Könbatış dönyası närsä êşläwen añlıymı?

 1991 nçe yıldan başlap bügenge köngä qadär yäğni 25 yıldır Yaqın Könçığışta ,bez yäşägän geografik kiñlektä här kön bombalar şartlıy,şähärlär cimerelä,balalar ülä,massaküläm ülemnär barlıqqa kilä.

Demokratiya häm irek wäğdä itkän bu suğış irek kitermägän kebek yözlärçä yıllıq berekmäbez bulğan töp şäxsi xoquq häm xörriyätlärebezneñ beräm – beräm bezdän kitüenä säbäp buldı.

Säyäxät iregennän başla da,yäşäw iregebezgä qadär barısın da bezdän alalar. Bu xätle xaq,xoquq häm irekne bezdän kem ala yäisä kem moña säbäp bula soñ?

Bu sorawnıñ cawabı bilgele: 25 yıldır töbägebezdä 4 million yarım keşene ütergän häm yaqınça 15 million keşene yäşägän cirlären taşlap kitärgä mäcbür itüçelär bezgä demokratiya, könbatışlı qimmätlär ,alğa kitkän iqtisadlar wäğdä itüçelär.

Massaküläm yuqqa çığaru teläge demokratik Könbatış klubı äğzalarınnan bar buludan ömeten özgän,irekle şäxes bulu xoquqları alınğan ,bezneñ yäşlärebez belän könbatışta yäşägän illäreneñ sotsial tormışınnan çitläşterelep gettoizaśiyägä mäcbür itelüçelärgä dä küçte.

Bu xis, bu teläk “Äl Qaidä”,”DEAŞ”,”Boko Haram”,”Hizbullah”,”PYD” bularaq kilep çıqtı. Ütergeç teläkneñ täêsire çiklärebezne uzıp Könbatışnıñ yöräge bulğan başqalalarğa da barıp citte. Cirlärebezgä demokratiya kiterergä wäğdä itkän massaküläm yuqqa çığaru qorallarına iyä könbatışlı yaxşılıq teläwçe duslarıbız bu qayğı-xäsrätne üzläre dä kiçergängä kürä aşığıç räweştä çişeleş tabaçaqları turında xıyallandıq.

London, Parij,Bryussel’,Gamburg kebek könbatış şähärlärendä şartlağan bombalarğa qarşı barlıq Awrupğa Berlege äğzaları belän könbatışlı qimmätlärgä iyä bulğan başqa illär berdäm buldı,terrornı läğnätlädelär häm urtaq ğamälgä kereşte.

Ul waqıtlarda könbatışlı qimmätlärne 200 yıldır üzendä saqlağan ,anı canlı totarğa tırışqan Törkiyädä dä bombalar şartladı. Här şartlawda distälärçä keşe ülgändä yözlärçä keşe yaralandı. Küptän tügel Törkiyäneñ häm Yaqın Könçığışnıñ iñ möhim säwdä häm toraq punktlarınnan berse bulğan Gaziantäp qalasında tuy mäclesendä bomba şartladı. Kübese xatın-qızlar häm balalar bulu belän bergä 50 keşeneñ ğomere özelde,tınıç xalıqtan yözlärçä keşe yaralandı.

Şul iğtibarnı cälep itä: Törkiyägä êlegräk yasalğan distälärçä terror höcümnärendäge kebek Könbatışnıñ bu höcümgä qarata reakśiyäse dä bik zäğif buldı. Bu terror höcümnären tormışqa aşırğan “PKK”/”PYD”terror oyışmasınıñ Awrupa başqalalarında ofisı buluı ,xätta INTERPOL tarafınnan êzlängän küp kenä terrorçığa Awrupa parlamentında konferenśiya ütkärü ğayät ğacäpkä qaldıra.

Awrupanıñ keşelärne ğacäpka qaldırğan tıñlığı,tawış-tınsız qaluı  isä yaqınça 150 yıldır Könbatış demokratiyäseneñ häm könbatışlı qimmät xökemnäreneñ Törkiyädä yäşärüe öçen tırışqan Törkiyä parlamentınıñ F-16 oçqıçları belän bombalanuı ,törek xalqınıñ yartısınnan kübräge saylağan xökümätne ber törkem ğaskär tarafınnan bärep töşerü häm ilbaşın üterergä kereşü waqiğasında buldı. Bu tüntäreleş kereşüendä tınıç xalıqtan yözlärçä keşe üterelde,meñnärçä keşe ğaskärlärneñ tankları häm mıltıqları belän yaralandı.  

Başta Awrupa Berlege äğzaları bulu belän bergä Amerika Quşma Ştatları häm başqa demokratik illärdäge tınlıq,tawış-tınsız qalu yäisä zäğif räweşta üz tawışıñnı citkerü bu antidemokratik qanlı tüntäreleş kereşüen äyterseñlä xuplıy kebek ide.

Bügenge köndä êlemtä texnologiyäseneñ bik alğa kitüen küz uñında totqanda Könbatışnıñ demokratik qimmätlärne üterü,yuqqa çığaruda urtaq buluın härkem kürde. Härkem Könbatışnıñ üz tsivilizaśiyäsen yuqqa çığaruına iğtibarsız qaluına şahit buldı.  

Könbatışnıñ demokratiyäne saqlaw operaśiyälärendä Ğiraqta, Süriyädä,Äfganstanda yäisä Liviyada meñnärçä keşese ülde, millionnarça keşe yaralandı. Könbatış Törkiyäda terrorçılarnıñ bombalı höcümnärenä qarata tawış-tınsız qala. Monıñ belän da çiklänmiçä şul uq terrorçılarğa üz başqalalarında ofis açtıra. Uzğan atnalarda Törkiyä armiyäse êçenä kerep urnaşqan uniformalı ber törkem terrorçınıñ törek xalqınıñ iradäse wäkillek itelgän parlamentnı oçqıçlar belän bombalawına tawış-tınsız qala. Häm şulay uq uzğan könnärdä Törkiyädä terrorçılarnıñ tuy mäclesendä tınıç xalıqtan  aralarında balalar häm xatın - qızlar da bulğan 50 dän kübräk keşene üterüenä êndäşmiçä qaluı äyterseñlä anı xuplıy ide.

Könbatış dönyası närsä êşläwen añlıymı? Bu terrornıñ Törkiyä çiklären uzıp kitkän oçraqta üzenä dä turıdan-turı höcüm itäçägen belmime?

Könbatışlı xalıqlar bu mäs’älädä üz däwlät häm xökümät räsmi zatların iñ qısqa waqıtta êşkä kereştermäsa irtägä alar da soñğa qalırğa mömkin. Amsterdam, Myunxen’,Parij, Rimdağı tınıç xalıq ta terror belän bergä yäşärga mäcbür qalırğa mömkin.

Çınnan da keşe xoquq häm xörriyätlären saqlaw bu xätle awırmı?