Tatar tele – törki tellärgä küper
Töreklär häm tatarlar: urtaq qıymmätlär 16/19
Tatarstan “Mäğarif” jurnalınıñ baş möhärrir urınbasarı Sirinä Möxämmätcanovanıñ “Tatar tele – törki tellärgä küper” yazması
Qara diñgezneñ arğı yağındağı biyek Ilgaz tawları itägendä, quyı urmannar arasında Törkiyäneñ Kastamonu şähäre utıra. 2018nçe yılnıñ 25nçe mayında TÖREKSOY Xalıqara mädäniyat oyışması törki telle jurnallarnıñ çirattağı s’yezdın näq’ menä şuşı şähärdä ütkärä. Anda yegermegä yaqın ildän jurnal möhärrirläre belän berrättän, kürenekle yazuçılar häm älege oyışmanıñ êşçänlegendä aktiv êşlägän jurnalistlar qatnaşa. Tatarstannan altı keşe - “Mädäni comğa” mädäniyat-sänğat’ gazetı, ”Bezneñ miras”, ”İdel” jurnalları möxärrirläre - Tuqay premiyäse laureatı Waxit İmamov, Musa Cälil häm Abdulla Aliş premiyäläre laureatı Läbib Leron, Radik Sabirov, xalıq şağıyre, Tuqay premiyäse laureatı Zinnur Mansurov, ”Mäğarif” jurnalı baş möxärrire urınbasarı Sirinä Möxämmätcanova çaqırılğan bula .Älege delegaŝiyäne, ğadättägeçä, ”Tatmediya” general’ direktorı urınbasarı, ”Mäğarif” jurnalı baş möhärrire Sömbel Taişeva citäklägän ide.
Älege forumğa Äzerbäycan, Başqortstan, Dağıstan, Ğiraq (Ğıyraq), İran, Qazaqstan, Kipr, Qırğızstan, Qırım, Kosovo, Makedoniya, Üzbäkstan, Tatarstannan delegaŝiyälär häm Törkiyädän utızdan artıq matbuğat wäkile cıyılğan bula. ”Kübese belän bernindi tärcemäsez söyläştek. Tatar telen kamil üzläştergän oçraqta, başqa qardäş xalıqlarnıñ telen belmäsäñ dä alar belän añlaşıp bula ikän bit! Tatar ilendä yäşäsäk tä, bezdä här cirdä rus tele östenlek itä. Kibetlärdä, kafelarda tatar telendä däşsäk, añlamağan yöz belän soraulı qaraş taşlıylar. Ä Törkiyädä bar da başqaça. Töreklär - bäxetle xalıq. Alarnıñ üz illäre bar, här cirdä irken itep üz tellärendä söyläşälär…”, - dip yaza Sirinä Möxämmätcanova üzeneñ xezmätendä.
Kongressnı açu tantanasında Töreksoy General’ särkätibe Düsän Kaseinov, Kastamonu provinŝiyäse gubernatorı Yaşar Qaradäniz, Awraziya Yazuçılar berlege räise Yaqup Ömäroğlı, Qazaqstan Yazuçılar berlege räise Ulıqbäk Äsdawlät tä qatnaşa. Üzeneñ çığışında Yaqup Ömäroğlı: ”Qazanda uzdırılğan 2014nçe yılğı kongressnıñ programması iñ köçle ide. Barlıq qatnaşuçılar da forumnan qanäğat’ qaldılar. Äle xäzer dä nur sibep torğan Qazannı sağınıp iskä alabız”, -dip belderde häm bezneñ küñellärdä respublikabız belän ğorurlanu xislären tağın da arttırdı, di “Mäğarif” jurnalı jurnalistı.
Uzğan yılğı kongressta Tatarstannıñ xalıq şağıyre Zinnur Mansurov törki ädäbiyatnıñ “Yıl keşese-2018” itep bilgelängän ide. Yıl buyına barlıq törki telle basmalar bezneñ şağıyrebez turında yazdı, anıñ äsärlären bik küp tellärgä tärcemä itep bastıra. Ä bu oçraşunıñ iñ söyeneçle waqiğası (waqıyğası) da şul bula - kongressnı açu tantanasında Zinnur Mansurovqa layıqlı oluğ büläk tapşırıla. Zinnur Mäcit ulı qalämdäşläre aldında çığış yasağan çaqta törki ädäbiyatnıñ zur köçkä iyä buluı xaqında: ”Ğomeremneñ soñğı könenä qadär ädäbiyatqa xezmät itäçäkmen”, - dip belderä.
Forumda qatnaşuçılar törki waqıtlı matbuğatnıñ urtaq problemaları xaqında da urtağa salıp söyläşälär.
Qardäşlärebezneñ kübesenä Qol Ğali, Därdmänd, Ğayaz İsxaqi (İsqaqıy) isemnäre belän berrättän, bügenge kön şağyr’-yazuçılarıbıznıñ da isemnäre tanış buluı bezdä millätebez öçen ğorurlıq uyata. Tatarlarnı törki dönyanıñ teläsä-qaysı poçmağında da belälär.
Forumda qatnaşuçılarğa üzläreneñ äsärlären urtaq törki êlektron jurnalda bastırıp çığaru täq’dime yasala. Älege jurnalnı Törkiyäneñ 26 iñ tanılğan kitapxanäse üzläre aşa taratırğa rizalıq birä.
Törkiyäneñ Kastamonu şähärendä bulıp uzğan forumda delegaŝiyä wäkilläre Qaraçomaq yılğası buyında urnaşqan Kastamonu şähäreneñ maturlılığına, anıñ mähabät Ilgaz tawları quyınına sıyınıp utırğan güzellegenä, uramnarınıñ tar bulsa da, här cirdä çistalıq, tärtip buluı alarnı soqlandıra. Cide meñ yıllıq tarixı bulğan häm anıñ tuğız yöz yılı törki çorğa qarağan Katamonu - Törkiyänañ borınğı şähärläreneñ berse. Keşe sanına qarap isäplägändä, Kastamonu Törkiyädä iñ küp mäçetle töbäk sanala. Provinŝiyädä 370 meñ keşe yäşi, şähärdä 114 meñ, ä mäçetlär sanı 2 meñ 500dän arta, här uramda diyärlek kükkä aşqan manaralar kürenä.
Dürt köngä suzılğan kongress törki xalıqlarnı duslaştırğan häm dä tuğanlaştırğan Kastamonu şähärennän ayrıla. Dön’yanıñ qaysı ğına (qitğasında) qıytğasında yäşäsäk tä, aralaşıp, ber-berebezneñ yazmaların törle tellärgä tärcemä itep bastırırğa süz quyışıp, härberebez kiläçäkkä zur ömetlär bağlap, tuğan yaqlarıbızğa yul tottıq, dip belderä “Mäğarif” jurnalı möxärrir urınbasarı Sirinä Möxämmätcanova.
Törle çığanaqlardan tuplap äzerläwçe Kädriyä Mäyvacı
Çığanaqlar:
1)tatar-congress.org>yanalyklar>tatar-tel…
Möxämmätcanova S.,”Tatar tele-törki tellärgä küper.”Vsemirnıy kongress tatar.Qazan.29.05.2018.
