töbäktäge tärtipsezlek, xaostan faydalanıp, oyışma Ğıyraq - Süriyä liniyäsendä strategik qıymmätkä iyä dip sanağan Sincarda üzidaräle idarä itü modelen buldırırğa häm töbäkne Süriyädä urnaştırğan  kantonnarğa oxşatırğa omtıldı.

Läkin Ärbil häm Bagdat suverenlıq taläp itkän töbäk bulğan Sincar öçen xakimiiyät köräşe häm Törkiyä waqıt-waqıt oyıştırğan hawa xäräkätläre,  basımnar belän bergä “PKK/ HPG” köçläre öleşçä bulsa da töbäktän kitärgä mäcbür buldılar. Bu waqıyğalardan soň terrorçı oyışma yaňa êş alıp bardı häm “YBŞ” ğaskärlären qaldırıp töbäktä täêsirle bulu omtılışın däwam itte. Xäzerge waqıtta “PKK” häm anıň törkemnäre Sincarda Xanasırdan Süriyä çigenä qadär häm Sincar tawında barlığın  däwam itterälär.  

Sincardağı “PKK”ğa  Törkiyäneň xärbi operaśiya qurqınıçı häm terrorçı oyışmağa diplomatik basımı Ğıyraq üzäk xökümäte belän Ğıyraq körd regional’ citäkçelege arasında Sincar söyläşülären başlap cibärde häm barlıq qanunsız suğışçı oyışmalarnıň Sincardan çığarıluın küzdä totqan Sincar kileşüenä 2020 nçe yılnıň 9 nçı oktyabrendä qul quyuğa kiterde. Läkin kileşüne tormışqa aşıru öçen tiyeşle xärbi adımnar yasalmıy. ”PKK” isä Bagdat belän Ärbil arasındağı kileşüne kire qağıp , “Xaşdi Şaabi” belän bäyläneştä töbäktä ayıruça “YBŞ” bayrağı astında yäşäwen däwam itä.

Töbäktä “PKK” terror oyışması bulu säbäple Sincar yaňadan torğızıla almıy häm yözlärçä meň yäzidilär üz cirlärenä kire qayta almıylar. Töbäktä qabat säyäsi, iq’tisadi häm sośial’ totrıqlılıq urnaştıru, yäzidilär qurqınıçsız, imin yäşi ala torğan Sincarnı torğızu öçen töbäk barlıq terror oyışmalarınnan arınırğa tiyeş.

Säyäsi,iq’tisadi häm soŝial’ tikşerenülär waqıfı SETAnıň  tışqı sӓyӓsӓt tikşerenüçese  Can Acun.