Keşelek azağı

Berlӓşkӓn Millӓtlӓr Oyışmasınıň Azıq-tölek hӓm igençelek oyışması belӓn Bötendönya azıq-tölek programması WFPneň 2016nçı yılğı xisaplarına kürӓ dönyadağı xalıq sanınıň 11%ı citӓrsez tuqlana hӓm açlıq çigendӓ yӓşi. Yӓgni yaqınça 800 million keşe açlıq belӓn körӓşӓ.

Kilӓse aylarda 2017nçe yılnıň sannarı açıqlanaçaq. Bu sannarda tübӓnӓyü bulır dip ışanabız.

Yӓgni BMO xisaplarına kürӓ cir yözendӓ yӓşӓwçe hӓr 5 keşedӓn berse yaxşı citӓklӓnmӓwçe, krizislar hӓr mizgeldӓ barlıqqa kilӓ alaçaq illӓrdӓ yӓşi.

Üzgӓrüçe klimat şartları arqasında küzӓtelüçe tabiği afӓtlӓr hӓm yaňa qorılıq dulqınnarı bu sannı arttıruınnan borçu toyıla.

Bu qurqınıç küreneş belӓn bergӓ 100 milliardlarça dollar sarıf itelgӓn başqa küreneşkӓ küz saliq: uzğan aylarda Soğud Ğarӓbstanı belӓn Qatar arasında krizis barlıqqa kilde. Töbӓk illӓrenӓ hӓrtörle naçar möğamӓlӓ kürsӓtergӓ tırışqan Berlӓşkӓn Ğarӓp Ӓmerleklӓre dӓ bu krizisnıň töp uyınçılarınnan buldı. Krizis çığıp, 10 kön uzğaç Soğud Ğarӓbstanınıň AQŞ belӓn yaqınça 110 milliard dollarlıq yaňa qorallanu paketı kileşüen imzalawı açıqlandı.

Soğud Ğarӓbstanı citӓkçelegennӓn soň Qatarnıň da AQŞ belӓn 11 milliard dolarlık qoral satıp alu kilşüen tözüe belderelde. Qalğan keçkenӓ Farsı qultığı illӓrenӓ dӓ 200 milliard dolarlık qoral sӓwdӓse çınğa aştı. Şul rӓweşle barlıqqa kilgӓn krizisnıň qırıs cile tuqtadı hӓm xӓzerge waqıtta bernindi problema yuq sıman hӓrkem üz êçenӓ çumdı.

Bar dönya Farsı qultığı krizisınıň tӓêsirennӓn qotıldı digӓndӓ genӓ ber mizgeldӓ Tönyaq Koreya citӓkçelegeneň yaňa qatlawlı ballistik hӓm qitğalarara raketalarnı sınap qarawı turındağı xӓbӓrlӓr xalıqara agentlıklarda urın ala başladı. Obama çorınıň azaqlarında başlanğan “Koreya krizisı” ber mizgeldӓ iň yuğarı noqtasına citӓ, bu ilneň liderı Kim Jong Un belӓn bӓyle yaňa xӓbӓrlӓr çığa başlıy. Hӓm barlıq xӓbӓrlӓrdӓ tübӓndӓge küreneş barlıqqa kilde: qayçan nӓrsӓ yasayaçağı bilgesez. Hӓr kön yaňa ballistik raketa sınıy.

Hӓm bu figura tirӓ-yaqtağı illӓr genӓ tügel, ӓ bar dönya öçen qurqınıç barlıqqa kiterüe aň-fikeren tudırdı. Kim Jong Unnıň hӓr atna yaňa tördӓ raketa sınawı belӓn bӓyle xӓbӓrlӓr kilӓ başladı. Meňnӓrçӓ çaqrım yıraqlıqtağı Guam utrawına raketa belӓn höcüm oyıştıraçağı, yapon hawa sistemaların tişep, bu il aşa atom-töş başça quyıla aluçı raketalar oçırtuı kebek küp sandağı xӓbӓrlӓr ber mizgeldӓ jurnalistlar östӓlendӓ kübӓyӓ başladı.

