Nogayşa 142: Tört maraz em darisi (4)
Bu yuma em “TÖRT MARAZ EM DARİSİ” baresinde söz bardıramız.
►Nogayşa 142: Tört maraz em darisi (4)
Qalbimizdi bazı zaman
Biyleyberip tolturgan,
Bîr alimdiñ aytqanı
Marazlardıñ törtünşisi,
Suizan degen maraz bolgan:
Yani bîrevdiñ etkenini
Yamanlıqqa yorap
Teris körgen al bolgan...
Yaman qarav bîr adamga
Dayim tabiyat bolsa,
Yaman yoravga yolaq
Tabar tappas so adem,
Hamen yaman oylavga
Yengil em azir bolgan...
Bîrevde bîr qusur
Köravıysa sol adem,
On tane iygiligin
Tezoq mutıp yabavıygan...
Müslimanlıq terbiyası,
Sosı kepte bolmagan.
Müslimanga yaqışqan,
İnsap, arüv zan bolgan...
Bîr ademdiñ esinde
Eger yahşı pikir bolsa,
So ademdiñ yaşavı,
Bastan uşqa yanlangan...
Aqıyqatqa qarasaq,
Rabb’ımızdan bizlerge
Emir bolgan tuvra al,
Basqasınıñ aqında
Ne körsek ne bilsek,
Arüvlikke yorap
İygilikpen eslev bolgan...
İnsan, är kimdi dayim,
Özinden biyik bilse,
Sosı al ol ademge,
Şerep bergen, ullı qılgan...
Basqalardıñ aqında
Yaman oylasa insan,
Aslında öz nepsiniñ
Yamanlıgından bolgan...
Nege desek bîr insan,
Özi yaman bolmasa,
Basqalar baresinde,
Yaman oy oylamagan...
Är kimdi, är dayim,
Özi bıyalasından
Qarap körgeni üşün,
Özi taza köñilli
Bolalmaganı üşün,
Basqalardıñ etkenini,
Är dayim yaman bilip,
So insanlardı tagı em
“Yaman” dep tanıgan...
Arüv insan esinden,
Är dayim arüvlik,
Yaman insandan dayim,
Yaman oyman zan şıqqan...
Nav sebepten basqalardıñ
Hikmetini, maqsatını
Bilmegeni isini,
Arüv insan yamanlıqqa
Äş bîr zaman yoramagan...
Nav qaravman oylaganda,
Yalgız özi zamanında
Yaşaganlardı tuvıl,
Burungı zamandaqı
Üyken alim, insanlardı,
Yamanlıqpan oylasa,
O da suizan bolgan...
Suizan tagı em,
Maddi manevi betten
Yamagattıñ tınışlıgına,
Halqlardıñ huzurına,
Savlay üyken zarar bergen...
Ziyadası är kimdiñ
Özi nepsiniñ barı,
Avız tedini bızgan...
SuizanAllah betten
Bizlerge yasaq bolgan..
Hüsnizan emir bolgan.
Hüsnizandegen al,
“Basqalardıñ aqında
Arüv oylarman oylap
Yahşı yoragan al bolgan...”
Bazılardıñ etkeniniñ
Astında, üşünley
Yamanlıq bolsa tagı,
Yamanlıgın sosınlardıñ
Aşkerege şıgargandan
Qaşılsa yahşı bolgan...
Nege desek bîr yamanlıq,
İygilik perdesinde
Saqlı bolup tursa,
Perdesi yırtılmasa;
Yani sosı mümindiñ
İslegeni bîr küna,
Basqalarga aytılmasa,
Künaler, yamanlıqlar,
Basqalarga zarar bermey
Bîr orında qalganga;
Sosı adem tagı em
Etken qusur künasimen
Basqalardan uyalıp
Özin arüv tutqanga,
İnşallah sosı adem
Özini tap tüzeltip
Arüvlikke avdarılgan...
Atta malim bîr al tagı
Är dayim bîr adamga,
“Sen arüvsin, arüvsin!”
Degende arüv bolganı;
“Sen yamansın, yamansın!”
Degende yaman bolganı
Köp körilgen al bolgan!
İslengen bîr küna,
Eger perde yırtılıp
Meydanga şıgarılsa,
Sosı adem ol zaman:
“Battı balıq yan keter,
Bolıyaq boldı zaten...
Endi är kim biledi.”
Dep uyalganı ketip
Basqa künalerdi em
Selbes islep baslagan...
Endi ey nepsim menim!
Nav aqıyqatlar sebep,
Sen basqalardıñ aqqında
Gözel oyla, gözel qara!
Barı oyın, pikrindi
Gözellestir, gözel et!
Gözel bil, gözel ayt!
Ta yaşavında är dayim
Tedim bolsun, tetti tap!
Savlıqpan qalıñız!
Dr. Yusuf ALTINIŞIK
E-mail: altinisikyusuf@gmail.com