Nogayşa 93/2024: ANA ATA AQQI - 3
Bu yumada em “ANA ATA AQQI - 3” baresinde söz bardıramız... Bu hafta da “ANNE BABA HAKKI -3” konusunda sohbet edeceğiz
Nogayşa 93/2024: ANA ATA AQQI - 3
Ötken eki yumada, - Geçen iki haftada,
Ana ata aqqı üşün, - Anne baba hakkı için
Bîr alimdiñ aytqanı - Bir alimin ifade ettiği
Üyken teren manelerdiñ - Büyük, derin manaların
Qalganından bîr kesek em - Kalanlarından bir kısım daha
Nav aytılganlar bolgan: - Şu şöylenenlerdir:
Paygambar’dıñ Hadis’inde, - Peygamber’in Hadis’inde
Aleyhissalatü vesselam, - Aleyhissalatü vesselam,
Aytılgan kebimen: - Buyrulduğu şekliyle:
“Beli bügülgen qartlarınız, - “Beli bükülmüş ihtiyarlarınız
Bolmagay edi eger, - Olmasaydı eğer,
Belalar üstünizge, - Belalar üstünüze
Seldey agıyaq edi!’ - Sel gibi akacaktı!”
Hadis’ini qayta qayta - Hadis’ini tekrar tekrar
Oylavımız kerek bolgan! - Düşünmemiz gerekiyor!
Ey insan, sen endi - Ey insan, sen şimdi
Esindi basına al! - Aklını başına al!
Eger sen ölmesen, - Eğer sen ölmesen,
Özin tagı qart bolıyaqsın... - Kendin de ihtiyar olacaksın...
“Jeza özi jınsından - “Ceza kendi cinsinden
Kelip etkendi tabar.” - Gelip yapanı bulur.”
Yasası em sırrıman - Kanunu ve sırrıyla
Sen ana atañga, - Sen ana babana,
Eger örmet etpesen, - Eğer hürmet etmesen,
Seniñ balan tagı, saga - Senin evladın dahi, sana
Qızmat etpiyek, inan! - Hizmet etmeyecek, inan!
Eger öte dünyañdı - Eğer Ahiret’ini
Sen süyetegan bolsan, - Sen seviyorsan,
Ene saga bîr qazna; - İşte sana bir hazine;
Olarga sen qızmat et! - Sen onlara hizmet et!
Eger dünyadı süysen, - Eğer dünyayı seviyorsan,
Kene olardı razı et! - Gine onları razı et!
Ata anañdan sebep, - Ana atandan sebep,
Yaşavın parahat bolsun; - Hayatın rahat olsun;
Rızqın tolsun bereket... - Rızkın bereketle dolsun...
Sosınlardı avır körsen, - Onları ağır görsen,
Olardıñ köp yımsaq - Onların çok nazik
Tez incıngan yüreklerin, - Çabuk incinen yüreklerini,
Küydürüp tursan eger, - Yakıp dursan eğer,
Dünyada em Akiret’te, - Dünyada ve Ahiret’te,
Ziyanga ugrasan kerek... - Gerek ki zarara uğrayasın...
Eger Quday’dıñ rahmetini, - Eğer Allah’ın rahmetini
Tilegen bolsan sen, - İstiyorsan sen,
Ol Rahman’dıñ amanatı - O Rahman’ın emanetleri
Anañ em atañdı - Anne ve babana karşı
Bek aya, maramat et! - Çok şefkatli ol, onlara merhamet et!
Aqiret yoldaslarımdan - Ahiret kardeşlerimden
Arüv bîr adem bar edi. - İyi bir kişi vardı.
Dininde em dünyasında, - Dininde ve dünyasında,
Onı aldın körer edim. - Onu önde görüyordum.
Tek, aldıda bolganın - Ancak, önde olduğunun
Sırrını bilmes edim... - Sırrını bilmiyordum...
Soñında añlaganım, - Sonunda anladığım,
Ene sosı dosumdıñ - İşte o dostumun
Dininde em dünyasında, - Dininde ve dünyasında,
Yahşılıqqa barganı, - İyiliğe erişmesi,
Qart ana atasınıñ - İhtiyar anne ve babasının
Aqlarını arüv añlap, - Haklarını iyi anlayıp,
Sosınlardıñ aqlarına, - Onların hukukuna,
Tap uyganı sebep eken... - Tam riayet etmesi sebebiyle imiş...
Sosı ali sebebimen - O davranışı sebebiyle
Parahat em rahmet tapqan! - Rahat ve rahmet bulmuş!
İnşallah so alimen - İnşallah o haliyle
Akiret’in em qutargan... - Ahiret’ini de kurtarmıştır...
Aqmanlay bolgan adem, - Bahtiyar olan kişi,
Soga oqşasa kerek... - Ona benzemeli...
Ayriyeten nav manedi em - Ayrıca şu manayı da
Barabarşa eslesek: - Beraberce düşünsek:
Ata är kimdiñ tuvıl, - Baba herkesin değil,
Bîr ulınıñ özinden - Bir tek oğlunun kendisinden
Taga biyik bolganın, - Daha yüksek olmasını,
Äş gızganmay alal tiler... - Hiç kıskanmadan samimi olarak ister...
Ulını bılayına - Oğlunu böylesine
Oylagan bîr ataga, - Düşünen bir babaya,
Ul, aq dava etalmas! - Oğul hak dava edemez!
Atamınan ul arasında, - Baba ile oğul arasında,
Aqıyqatta nizaga - Gerçekte niza edilecek
Äş bîr sebeb bolmagan.! - Hiç bir sebep yoktur!