Soňınnan da Tönyaq Koreyanıň raketa yanawı astında bulğan illӓrneň üzlӓren yaqlar öçen yaňa saqlanu sistemaları öçen 10 milliardlarça dolarlık kileşülӓr imzalawları xӓbӓre kilde. İň qızığı şunda, amerikannar Yaponiyağa qorğan mӓşhür THAAD hawa saqlanu sistemasınıň Kim Yongnıň raketaların totunı tügel, radardan kürӓ almawı anlaşıldı. Şunıň öçen yaňa hawa saqlanu sistemaları söylӓşülӓre kön tӓrtibenӓ kilde. Bu töbӓktӓ barlıqqa kilgӓn krizis yӓnӓ 100 milliardlarça dollarnıň qoral sӓwdӓsenӓ küçerelüenӓ sӓbӓpçe buldı. Monıň belӓn dӓ qalmadı. Aziya-Tın okean töbӓgendӓ 300 meň tirӓse xӓrbiye bulpan AQŞ mondağı bazaların hӓm köçlӓren nığıtırğa kereşte.

Amerika Quşma Ştatlarınıň 9 xӓrbi citӓkçeleklӓrennӓn berse - Tın okeandağı köçlӓre komandirlığı PACOM. Üzӓk bazası Havaida urnaşqan bu citӓkçelekneň PENTAGON byudjetınnan iň zur öleşe bar. Bu citӓkçelekneň iň zur üzençӓlege iň awır flotlı xӓrbi berlek buluıdır.

PACOMnıň 375 meň xӓrbiye, 200 xӓrbi köymӓse, su astı köymӓlӓre hӓm meň xӓrbi oçqıçı bar. Tönyaq Koreya krizisınnan alda AQŞnıň êlekke ilbaşı Obama bu armiyane Qıtaynı qamar öçen texnologiya hӓm kirӓk-yaraq saqlağıçına ӓylӓnderde. Qıtay AQŞnıň bu tozağına töşep, xӓrbi saqlağıç yasamadı. AQŞ belӓn iqtisadi alanda köndӓşlegen dӓwam itterüneň iň möhim liniyalӓrennӓn berse bulğan Yefӓk yulın çınğa aşıru öçen êşçӓnleklӓren dӓwamlı alıp bardı.

AQŞnıň soňğı texnologiya êşlӓnmӓse bulğan 5nçe nӓsel F-35 oçqıçların Yaponiyağa, Sorı börket dip ataluçı qorallı keşesez hawa apparatların da bu citӓkçelek ӓmerenӓ birep, Könyaq Koreyağa urnaştırdı. Atom-töş sıydırışlı su astı köymӓlӓre belӓn bergӓ 5nçe nӓsel xӓrbi oçqıçlarınnan bulğan F-22 Raptorların da bu töbӓkkӓ cibӓrde. Ayıruça 75 meň ğaskӓriyen dӓ Yaponiya hӓm Könyaq Koreyağa urnaştırdı.

Soňınnan İrannan alıp Hindıstanğa, Tın okeandağı keçkenӓ utraw dӓwlӓtlӓrenӓ qadӓr iksez-çiksez illӓr AQŞ hӓm rus qoral şirkӓtlӓreneň işegen qaqtı. Yӓnӓ 100 milliardlarça dolarlık qoral satu kileşülӓre imzalandı.

Bar dönyada uzğan yılnı lyuks öçen sarıf itelgӓn aqça – 1,1 trillion dollar tirӓse. Hӓr yıl dönyadağı xalıq sanın tuydırırlıq azıq-tölek citeşterelӓ. Qızğanıç, bu azıq-tölekneň zur öleşe israf bulıp çüpkӓ kitӓ. 1,3 milliard tonna rizıq ta finans, texnik çiklӓr hӓm azıq-tölek çaraları kürelmӓgӓn öçen yuqqa çığa. AQŞta ğına çüpkӓ ırğıtıluçı azıq-tölek miqdarı - 222 million tonna. Bu miqdar barlıq Afrikanı tuydırırğa citӓ.

İkençe yaqtan tabiğat’ hӓm ozon qatlamına zıyan saluçı kosmetik êşlӓnmӓlӓrgӓ birelüçe 10 milliardlarça dollarnı da onıtırğa yaramıy.

Bıyıl Koreya hӓm Farsı qultığı krizisı sıltawı belӓn qorallarğa kertelgӓn aqça belӓn açlıqqa qarşı körӓşüçe illӓrne hӓm keşelӓrne 10 yıl tuydırırğa citӓrle buluın belderӓ belgeçlӓr.

Tabiği afӓtlӓr yӓisӓ klimat üzgӓreşennӓn êlek bez keşelӓr üz axırıbıznı kiterӓbez buğay.