Грузия Премьер-министрының Төркия сәфәрe / Gruziya Baş ministrınıñ Törkiyä säfäre

1nçe iyün’ könne İlbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğannıñ çaqıruı belän Gruziya (Görcestan) prem’yer-ministrı İrakli Garibaşvili Törkiyägä baş ministr bularaq täwge säfären yasadı. Wäkillektä iq’tisad, tışqı êşlär häm moxitnı saqlaw ministrları, Acara başlığı da bar ide.

İlbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan Baş ministr Garibaşviline Änkarada räsmi tantana belän qarşı aldı. Söyläşüdän soñ liderlar matbuğat oçraşuın ütkärde. Söyläşüneñ bik näticäle uzuın äytüçe İrakli Garibaşvili İlbaşı Ärdoğannı Tbilisiğa çaqırdı.

Törkiyä yaqınça 15 yıl Gruziyanıñ iñ zur säwdä urtağı. Liderlar matbuğat oçraşuında urtaq säwdä külämen 3 milliard dollarğa citkerü mäs’äläsendä kileşülären belderde. Törkiyä häm Gruziya Könçığış-Könbatış transportında tranzit illär bularaq tağın da kübräk xezmättäşlek köçenä iyä.

Zängäzur koridorınıñ açıluı da xätta Törkiyä-Gruziya-Azärbaycan transport koridorınıñ möhimlegen betermäyäçäk.

Törkiyä häm Gruziya sälamätlek saqlaw ölkäsendä dä xezmättäşlekne nığıtaçaq êşçänlek alıp bara. May ayı axırında ike il sälamätlek saqlawçıları arasında organ küçerü mäs’äläsendä xezmättäşlek kileşüe imzalandı. Gruziyada organ küçerü operaśiyalarınıñ kiñ taraluında TİKAnıñ xezmäte zur.

Ärmänstannıñ töbäk illäre belän mönäsäbätlären cayğa saluına häm töbäk bötenläşüenä, regional’ integraśiyägä öleş kertelüendä Gruziya uñay rol’ uynıy ala. Baş ministr Garibaşvili Törkiyägä kiler aldınnan Baqığa häm Yerivanğa säfär qılğan ide. İlbaşı Ärdoğannıñ “Töbäktä öç yaqlı xezmättäşlekne yaqlıybız” häm “Gruziya – regional’ xezmättäşlekneñ açqıçı” digän açıqlawları bik zur ähämiyätkä iyä. Törkiyä-Azärbaycan-Gruziya-İran tışqı êşlär ministrlarınıñ cıyılışında Ärmänstannıñ qatnaşuın täêmin itü – töbäk tınıçlığı häm totrıqlılığınıñ urnaştırıluı ölkäsendä yasalğan möhim adım bulırğa mömkin.

1nçe iyün’ könne kizü arqasında ike il arasında yabıq bulğan çik buyı qapqaları yañadan açıldı. Bu wazğiyät urtaq säwdä külämeneñ artuı belän bergä ike yaqlı mönäsäbätlärneñ üseşen täêmin itäçäk. Törkiyä häm Gruziya tanıqlıq (êçke pasport) belän säyäxät itü, tamğaxanädä ciñellek, irekle säwdä kileşüe kebek ike yaqlı mönäsäbätlärneñ strategik däräcädä alıp barıluına mömkinlek birgän adımnarnı bolay da yasağan ide.

Törkiyä-Gruziya arasındağı şuşı yuğarı däräcäle strategik xezmättäşlek Stalin çorında tuğan cirlärennän sörgen itelgän axıska törekläre-mesxet törekläreneñ töp watannarına qayta aluı mäs’äläseneñ kiläçäktä uñay çişeleşne täêmin itäçäk.

Belengäne kebek, Gruziyanıñ Namahvan töbägendä ber törek şirkäte gidroêlektr stanśiyasın sala. Altı aydan birle cirle xalıqnıñ ber öleşe bu proyekt şartlarınıñ küzdän kiçerelüen taläp itä. 1nçe iyün’ könne Törkiyägä kilgän Gruziya wäkillegendä gidroêlektr stanśiyası proyektı belän turıdan-turı bäyläneşle ministrlarnıñ buluı bu mäs’äläneñ taraflar arasında iñ qısqa waqıtta xäl iteläçägenä işaräli. Stanśiya tözeleşe Gruziya ixtıyac toyğan möhim kapital salu proyektlarınnan berse.

Törkiyä-Gruziya mönäsäbätlärendä Azärbaycan faktorı iğ’tibarnı cälep itä. Törkiyä-Azärbaycan-Gruziya tışqı êşlär ministrlarınıñ öç yaqlı cıyılışı näticäle räweştä däwam itelä. Törkiyä-Azärbaycan-Gruziya Däwlät başlıqları sammitı ütkärelde. Xäzergä çaqlı şuşı öç il tarafınnan Baqı-Tbilisi-Cäyhan, Baqı-Tbilisi-Kars, Baqı-Tbilisi-Ärzurum proyektları tormışqa aşırıldı. Törkiyä-Azärbaycan-Gruziya êş forumı oyıştırıla. Böten bolar regional’ xezmättäşlekneñ yaña däräcägä kütärelüeneñ mömkin buluınıñ dälile.

Abdrasul İsakov