Niza; gıbta, bek avastan, - Niza; gıpta, bir şeyi aşırı arzulamaktan,
Yade hasetten kelgen... - Ya da hasetten gelir...
Bîr atadan ulına, - Bir babadan oğluna,
Gıpta, haset bolmagan... - Gıpta, haset olmaz...
Nizalasuv sebebi, - Nizalaşma sebebi,
Eger aqsızlıq bolsa, - Eğer hak ihlalı ise,
Ul ataga äş bîr zaman, - Oğul babaya hiç bir zaman,
Aq dava etalmas... - Hak dava edemez...
Onı aqsız körse tagı, - Onu haksız görse dahi,
Asla isyan etalmas! - Asla isyan edemez!
Ataga isyan etken, - Ataya isyan eden,
Tagı sonı ıncıtqan, - Ve de onu inciten,
İnsanlıqtan şıgıp sosı, - İnsanlıktan çıkıp o,
Bîr janavar yanvar bolgan... Bir canavar hayvan olur...
Endi basqa bîr mane, - Şimdi başka bir mana,
Ana ata süygüsi, - Ana ata sevgisi,
Allah üşün bolsa kerek... - Allah için olmalı...
Nege dese olardı, - Çünkü onları,
Ana atamız qılgan, - Ana atamız kılan,
Rabb’ımızdıñ özi bolgan. - Rabb’imizin kendisidir.
Ana ata yüregine, - Ana ata yüreğine,
Ayav, maramat taslap; - Şefkat merhamet koyup;
Bizdi olar qolıman, - Bizi onlar eliyle,
Yahşı kepte terbiyalap, - Güzel bir şekilde eğitip,
Sosınlardı bizlerge, - Onları bizlere,
Alal qızmat ettirgen, - Samimane hizmet etttiren,
Rabb’ımız Allah bolgan! – Rabb’imiz Allah’tır!
Nav sebepten bizler em, - Bu sebeple bizler de,
Quday’ımızdan kelgen, - Rabb’imizden gelen,
Hikmet em rahmetpen, - Hikmet ve rahmetle,
Ana ataga berilgen - Ana babaya verilen
Ayav nimetini körüp - Şefkat nimetini görüp
Ekevin em bek süysek, - İkisini de çok sevsek,
Sosı al Allah’tı em, - Şu hal Allah’ı da,
Süyüv manesinde bolgan... - Sevmek manasına gelir.
Olardı Allah üşün - Onları Allah için
Süygendiñ baska işareti, - Sevmenin başka bir işareti,
Ata ana qartayganda, - Ana baba yaşlanınca,
Äş ıncıtpay qızmat kerek... - Hiç incitmeden hizmet etmek gerekir...
Atta bizdi qıyınlıqqa - Hatta bizi meşakkata
Atqanları vakıt, - Attıkları vakit,
Bizge aş paydaları - Bize hiç faydaları
Qalmaganları zaman, - Kalmadıkları zaman,
Özlerini taga köp - Kendilerini daha çok
Süyüp em örmet kerek... - Sevip hürmet etmek gerekir...
Ömirleriniñ tagı - Ömürlerinin dahi
Sozılganın tilesek kerek... - Uzamasını istemeliyiz...
Ene sosı süygümüz, - İşte şu sevgimiz,
Allah üşün bolganga, - Allah için olduğundan,
Ol em, ibadet bolgan! - O da ibadet olur!
Olar qartaygansayın - Onlar ihtiyarladıkça
Örmet em ayavımız, - Hürmet ve şefkatimiz,
Ketkensayın artıyaq... - Gittikçe daha da artar...
Em olar betinden - Hem onlar yüzünden
Savap qazangandı oylap, - Sevap kazandığımızı düşünmeli,
Tagı alal örmetpen - Ve de samimi hürmetle
Qollarını öpkenden - Ellerini öpmekten
Tetim alalsak kerek... - Zevk alabilmeliyiz...
Yoqsa biz olardı, - Yoksa biz onları,
Özimiz üşün süysek, - Kendimiz için sevsek,
Qartlıqqa bargan yasqa, - İhtiyarlığa ulaştıkları yaşa,
Bizge yük bolıyaq şakka - Bize yük olacakları çağa
Kirgenleri zamanda, - Girdikleri zamanda,
Eñ tömen bîr duyguman, - En alçak bir duyguyla,
Sosınlardı avır körüp - Onları ağır görüp
Ölgenlerin tilesek, - Ölmelerini istesek,
Sosı vahşi, muñgın aldiñ - Şu vahşi ve bunaltıcı halin
Soñı bek aşşı bolıyaq! - Sonu pek acı olacak!
Olardıñ bizde aqqı, - Onların bizde hakkı
Qur’an qaravışıman - Kur’an’ın bakışıyla
Ne darece kuntlu eken; - Ne derece mühim olduğunu;
Tagı olarga isyan, - Ve de onlara isyan,
Ne derece künakenin, - Ne derece günah olduğunu,
Bek köp oylasaq kerek! - Pek çok düşünmemiz gerekir!
Sözdiñ soñında “Yannet, - Sözün sonunda “Cennet
Analardıñ ayagı - Anaların ayağı
Astında bolganın”’ - Altındaolduğunu”
Bizge aytqan Paygambar’ga, - Bize buyuran Peygamber’e
Salat selam yiberip - Salat selam gönderip
Şefaatin tilesek kerek... - Şefaatini dilesek gerek...
Savlıqpan qalıñız! - Sağlıcakla kalınız!
Dr. Yusuf ALTINIŞIK
Podkastlar (тавыш язмаларыбыз)
