Törki dönya xäbärläre 23

 Törekmänstan

Aşxabatda Xalıqara ênergiya forumı uzdı. Forumda ênergiya çığanaqların dönya bazarlarına imin räweştä ireşterü mäs’äläläre bäxäsläşelde. “Energiya çiğanaqlarınıñ tranzit kiçüe belän bäyle kiñ qırlı qısa kileşüenä taba” isemle forum Törekmänstan ministrlar şurası başlıq urınbasarı Maksat Babayev häm energiya xartiyası ğomum särqätibe Urban Rusnaknıñ çığışları belän başlanıp kitte.

Konferenśiyädä ênergiya xartiyasına äğ’za illärdän räsmi zatlar, xalıqara oyışmalar wäkilläre häm ênergiya tarmağında êşläwçe belgeçlär çığış yasadı. Çığış yasawçılar citeşterüçe illär, tranzit illär häm ênergiya qullanuçıları arasında üzara yoğıntı häm koordinaśiya ixtıyacınıñ ähämiyätenä basım yasadı, Törekmänstanda uzğan forumnıñ xezmättäşlek tırışlıqlarına zur öleş kertäçägen assızıqladı.

Awrupa komissiyäse ênergiya berlege başlıq urınbasarı Maros Sefcoviç forumğa video konferenśiya belän qatnaştı. Şefkoviç ağımdağı yılnıñ fevral’ ayında Awrupa Berlege – Azärbaycan- Törkiyä –Törekmänstan qatnaşında Baqıda uzğan cıyılışnıñ Xäzär gazınıñ Awrupağa qudırıluı mäs’äläsendä ömet uyatuın citkerde.

Forumda Törkiyä ênergetika häm tabiği çığanaqlar ministrlığı wäkile tranzit ütkärgeçlär idaräse başlığı Räha Aykul Muratoğlu da çığış yasadı. Muratoğlu ênergiya citeştergän illär belän töp satıp aluçı wäzğiyätendäge Awrupa qitğası arasında Törkiyäneñ iq’tisadi häm imin, ışanıçlı tranzit üzäge buluın , bu yünäleştä kiräkle iradä häm asqormağa iyä buluına basım yasadı.

2017 nçe yılda ênergiya xartiyasınıñ çirattağı räislegen Törekmänstan başqara. Bu qısada ênergiya xartiyası kileşüeneñ töp organı bulğan ênergiya xartiyası konferenśiyäse 28 - 29 nçı noyabr’ könnärendä Aşxabadta uzaçaq.

Qazaqstan 

Astanada “Olı dala” forumı uzdı. Xalıqara törki akademiya oyıştırğan çara Qazaqstan däwlät särqätibe Gulşara Abdıkalikovanıñ açılış çığışı belän başlandı.

Abdıkalikova qunaqlarğa Qazaqstan ilbaşı Nursoltan Nazarbayevnıñ qotlawın uqıdı. Qotlawda älege forumnıñ qitğalar arası fänni garmoniya , üzara añlayış häm xezmättäşlekkä uñay yoğıntı yasayaçağı assızıqlndı.

Forumda Rusiya Federaśiyäse, Amerika Quşma Ştatları, Qıtay, Germaniya, Vengriya, Mongoliya, Kön’yaq Koreya, Hindıstannan yaqınça 300 ğalim häm belgeç 6 panel’ cıyılışta däwlät başlığı Nursoltan Nazarbayevnıñ “Kiläçäkkä qaraş:cämäğät’çelek añlayışınıñ modernizaśiyäse” programması tekstı belän bäyle fikerlären çağıldırğan çığşlar yasadı.

Şulay uq “Ruxıy canlanu yulları”,”Fänni garmoniya häm urtaq qimmätlär”,”Kiläçäkkä qaraş häm tarixi xäter”,”Törki ädäbi tradiśiyälär häm zamançalaşu”,”Törki tellär:tikşerü, saqlaw häm populyarlaşu”,”Dönya śivilizaśiyäse bäyläneşendä törki mädäniyat mirası”,”Tuğan cir” programmasın ğamälgä aşıru ,”Qazaqstannıñ törbäläre” programması, qazaq teleneñ latin alfavitına küçü mäs’äläläre törle yaqlap qaraldı. 

Forum qısasında soñğı yıllarda Xalıqara törki akademiya bastırıp çığarğan kitaplar urın alğan kürgäzmä dä täq’dim itelde.

 “Olı dala” forumında Berläşkän Millätlär Oyışması ,YUNESKO,İslam mäğärif,belem häm mädäniyat oyışması, iq’tisadi xezmättäşlek oyşması belem waqıfı, törki kiñäşmä, TÜRKSOY, törki telle illär parlamentariylar assambleyası kebek xalıqara oyışmalar başlıqları häm wäkilläre, däwlät häm cämäğät’ êşlekleläre , tanılğan ğalimnär häm diplomatlar qatnaştı.

Tatarstan

 Törkiyäneñ Mäskäwdäge tulı wäqalätle ilçese Xösäyen Diriöz Qazan sammitı - 2017 dä törek şirkätläreneñ aktiv räweştä qatnaşuın Törkiyäneñ Tatarstanğa qarata qızıqızsınuınıñ açıq kürsätkeçe buluın belderde.

Tatarstannıñ “Tatar – inform” xäbär agentlığına interv’yu birgän Xösäyen Diriöz Qazan sammitın uñışlı oyıştırğan öçen Tatarstannı täbrik itte.

Tulı wäqalätle ilçe Tatarstannıñ barı tik iq’tisadi cähättän genä tügel, şul uq waqıtta mädäniyat, mäğarif, turizm tarmaqlarında da Törkiyä belän Rusiya arasındağı xezmättäşlektä  küper barlıqqa kiterüen belderde.

Diriöz Qazan sammitı könnärendä Tatarstan ilbaşı Röstäm Miñnexanov belän küreşüen dä belderde.

Oçraşuda Tatarstan – Törkiyä xezmättäşlege söyläşelüen beldergän Xösäyen Diriöz ike cömhüriyät arasındağı xezmättäşlekneñ ähämiytenä  tuqtaluların da citkerde.

Tulı wäqalätle ilçe oçraşuda tabiği bularaq iq’tisad tarmağında däwam itkän xezmättäşlek turında süz alıp baruların, ike yaqlı mönäsäbätlärne özleksez räweştä däwam ittergän öçen Tatarstannı täbrik itüen dä citkerde.