“2020nçe yılda Törkiyä häm Awraziya illäre mönäsäbätlärenä ni buldı?”

2020nçe yıl kizü arqasında zıyarätlär yasalmağan, çiklär qayçaq yabılıp torğan, iq’tisad awırsınğan çor ide. Moña qaramastan, Törkiyä Awraziya kiñleklärendäge illär belän mönäsäbätlären saqlarğa tırıştı. Yıl başında häm axırlarına taba berniçä ikeyaqlı säfärlär yasaldı.

2020nçe yılnıñ 7nçe ğıynvarında Rusiyä däwlät başlığı Vladimir Putin “Törek ağımı” tabiğıy gazütkärgeçe açılışında qatnaşu öçen İstanbulğa kilde. İke il arasında dialog yıl buyı däwam itte häm söyläşülär alıp barılu näticäsendä Süriyä, Liviyä, Azärbaycan mäs’äläläreneñ çişeleşenä öleş kertelde.

Törkiyä belän Ukraina mönäsäbätläre nisbätennän 2020nçe yıl bik näticäle uzdı. İke däwlätneñ dä liderları ber-berenä säfär yasadı. Yuğarı däräcäle zıyarätlär yıl buyı däwam itte. Törkiyä belän Ukrainanıñ tışqı êşlär häm saqlanu ministrları qatnaşında täwge tapqır 2+2 formatında utırış ütkärelde. Saqlanudan başlap iq’tisadqa qadär törle ölkälärdä ähämiyätle kileşülär imzalandı.

Törkiyä ilbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan 2020nçe yılda Azärbaycanğa ike tapqır säfär yasadı. Azärbaycannıñ yaña bilgelängän parlament başlığı Saxibä Gafarova çit ilgä berençe säfäre öçen Törkiyäne sayladı. Törkiyä Böyek Millät mäclese räise Mostafa Şäntop ta Azärbaycanğa cawap vizitı yasadı.

Tawlı Qarabaxnıñ basıp aludan qotqarılu prośessında Törkiyä Azärbaycanğa tulı teläktäşlek kürsätte. İl 2020nçe yılda Azärbaycan belän bolay da strategik däräcädä bulğan mönäsäbätlären iñ yuğarı basqıçqa citkerde. Urtaq xärbi künegülär oyıştırıldı.

Törkiyäneñ milli saqlanu ministrı Xulusi Akar 27nçe-28nçe oktyabr’ könnärendä Qazaqstan belän Üzbäkstanğa räsmi säfärlär oyıştırdı. Bu ilneñ Urta Aziyä däwlätläre belän saqlanudağı xezmättäşlegen yaña däräcägä citkerü maqsatınnan êşlände. Säfär Änkaranıñ töbäktäge yoğıntısın arttıru, berlektäşläre belän mönäsäbätlärne nığaytu, qardäşlek qulın suzu nisbätennän bik mäğ’näle buldı.  

2020nçe yıl buyınça Törkiyä Kovid-19 kizüe belän köräşüdä Awraziya illäreneñ kübesenä yärdäm qulın suzdı. Alarğa mediśina kiräk-yaraqlarınnan tış xastaxanä tözeleşe häm yañartu, täcribä urtaqlaşu, azıq-tölek yärdäme şikelle mäs’älälärdä bulışlıq kürsätte.

Awraziya kinlegendäge däwlätlärneñ kizü çorında mediklarğa ixtiyacı zur bıldı. Şunıñ  öçen Törkiyädä êşläwçe yäisä mediśina belemen arttıruçı tabiblarnıñ waqıtlıça tuğan illärenä qaytıp koronavirus belän köräşkä öleş kertüenä röxsät birelde. Törkiyä iniśiativası belän törki dön’yanıñ mediśina xezmätkärläre İzmirdäge Karantin utrawında pandemiyä belän urtaq köräş xaqında söyläşte.

Timer yul transportı kizü çorında alğa çıqtı. 2020nçe yılda Törkiyädän Qırğızstan, Üzbäkstan häm Qıtayğa täwge tapqır yök poyızdları cibärelde. Tranzit däwlät bulğan Törkiyä, pandemiyägä qaramastan, transportta xilaflıq çıqmasın öçen tırışlıq quydı.

Ayasofiyanıñ ğıybadät öçen açıluı Awraziya kiñleklärendäge möselman xalıqlar tarafınnan söyenep qabul itelde.

Yomğaqlap äytsäk, 2020nçe yılda Törkiyä Awraziya illäre belän mönäsäbätlären üsterüne däwam itte. Regiondağı däwlätlär Azärbaycan häm Ukraina belän xezmättäşlek yaña däräcägä mende.

Avtor: Abdrasul İsakov